Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo spółdzielcze, ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie

Art. 6.
1. Spółdzielnie istniejące w dniu wejścia ustawy w życie dokonają zmian swoich
statutów stosownie do wymagań niniejszej ustawy i w trybie przewidzianym w ustawie z dnia
16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze. Zgłoszenia do Krajowego Rejestru Sądowego tych
zmian spółdzielnie dokonają w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej
ustawy.
2. Do czasu zarejestrowania zmian statutów postanowienia dotychczasowych statutów
pozostają w mocy. Jednakże w razie sprzeczności między nimi a przepisami niniejszej ustawy
stosuje się przepisy tej ustawy.
Art. 7.
W ustawie z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o
zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 13 lipca 2007 r. Nr 125, poz. 873) w art. 9 ust. 2
otrzymuje brzmienie:
„2. Z dniem wejścia w życie ustawy obowiązują postanowienia dotyczące walnego
zgromadzenia członków nawet jeśli statut spółdzielni nie został zrejestrowany. „

Art. 8.
W ustawie z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (Dz.U. 1995 Nr 13 poz.
59) z późn. zm. w art. 2 dodaje się ust. 6 w brzmieniu:

„6. Najwyższa Izba Kontroli może kontrolować pod względem legalności i gospodarności
działalność spółdzielni mieszkaniowych, które w jakiejkolwiek formie korzystały z pomocy
państwa.”

Art. 9.
Przepis, o którym mowa w art. 1 pkt. 2 dotyczącym nowego ust. 11 w art. 82 ustawy o
spółdzielniach mieszkaniowych obowiązuje przy podpisywaniu z członkami zarządu
nowych umów.

Art. 10.
Ustawa wchodzi w życie 14 dni po jej ogłoszeniu.

15
Uzasadnienie
Potrzeba znowelizowania ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawy
prawo spółdzielcze, wynika z trzech zasadniczych powodów. Powód pierwszy to
orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 grudnia 2008 r. P 16/08 oraz z dnia
15 lipca 2009 r. K 64/07. Trybunał Konstytucyjny w swoich orzeczeniach uznał za
niezgodne z odpowiednimi artykułami Konstytucji RP następujące przepisy:
w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003
r. Nr 119, poz. 1116, z 2004 r. Nr 19, poz. 177 i Nr 63, poz. 591, z 2005 r. Nr 72, poz.
643, Nr 122, poz. 1024, Nr 167, poz. 1398 i Nr 260, poz. 2184, z 2006 r. Nr 165, poz.
1180, z 2007 r. Nr 125, poz. 873, z 2008 r. Nr 235, poz. 1617 oraz z 2009 r. Nr 65,
poz. 545), Art. 4 ust. 8 zdanie drugie, Art. 12 ust. 1 w zakresie, w jakim
zobowiązuje spółdzielnię do zawarcia umowy przeniesienia własności lokalu po
dokonaniu przez członka spółdzielni wyłącznie spłat, o których mowa w pkt 1-3
tego przepisu, Art. 12 ust. 11, Art. 1714 ust. 1 w zakresie, w jakim zobowiązuje
spółdzielnię do zawarcia umowy przeniesienia własności lokalu po dokonaniu
przez członka spółdzielni lub osobę niebędącą członkiem spółdzielni wyłącznie
spłat, o których mowa w pkt 1 i 2 tego przepisu, Art. 1714 ust. 11, Art. 272, Art. 35
ust. 21, Art. 48 ust. 3, w ustawie z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o
spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr
125, poz. 873 oraz z 2008 r. Nr 235, poz. 1617), Art. 6 ust. 1, Art. 8 ust. 1 i ust. 2,
Art. 10 ust. 1.
Wymienione przepisy wygasły w dniu ogłoszenia wyroków Trybunału
Konstytucyjnego w Dzienniku Urzędowym, z wyjątkiem Art. 12 ust. 1, Art. 12 ust.
11, Art. 1714 ust. 1 Art. 1714 ust. 11, których moc, zgodnie z orzeczeniem TK wygasa z
dniem 1 stycznia 2010 r. Wygaśnięcie wymienionych przepisów powoduje
następujące skutki:

Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych
Art. 4 ust. 8 zdanie drugie, następuje zrównanie wszystkich lokatorów w przypadku
odwołania się od ustalonych przez zarząd spółdzielni wysokości opłat. Nie ma
potrzeby nowej regulacji tego problemu.
Art. 12 ust. 1, Art. 12 ust. 11, spółdzielcy posiadający spółdzielcze lokatorskie prawo
do lokalu, tracą prawo do przeniesienia na nich własności lokalu, nawet po zwrocie do
Skarby Państwa nominalnej kwoty umorzenia części kredytu przez państwo. Kwestia
wymaga regulacji ze względu na równe traktowanie obywateli. Wobec części
spółdzielców dokonane zostało przeniesienie własności
Art. 1714 ust. 1, Art. 1714 ust. 11, spółdzielcy posiadający spółdzielcze własnościowe
prawo do lokalu, tracą prawo przeniesienia na nich własności lokalu, mimo iż w
całości ponieśli koszty budowy przypadające na ich lokal. Istnieje konieczność
regulacji ustawowej z dwóch powodów. Po pierwsze znaczna liczba mających
spółdzielcze prawo do lokalu jest już właścicielami tych lokali, po drugie osoby, które
w pełni poniosły koszty budowy budynku przypadające na ich lokal muszą mieć
zapewnione prawo własności.
Art. 272, zostaje zniesiona penalizacja osób odpowiedzialnych w spółdzielni
mieszkaniowej za nieprzeniesienie własności lokali na osoby do tego uprawnione i
które wyraziły taką wolę. Jest to konsekwencja wygaśnięcia Art. 12 ust. 1, Art. 12 ust.
11 oraz Art. 1714 ust. 1, Art. 1714 ust. 11.
Art. 35 ust. 21, zniesiony został obowiązek spółdzielni nabycia własności gruntu
użytkowanego wieczyście, jeśli choć jedna uprawniona osoba wystąpiła z wnioskiem
o przeniesienie własności lokalu, a jednostka samorządowa udzieliła bonifikaty na
zbycie gruntu na cele mieszkaniowe.
Art. 48 ust. 3, zniesiony został obowiązek pokrycia przez osobę wnioskującą
przeniesienie własności mieszkania spółdzielczego, będącego niegdyś mieszkaniem
zakładowym, koniecznych nakładów poniesionych przez spółdzielnię przeznaczonych
na utrzymanie budynku w którym znajduje się to mieszkanie.

Ustawa zmieniająca ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych z dn. 14 czerwca 2007r.
Art. 6 ust. 1, wygasła możliwość umorzenia niespłaconej kwoty za przekształcenie
spółdzielczego prawa lokatorskiego w spółdzielcze prawo własnościowe, nawet
wówczas, gdy spłacona kwota powoduje, że koszty budowy budynku, przypadające na
ten lokal, zostały w pełni pokryte. Kwestia ta wymaga regulacji, bowiem
pozostawienie istniejącego stanu prawnego
Art. 8 ust. 1 i ust. 2, osoby, które złożyły wnioski o przeniesienie własności ich lokali
przed wejściem w życie ustawy utraciły prawo do 3 miesięcznego terminu od wejścia
w życie ustawy, w którym spółdzielnia miała obowiązek przenieść prawo własności

2
lokali na wnioskodawców. Konsekwentnie zniesiona została zniesiona penalizacja
wobec tych osób, które miały obowiązek dokonania tego przeniesienia.
Art. 10 ust. 1, usunięcie tego przepisu powoduje, że możliwość zasiadania w radzie
nadzorczej przez dwie kolejne kadencje będzie liczona od kadencji rady nadzorczej,
która rozpocznie się po wejściu w życie ustawy.

