Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy

Warszawa, 16 czerwca 2010 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-16(5)/10

Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
poselskiego projektu ustawy


- o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy (druk nr 2769).


Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Pracy
i Polityki Społecznej do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac
parlamentarnych.


(-) Donald Tusk
Stanowisko Rządu

wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy (druk nr 2769)


Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
zakłada wprowadzenie do ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i
instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.) następujących zmian:
- nowego okresu zaliczanego do okresu, od którego zależy uzyskanie prawa do zasiłku dla
bezrobotnych w postaci okresu: „wykonywania zlecenia na podstawie umowy o dzieło”,
- wydłużenia okresu, w ramach którego jest badane legitymowanie się przez bezrobotnego
365 dniami okresów zaliczanych do okresu uprawniającego do zasiłku dla bezrobotnych. W
aktualnym stanie prawnym jest to 18 miesięcy poprzedzających dzień rejestracji.
Projektodawcy postulują wydłużenie tego okresu do 36 miesięcy poprzedzających dzień
rejestracji.
Odnosząc się do pierwszej postulowanej zmiany należy stwierdzić, iż wątpliwości budzi już
sama nazwa wskazanego okresu tj.: „wykonywanie zlecenia na podstawie umowy o dzieło”.
Należy bowiem wskazać, iż umowa zlecenia oraz umowa o dzieło to dwa różne rodzaje
umowy – nie ma zatem możliwości wykonywania umowy zlecenia na podstawie umowy o
dzieło, na co zdaje się wskazywać zaproponowany zwrot. Prawdopodobnie projektodawcom
chodziło o wykonywanie umowy o dzieło.
W związku z tą propozycją należy wyjaśnić, iż w ustawie o promocji zatrudnienia i
instytucjach rynku pracy przyjęto generalną zasadę, iż okresy aktywności zawodowej w
postaci zatrudnienia, wykonywania umów zlecenia, agencji, prowadzenia działalności
gospodarczej są zaliczane do okresu uprawniającego do zasiłku dla bezrobotnych z uwagi na
odprowadzanie składki na Fundusz Pracy. Tymczasem wykonywanie umowy o dzieło nie
powoduje obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy przez przyjmującego zamówienie.
Zachodzi więc zasadnicza różnica pomiędzy umową zlecenia czy też umową agencji a
umową o dzieło, gdyż w sytuacji tych pierwszych umów, zgodnie z art. 104 ust. 1 pkt 1 lit. c
ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, istnieje obowiązek odprowadzenia
składki na Fundusz Pracy. Zaliczanie do okresu uprawniającego do zasiłku dla bezrobotnych
okresu aktywności zawodowej, gdy nie jest odprowadzana składka na Fundusz Pracy budzi
zasadniczy sprzeciw.
Jednocześnie, w przypadku umowy o dzieło nie powstaje obowiązek ubezpieczenia
społecznego z wyjątkiem sytuacji, gdy umowa taka jest zawarta z własnym pracodawcą lub
wykonywana na rzecz własnego pracodawcy (z którym dana osoba pozostaje w stosunku
pracy). Jeśli zatem dana osoba wykonuje umowę o dzieło na rzecz osoby, z którą nie
pozostaje jednocześnie w stosunku pracy lub nie została zawarta z takim pracodawcą to nie
powstaje obowiązek ubezpieczenia społecznego, brak jest również możliwości opłacenia
składek na ubezpieczenia społeczne dobrowolnie. Zaproponowany zatem przepis jest
wadliwy również z tego powodu. Skoro bowiem brak jest obowiązku ubezpieczenia, to tym
samym brak jest podstawy do wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy.
Tymczasem z postulowanego przepisu wynika, że zaliczeniu do okresu uprawniającego do
zasiłku podlegałby okres wykonywania umowy o dzieło, jeżeli podstawę wymiaru składki na
ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej minimalnego
wynagrodzenia za pracę w przeliczeniu na okres pełnego miesiąca.
Jednocześnie, doceniając wagę problemu oraz biorąc pod uwagę opinie związków
zawodowych oraz organizacji pracodawców, Rada Ministrów proponuje przeniesienie
dyskusji dotyczącej kierunków ewentualnych przekształceń regulacji obowiązujących w
zakresie umowy o dzieło na forum Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych

1
celem przeglądu wszystkich uwarunkowań dotyczących zarówno umowy o dzieło jak i
stosunku pracy, tak aby możliwe było optymalne rozwiązanie problemu wykonywania
umowy o dzieło podniesionego w poselskim projekcie.

