Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz niektórych innych ustaw

1989 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do
środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Zmiana ta uwzględnia fakt,
że na rynku pojawiają się środki spożywcze dietetyczne nienależące do grup środków
spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego wymienionych w przepisie. Biorąc
pod uwagę, że dla tych środków spożywczych nie zostały określone szczegółowe wymagania,
a zaspokajają one szczególne potrzeby żywieniowe określonych grup konsumentów,
uzasadnione jest utrzymanie obowiązku powiadomienia Głównego Inspektora Sanitarnego na
dotychczasowych zasadach. Odnosi się to do takich środków spożywczych, jak: herbatki dla
niemowląt, wody stołowe jodowane.
Proponowane zmiany zawarte w art. 1 pkt 16 projektu ustawy odnoszą się do
wzbogacania żywności określonego w art. 28 ustawy. Proponowane zmiany implementują
rozporządzenie (WE) nr 1925/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia
2006 r. w sprawie dodawania do żywności witamin i składników mineralnych oraz niektórych
innych substancji.
W konsekwencji wykreślono definicję wzbogacania żywności (art. 1 pkt 3 lit. u),
ponieważ definicja ta jest zawarta w rozporządzeniu (WE) nr 1925/2006.
Projektowany przepis art. 28 ust. 2 i 3 stanowi harmonizację z art. 11 i 12 rozporządzenia
(WE) nr 1925/2006, które upoważniają państwa członkowskie do przyjęcia przepisów
krajowych dotyczących obowiązkowego dodawania do określonej żywności lub jej kategorii
witamin i składników mineralnych oraz do wprowadzenia zakazów lub ograniczeń
w stosowaniu niektórych innych substancji w produkcji określonej żywności.
W Polsce przepisy wprowadzające obligatoryjne wzbogacanie istnieją od 2002 r. Biorąc pod
uwagę obowiązek powiadomienia o przyjętych rozwiązaniach prawnych wynikający z art. 12
rozporządzenia (WE) nr 1925/2006, Główny Inspektor Sanitarny w dniu 19 lipca 2007 r., za
pośrednictwem poczty elektronicznej, powiadomił Komisję Europejską o przyjętych w Polsce
rozwiązaniach dotyczących obligatoryjnego wzbogacania żywności.
Konsekwencją wejścia w życie przepisów rozporządzenia (WE) nr 1925/2006 jest również
konieczność wprowadzenia zmiany w art. 50 ust. 2 polegającej na wykreśleniu przepisów
dotyczących znakowania żywności wzbogacanej.
Zmiany proponowane w art. 1 pkt 16 – 19 dotyczą procedury powiadamiania
o pierwszym wprowadzeniu do obrotu produktów i środków spożywczych, o których mowa
w art. 29 ust. 1 ustawy. Projekt dostosowuje brzmienie pkt 1 w ust. 1 art. 29 do zmian
wynikających z dyrektywy nr 2006/141/WE z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie preparatów
do początkowego żywienia niemowląt i preparatów do dalszego żywienia niemowląt oraz
5
zmieniającej dyrektywę 1999/21/WE oraz pkt 3 ze względu na wejście w życie
rozporządzenia (WE) nr 1925/2006. Ponadto mając na względzie uproszczenie zasad
składania powiadomień o pierwszym wprowadzaniu do obrotu, proponuje się wprowadzenie
systemu elektronicznego składania tych powiadomień bezpośrednio przez samych
przedsiębiorców. Projekt zakłada, że przedsiębiorcy będą dokonywali powiadomień, wpisując
w systemie elektronicznym prowadzonym w Głównym Inspektoracie Sanitarnym dane objęte
powiadomieniem. Powiadomienie w formie pisemnej będzie dokonywane wyłącznie dla
celów potwierdzenia złożonego elektronicznie powiadomienia.
