Poselski projekt ustawy o szczególnych uprawnieniach pracowników zakładów opieki zdrowotnej

− na stanowiskach pracy gdzie występuje narażenie na czynniki pochodzenia
biologicznego, w tym o charakterze zakaźnym jest ono równie powszechne wśród
innego nie objętego skróconymi normami czasu pracy personelu medycznego,
zwłaszcza wśród specjalności zabiegowych; na zmniejszenie narażenia na
niekorzystny wpływ czynników biologicznych największy wpływ ma nie skrócony
wymiar czasu pracy, lecz stosowanie odpowiednich procedur w kontakcie z
materiałem biologicznym i zakaźnym,
− na stanowiskach pracy gdzie skrócone normy czasu pracy uzasadniane były
narażeniem na szczególne obciążenia psychiczne (pracownicy prosektoriów mający
kontakt ze zwłokami) brak jest uzasadnienia dla ich stosowania, gdyż szereg innych
specjalności lekarskich, szczególnie zabiegowych, związanych jest ze znacznie
wyższym obciążeniem psychicznym,
− na stanowiskach pracy gdzie występuje narażenie na oddziaływanie pól
elekromagnetycznych stosowane są powszechnie obowiązujące przepisy określające
maksymalne dopuszczalne wskaźniki ekspozycji pracownika (na stanowiskach pracy
gdzie występuje narażenie powinna być stosowana taka organizacja pracy, aby
indywidualne wskaźniki ekspozycji poszczególnych pracowników spełniały
przewidziane prawem kryteria).
Zdaniem Instytutu Medycyny Pracy skracanie czasu pracy nie jest skuteczną i optymalną
metodą zapobiegania negatywnym skutkom wykonywania pracy w szkodliwych warunkach.
Jako najbardziej efektywną i zalecaną Instytut wskazuje respektowanie przez pracodawców
przepisów Kodeksu pracy, a w szczególności obowiązku przestrzegania przepisów bhp oraz
systematycznego monitorowania wszystkich zagrożeń na poszczególnych stanowiskach
pracy.
Zaproponowane w projekcie brzmienie art. 5 ust. 2 wyraźnie wskazuje, że maksymalna
długość czasu pracy obejmującego także dyżur medycznego wynosi 24 godziny na dobę, np.:
7,35 godz. + 16,25 godz. dyżuru medycznego albo 24 godz. dyżuru medycznego w dzień
wolny od pracy dla danego pracownika. Projekt wyłącza także przepis art. 150 § 3 Kodeksu
pracy (maksymalna liczba godzin nadliczbowych 150 w roku kalendarzowym) do czasu
pełnienia dyżuru medycznego. Przepis art. 5 ust. 3 będzie umożliwiał realizację odstępstwa
określonego w art. 17 ust. 3 lit. c i) dyrektywy 2003/88/WE. Przepis ten będzie dotyczył
wyjątkowych sytuacji, np.: kiedy z przyczyn niezależnych od zakładu, po zakończeniu przez
danego lekarza maksymalnie 24-godz. dyżuru brak będzie jego zmiennika, który np.: nagle
zachoruje.