Z przedstawionych względów Rząd opiniuje negatywnie przedstawioną propozycję.

W zakresie drugiej proponowanej zmiany polegającej na wydłużeniu do 36 miesięcy przed
dniem rejestracji okresu, w którym powiatowy urząd pracy bada legitymowanie się okresem
wymaganym do uzyskania zasiłku dla bezrobotnych, należy wskazać, iż przyjęcie
zaproponowanej zmiany spowoduje radykalny wzrost wydatków Funduszu Pracy na pokrycie
zwiększonej ilości zasiłków dla bezrobotnych. Postulowana zmiana spowoduje bowiem, iż
znacznie większa grupa bezrobotnych uzyska uprawnienia do zasiłku dla bezrobotnych.
W kwietniu 2008 r. zostały zgromadzone informacje na temat liczby osób, którym w końcu
kwietnia 2008 r. przysługiwałoby prawo do zasiłku dla bezrobotnych w sytuacji, gdyby okres
365 dni przepracowanych w ciągu 18 miesięcy poprzedzających dzień zarejestrowania
zastąpić okresem 365 dni przepracowanych w ciągu 24 miesięcy poprzedzających dzień
zarejestrowania. Zatem okres, w którym trzeba byłoby przepracować 365 dni został
wydłużony o 6 miesięcy. Powyższa zmiana spowodowałaby, że liczba osób z prawem do
zasiłku wzrosłaby w skali kraju o około 7%. Zakładając, że okres uprawniający do zasiłku
liczony byłby jako 365 dni przepracowanych w ciągu 36 miesięcy poprzedzających dzień
zarejestrowania (wzrost o 18 miesięcy) należy przyjąć, że liczba bezrobotnych z prawem do
zasiłku mogłaby się zwiększyć na poziomie około 21%. W końcu stycznia 2010 r. w urzędach
pracy zarejestrowanych było 419,2 tys. osób z prawem do zasiłku, a więc liczba ta mogłaby
się zwiększyć o ok. 88 tys. osób, do 507,2 tys. osób.
Projektodawcy oszacowali w uzasadnieniu koszt uchwalenia ustawy dla budżetu państwa na
400 mln zł. Należy wyjaśnić, iż koszt uchwalenia ustawy obciążyłby oczywiście Fundusz
Pracy jako fundusz celowy. Wskazać też należy, iż skutki finansowe powstałe w okresie II-IV
kwartału 2010 r. byłyby znacznie większe niż wskazane przez projektodawców, to jest około
542,2 mln zł (zasiłki dla bezrobotnych ze składkami na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
3.442,8 mln zł x 21% x ¾ roku).
Dobra w chwili obecnej sytuacja Funduszu Pracy nie umożliwia jednak wprowadzania zmian,
które w radykalny sposób powodują wzrost wydatków publicznych. Należy bowiem zwrócić
uwagę, iż nie można uznać globalnego kryzysu za rozdział zamknięty, a zatem radykalne
zwiększanie obciążeń Funduszu Pracy jest wysoce ryzykowne. Ponadto należy zauważyć, iż
na podstawie danych z końca stycznia br. wydatki na zasiłki dla bezrobotnych w 2010 r. mogą
okazać się wyższe niż zakładane, gdyż przyjęta średnioroczna miesięczna liczba
zasiłkobiorców może okazać się większa niż liczba 380 tys. osób, zakładana w planie
finansowym Funduszu Pracy (stanowiącym załącznik do ustawy budżetowej na 2010 r.).

Dodatkowo zmiana ta może demotywująco wpłynąć na osoby bezrobotne. Znaczne
wydłużenie okresu, w którym jest badane legitymowanie się okresem uprawniającym do
zasiłku dla bezrobotnych, spowodować może zmniejszenie chęci do podejmowania
zatrudnienia, np. przez osoby, które w ostatnim okresie nie pracowały, ale biorąc pod uwagę
ostatnie 3 lata nabyłyby prawo do zasiłku.

Mając powyższe na uwadze Rząd negatywnie ocenia również i tę propozycję.




2