Powód drugi wynika z przeszło dwuletniego doświadczenia działania ustawy z dnia 14
czerwca 2007 r. nowelizującej ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych. Do
najważniejszych doświadczeń wynikających z dwuletniego obowiązywania
znowelizowanej ustawy należy zaliczyć:
- konieczność rozróżnienia kadencyjności członków rad nadzorczych w spółdzielniach
mieszkaniowych w zależności od liczby członków spółdzielni. W spółdzielniach o
niewielkiej liczbie członków, ograniczenie liczby kadencji członków rad nadzorczych
sprawia trudność w znalezieniu kandydatów chętnych do sprawowania tej funkcji.
Całkowite zniesienie tego ograniczenia w spółdzielniach mieszkaniowych nie jest
wskazane z powodu zapewnienia demokratycznego zarządzania spółdzielniami.
- konieczność prawnego zabezpieczenia swobody kandydowania do rady nadzorczej
bez naruszenia zasad demokracji.
- konieczność wzmocnienia praw członków rady nadzorczej
- konieczność demokratyzacji procedur uchwałodawczych w spółdzielniach
mieszkaniowych.
- konieczność likwidacji swobody interpretacji co do wysokości opłat notarialnych i
zakresu czynności w ramach tej opłaty przy sporządzaniu umowy przeniesienia
własności lokalu
- konieczność uściślenia powodów uzasadniających złożenie pozwu do sądu z powodu
nie przenoszenia własności lokalu przez spółdzielnię, a także wyznaczenia granic
czasowych, w których sąd zobowiązany jest ten pozew rozpatrzyć.
- konieczność wprowadzenia jednolitych zasad przeprowadzania walnych zgromadzeń
członków, niezależnie od stanu nowelizacji statutów spółdzielni. Niestety, po 31 lipca
2007 r. zmienione statuty składane do sądów w celu ich rejestracji, zbyt często
obarczone były błędami uniemożliwiającymi ich rejestrację. W konsekwencji te
spółdzielnie mieszkaniowe, mimo obowiązywania nowego prawa, działały w oparciu
o stare statuty. Co więcej, powodowało to zamieszanie interpretacyjne oraz wzbudzało
liczne spory w samych spółdzielniach.

3


Powód trzeci wynika z konieczności zmian jakie są niezbędne w spółdzielczości,
a w szczególności w spółdzielczości mieszkaniowej, związanych ze złymi praktykami
i tradycjami narosłymi w okresie PRL-u, a które do tej pory nie doczekały się regulacji
zgodnych z tradycjami państwa demokratycznego i konkurencyjnej gospodarki.
Uznając prawo Trybunału Konstytucyjnego do ostatecznego werdyktu, nie można
jednak abstrahować od faktu, że orzeczenie w sprawie niekonstytucyjności Art. 12 ust.
1, Art. 12 ust. 11 oraz Art. 1714 ust. 1, Art. 1714 ust. 11 zostało przyjęte przy wyjątkowo
dużej liczbie zdań odrębnych oraz, że Trybunał Konstytucyjny stojąc na straży
ochrony własności, całkowicie pominął również konstytucyjną zasadę
sprawiedliwości. Należy przypomnieć, że obecne stosunki własnościowe w
spółdzielniach mieszkaniowych zostały wykreowane przez ideologiczną ustawę z dnia
17-02-1961 (Dz. U. z 1961 nr 12 poz. 61). W wyniku tych przepisów spółdzielcy,
którzy w pełni ponieśli koszty, nie tylko budowy mieszkania, ale wszystkie koszty
budowy również części wspólnych nie mogli zostać z powodów ideologicznych
właścicielami opłaconych przez siebie mieszkań. Natomiast właścicielem tych
mieszkań zostały spółdzielnie mieszkaniowe, nie ponosząc jako spółdzielnie
żadnych kosztów. Została tu naruszona zasada transakcji, ten kto płaci nabywa prawo
do własności. Płacącym za wybudowanie mieszkań zaoferowano surogat własności
nazwany bardzo pokrętnie spółdzielczym prawem własnościowym.
Podobnie ma się sprawa w przypadku spółdzielczego prawa lokatorskiego.
Spółdzielca, który takie prawo otrzymał musiał pokryć, w postaci wkładu
mieszkaniowego oraz zwrotu części kredytu udzielonego przez państwo, wraz z
odsetkami, koszty budowy budynku przypadające na jego lokal. Pozostałą część
kosztów budowy pokrył Skarb Państwa, w postaci części umorzonej kredytu. Tak
więc i w tym wypadku spółdzielnie nie poniosły żadnych kosztów, a jednak zostały
jedynymi właścicielami lokali.
Jakkolwiek pośrednikiem przy pobieraniu kredytów i ich spłacaniu były spółdzielnie
mieszkaniowe (indywidualni spółdzielcy w owym czasie nie mogli ich uzyskać), to
fakt, że w banku istnieją pełne informacje dotyczące spłaty kredytów przez
indywidualnych spółdzielców, jak też wysokości indywidualnych umorzeń, świadczy
o indywidualnym charakterze tych transakcji.

4