14
Określa również, że w przypadku, gdy w związku z pełnieniem dyżuru medycznego dojdzie
do nieudzielania pracownikowi w danej dobie 11 godzinnego odpoczynku dobowego, należy
mu udzielić w kolejnej dobie pracowniczej co najmniej 11 godzinny odpoczynek (art. 7 ust. 1
poprzez zastrzeżenie do ust. 2 i art. 5 ust. 2 i 3). Odpoczynek ten będzie musiał być udzielony
bezpośrednio po zakończeniu pełnienia dyżuru. Ponadto zmiana zaproponowana w art. 7 ust.
1 poprzez wprowadzenie zastrzeżenia do art. 132 § 2 i 3 Kodeksu pracy umożliwi, aby w
przypadkach nagłych konieczności prowadzenia akcji ratowniczej równoważny okres
odpoczynku mógł być udzielany dopiero po zakończeniu tej akcji (nawet gdyby trwała ona
powyżej 24 maksymalnego dyżuru medycznego).
Projekt przewiduje również wprowadzenie do polskiego ustawodawstwa wydłużonej
ponad 48 godzin maksymalnej tygodniowej normy czasu pracy dla lekarzy stażystów oraz
lekarzy odbywających specjalizację zatrudnionych w ramach stosunku pracy (art. 8). Zgodnie
z art. 17 dyrektywy 2003/88/WE w sprawie niektórych aspektów organizacji czasu pracy
tygodniowa norma czasu pracy wskazanej wyżej grupy lekarzy nie może przekraczać
52 godzin.
Regulacje zawarte w projekcie są w pełni zharmonizowane z przepisami Kodeksu
pracy.
Przepisy rozdziału 3 projektu zawierają uregulowania określające szczególe
uprawnienia pracowników zatrudnionych w samodzielnych publicznych zakładach opieki
zdrowotnej. W szczególności ustanawiają mechanizm gwarantujący wzrost kwoty
przeznaczonej na wynagrodzenia pracowników samodzielnych publicznych zakładów
w przypadku wzrostu kwoty zobowiązania Funduszu w stosunku do kwoty z poprzedniej
umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej dotyczącej tego samego rodzaju lub
zakresu świadczeń. Przepisy zawarte w niniejszym rozdziale określają również zasady
nabywania przez pracowników samodzielnych publicznych zakładów prawa do nagród
jubileuszowych, odpraw z tytułu przejścia na emeryturę lub rentę oraz dodatku za wieloletnią
pracę.
Przepisy rozdziału 4 projektu ustanawiają szczególne uprawnienia pracowników
zatrudnionych w publicznych zakładach opieki zdrowotnej działających w formie jednostek
budżetowych oraz zakładach utworzonych przez ministra lub centralny organ administracji
rządowej, wojewodę, jednostkę samorządu terytorialnego w celu udzielania świadczeń
zdrowotnych swoim pracownikom. Dodatkowo przedmiotowy projekt systematyzuje i
ujednolica obowiązujące rozwiązania w zakresie trybu kształtowania wynagrodzeń osób
zatrudnionych w publicznych zakładach opieki zdrowotnej działających w formie jednostek

15
budżetowych oraz zakładach utworzonych przez ministra lub centralny organ administracji
rządowej, wojewodę, jednostkę samorządu terytorialnego w celu udzielania świadczeń
zdrowotnych swoim pracownikom, w szczególności dokonano przeniesienia do
projektowanego aktu prawnego regulacji obowiązujących dotychczas na mocy
rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 czerwca 1999 r. w sprawie zasad wynagradzania
pracowników publicznych zakładów opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 52, poz. 543 z późn. zm).
Przepisy te w szczególności określają zasady wynagradzania pracowników, tj. elementy
składowe wynagrodzenia, zasady przyznawania dodatków funkcyjnych oraz dodatków za
posiadanie stopnia naukowego lub tytułu naukowego, wysokość oraz sposób nabywania
prawa do nagród jubileuszowych, a także warunki obliczania i wysokość odprawa z tytułu
przejścia pracownika na rentę lub emeryturę.
Ponadto przepisy rozdziału 4 projektu ustawy zawierają delegację dla ministra właściwego do
spraw zdrowia do wydania w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy
rozporządzenia określającego stawki wynagrodzenia zasadniczego i tabele zaszeregowania
pracowników zatrudnionych we wskazanych wyżej rodzajach publicznych zakładów opieki
zdrowotnej. Uregulowanie w przepisach rozporządzenia stawek wynagrodzenia zasadniczego
i tabel zaszeregowania pracowników zatrudnionych w ww. rodzajach publicznych zakładów
opieki zdrowotnej uzasadnione jest koniecznością dokonywania częstych zmian tych
uregulowań. W szczególności należy wskazać, na potrzebę dokonywania zmian w zakresie
wysokości wynagrodzeń, wynikającą z art. 8 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o
kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz zmianie niektórych ustaw
(Dz. U. Nr 110, poz. 1255, z późn. zm.). Powyższy przepis stanowi, iż podwyższenie
wynagrodzeń dla pracowników państwowej sfery budżetowej powinno nastąpić w ciągu 3
miesięcy po ogłoszeniu ustawy budżetowej.
W projekcie określono również, że pracownikom zatrudnionym w zakładach opieki
zdrowotnej utworzonych w celu udzielania świadczeń zdrowotnych osobom, wobec których
sąd orzekł zastosowanie środka zabezpieczającego lub środka leczniczego, przysługiwał
będzie oprócz innych składników wynagrodzenia, dodatek w wysokości od 10 % do 50 %
miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Dodatek ten przysługiwał będzie pracownikom
zatrudnionym w zakładach będących elementem systemu psychiatrycznej opieki zdrowotnej
zajmującej się osobami, wobec których sąd wydał postanowienie o zastosowaniu środka
zabezpieczającego (osoby dorosłe) i leczniczego (nieletni), tj. w Regionalnych Ośrodków
Psychiatrii Sądowej (w Branicach, Gostyninie i Starogardzie Gdańskim) oraz Krajowym
Ośrodku Psychiatrii Sądowej dla Nieletnich w Garwolinie. Ze względu na specyfikę