Jednocześnie proponuje się, wynikającą z dotychczasowego stosowania przedmiotowej
regulacji, zmianę brzmienia ust. 1 w art. 30 określającą zakres zagadnień, które mogą
podlegać wyjaśnieniu w ramach postępowania przeprowadzanego przez Głównego Inspektora
Sanitarnego. Zmiana odnosząca się do art. 31 ustawy rozszerza katalog jednostek, które będą
przedkładać opinie o produkcie objętym powiadomieniem, o którym mowa w art. 29 ustawy,
o Zespół do spraw Suplementów Diety, który utworzony zostanie na podstawie proponowanej
zmiany w art. 9 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (art. 3 projektu ustawy). Zmiana
przewiduje nowe brzmienie upoważnienia do wydania rozporządzenia wykonawczego
określającego m. in. wzór formularza powiadomienia wynikającego z faktu elektronicznego
zgłaszania powiadomień o pierwszym wprowadzeniu do obrotu w kraju produktów.
Zmiany zawarte w art. 1 pkt 20 – 22 projektu odnoszą się do wód „pitnych”
regulowanych przepisami ustawy. Zmiana proponowana w art. 1 pkt 21 projektu odnosząca
się do art. 35 ust. 2 ustawy, a polegająca na wykreśleniu wymogu odnośnie określenia
warunków wydobywania, transportu i rozlewu naturalnej wody mineralnej we wniosku
o uznanie takiej wody, jest zmianą porządkującą. Naturalne wody mineralne są żywnością
i w związku z tym ich wydobywanie, transport i rozlew muszą spełniać wymagania
higieniczne w tym zakresie określone w rozporządzeniu (WE) nr 852/2004 w sprawie higieny
środków spożywczych.
Proponowane zmiany 20 i 22 oraz zmiany dotyczące wyrażeń ustawowych (pkt 3 lit. d i t)
dotyczą wód regulowanych przepisami ustawy. Zmiany te wynikają z uwag Komisji
Europejskiej oraz państw członkowskich przesłanych w związku z notyfikacją projektu
rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód
źródlanych i wód stołowych. Komisja Europejska zgłosiła uwagę, że dyrektywa nr 2003/40
z dnia 16 maja 2003 r. wprowadza kategorię „wód źródlanych”, a nie, jak w regulacji polskiej
„naturalnych wód źródlanych” – nazwa „naturalna” jest zastrzeżona tylko dla wód
mineralnych. W związku z tym, w celu prawidłowej implementacji dyrektywy, Komisja
6
Europejska wnosi o odpowiednią zmianę nazewnictwa wód regulowanych przepisami
krajowymi. Stosownie do powyższych uwag projekt przewiduje zmianę nazwy
dotychczasowych „naturalnych wód źródlanych” na „wody źródlane”.
Ponadto uwzględniając uwagi producentów wód stołowych, projekt przewiduje zmianę
definicji tych wód (pkt 3 lit. s). Wynika to z faktu, że na podstawie obowiązujących
przepisów „wody stołowe” mogą być produkowane na bazie wód źródlanych, do których
dodawana jest naturalna woda mineralna lub określone składniki mineralne. Natomiast,
zgodnie ze stanowiskiem producentów wód, bazę dla produkcji wód stołowych stanowić
mogą zarówno wody źródlane, jak i naturalne wody mineralne. W związku z tym należy
dokonać stosownej zmiany definicji „wody stołowej”.
Proponowana zmiana 23 dotyczy przepisów ustawy odnoszących się do grzybów
i
przetworów grzybowych zawierających w swoim składzie grzyby. Zmiany te są
konsekwencją prac legislacyjnych nad rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30 listopada
2008 r. w sprawie grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji przetworów grzybowych
oraz środków spożywczych zawierających grzyby oraz uprawnień klasyfikatora grzybów
i grzyboznawcy (Dz. U. Nr 218, poz. 1399). Regulacja objęta rozporządzeniem stanowi
specyfikę polską, a jej zakres dotyczący grzybów nie znajduje wprost odpowiednika
w regulacjach obowiązujących w Unii Europejskiej. Z powyższej przyczyny projektowane
rozporządzenie podlegało procedurze notyfikacji w rozumieniu przepisów rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego
systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.).
W
ramach procedury Komisja Europejska zgłosiła uwagę dotyczącą rozważenia
wprowadzenia do przepisów krajowych dokumentu: Commission Recommendation
89/12/EEC of 21 December 1988 on the adoption of standards on tinned mushrooms.