16
przedmiotowych ośrodków zadania personelu ochrony, personelu medycznego,
terapeutycznego i pomocniczego są obciążone większymi niż w innych zakładach opieki
zdrowotnej rygorami i odpowiedzialnością. Zadania te realizowane są również w sytuacji
potencjalnego zagrożenia ze strony pacjentów – pacjentami tych ośrodków są bowiem osoby
chore psychicznie, które dopuściły się ciężkich przestępstw i które tylko z uwagi na swoją
niepoczytalność nie ponoszą odpowiedzialności karnej i nie przebywają w zakładach
penitencjarnych.
Projekt ustawy nie zawiera przepisów technicznych w rozumieniu przepisów
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie funkcjonowania
krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004
r. Nr 65, poz. 597) i w związku z tym nie podlega przedmiotowej notyfikacji.
Regulacja jest zgodna z prawem Unii Europejskiej.
Co do zasady projektowana ustawa nie spowoduje dodatkowych skutków finansowych dla
budżetu państwa ani dla budżetu jednostek samorządu terytorialnego. Wyjątek stanowić będą
przepisy określające, że pracownikom zatrudnionym w zakładach opieki zdrowotnej
utworzonych w celu udzielania świadczeń zdrowotnych osobom, wobec których sąd orzekł
zastosowanie środka zabezpieczającego lub środka leczniczego, przysługiwał będzie oprócz
innych składników wynagrodzenia, dodatek w wysokości od 10 % do 50 % miesięcznego
wynagrodzenia zasadniczego. Koszt wprowadzenia dodatków szacowany jest na kwotę od
1.900.000 (przy dodatku w wysokości 10%) do 9.500.000 rocznie (przy dodatku 50%), przy
założeniu utrzymania obecnego stanu zatrudnienia w Regionalnych Ośrodkach Psychiatrii
Sądowej w Branicach, Gostyninie i Starogardzie Gdańskim oraz w Krajowym Ośrodku
Psychiatrii Sadowej dla Nieletnich w Garwolinie ( 721 etatów kalkulacyjnych, przeciętne
wynagrodzenie brutto na etat kalkulacyjny wynosi 2.200 zł).
Wejście w życie przedmiotowej regulacji nie będzie miało wpływu na rynek pracy.



17
Warszawa, 18 lutego 2008 r.
BAS-WAEM-354/08

Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
o zgodności przedstawionego poselskiego projektu ustawy o szczególnych
uprawnieniach pracowników zakładów opieki zdrowotnej (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Jarosław Katulski) z prawem Unii Europejskiej

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 r. - Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2002 r. Nr 23, poz. 398, ze zm.)
sporządza się następującą opinię:

I.
Przedmiot projektu ustawy
Przedstawiony poselski projekt ustawy o szczególnych uprawnieniach
pracowników zakładów opieki zdrowotnej określa czas pracy pracowników
zakładów opieki zdrowotnej, uprawnienia do świadczeń pieniężnych
pracowników samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz
(finansowe) uprawnienia pracowników zatrudnionych w niektórych publicznych
zakładach opieki zdrowotnej.

II.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
ustawy
W kontekście proponowanej ustawy należy przywołać dyrektywę
2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r.
dotyczącą niektórych aspektów organizacji czasu pracy (Dz.Urz. UE L 299 z 18
listopada 2003 r. s. 9 oraz Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 5, t. 4,
s. 381), do której zresztą odwołuje się projekt ustawy.
Dyrektywa ustala minimalne wymagania w zakresie bezpieczeństwa i
ochrony zdrowia w odniesieniu do organizacji czasu pracy. Określa m.in.
minimalny dobowy okres odpoczynku, minimalny wymiar corocznego urlopu
wypoczynkowego, maksymalny tygodniowy wymiar czasu pracy, a także
niektóre aspekty pracy w porze nocnej.
Warto też zwrócić uwagę na trzy orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości:
1. wyrok z dnia 3 października 2000 r. w sprawie C-303/98 Sindicato de
Médicos de Asistencia Pública (Sima) przeciwko Conselleria de Sanidad
y Consumo de la Generalidad Valenciana
2. wyrok z dnia 9 września 2003 r. w sprawie C-151/02 Landeshauptstadt
Kiel przeciwko Norbert Jaeger oraz