Uwzględniając powyższą rekomendację należy wprowadzić zmianę w art. 44 zawierającym
upoważnienie dla Ministra Zdrowia, na podstawie którego wydane zostanie rozporządzenie
określające m.in. szczegółowe wymagania dotyczące oznakowania grzybów zgodnie
z rekomendacją Komisji.
Proponowana zmiana 24 jest konsekwencją wejścia w życie dyrektywy nr
2006/141/WE z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie preparatów do początkowego żywienia
niemowląt i preparatów do dalszego żywienia niemowląt oraz zmieniającej dyrektywę
1999/21/WE.
Proponowana zmiana w art. 1 pkt 25 odnosząca się do art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy
uwzględnia regulacje zawarte w rozporządzeniu (WE) nr 1924/2006 dotyczące znakowania
7
żywności oświadczeniami żywieniowymi i zdrowotnymi. Zgodnie z proponowaną zmianą
opakowanie środka spożywczego nie może zawierać oświadczeń żywieniowych
i zdrowotnych, które byłyby sprzeczne z wymaganiami określonymi w przepisach
rozporządzenia (WE) nr 1924/2006.
Zmiana 26 wynika z doświadczeń na tle stosowania przepisu art. 49 w zakresie
oznakowania środków spożywczych wartością odżywczą. Propozycja dodania nowego ust. 3
w cytowanym artykule ma na względzie wyeliminowanie niejasności interpretacyjnych
zgłaszanych przez przedsiębiorców, którzy mają wątpliwości, czy mogą znakować żywność
wartością odżywczą, w przypadku gdy nie zawiera ona oświadczenia żywieniowego.

Zmiana 27, dotycząca art. 50 ust. 2 ustawy, wynika z konieczności dostosowania tego
przepisu do zmian wprowadzanych niniejszą ustawą, natomiast zmiana ust. 4 w art. 50
ustawy ma charakter redakcyjny, bowiem z dniem 1 stycznia 2009 r. uchylone zostało
rozporządzenie Rady (EWG) nr 2092/91 z dnia 24 czerwca 1991 r. w sprawie produkcji
ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania produktów rolnych i środków
spożywczych. Rozporządzenie to zostało zastąpione rozporządzeniem Rady (WE)
nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania
produktów ekologicznych i uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 2092/91, co
w konsekwencji pociąga za sobą konieczność wprowadzenia odpowiedniej zmiany.
Zmiana proponowana w art. 1 pkt 28 (dotyczy propozycji dodania nowego rozdziału
12 w dziale II ustawy) uwzględnia obowiązki, wynikające z rozporządzenia (WE)
nr 1924/2006 regulującego zagadnienia stosowania oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych,
podmiotów działających na rynku spożywczym produkujących lub wprowadzających do
obrotu żywność oznakowaną takimi oświadczeniami.
Proponowany art. 52b jest przepisem kompetencyjnym wskazującym organy właściwe do
realizacji zadań wynikających z art. 13 ust. 5, art. 14, art. 15 ust. 2 oraz art. 16 – 19
rozporządzenia (WE) nr 1924/2006. Organami tymi są Główny Inspektor Sanitarny oraz
właściwy terenowo państwowy powiatowy lub graniczny inspektor sanitarny.
Zmiany proponowane w art. 1 pkt 29 i 30 nadające nowe brzmienie art. 53 oraz art. 56
ustawy mają na względzie dostosowanie przepisów do przepisów rozporządzenia (WE)
nr 2023/2006 oraz rozporządzenia (WE) nr 282/2008.
Zmiany w tym zakresie wynikają z faktu wejścia w życie rozporządzenia Komisji (WE)
nr
282/2008 w sprawie materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych pochodzących
z recyklingu przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz zmieniającego rozporządzenie
nr 2023/2006. Przepisy tego rozporządzenia wprowadzają określone obowiązki wobec
8
podmiotów działających w zakresie recyklingu materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych.
W związku z tym słowniczek zawarty w art. 3 powinien być uzupełniony o pojęcia podmiotu
zajmującego się recyklingiem i przetwórcy materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych
pochodzących z recyklingu (art. 1 pkt 3 lit. i oraz l). Ponadto w celu doprecyzowania
przepisów dotyczących materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością
projekt wprowadza nowe definicje – podmiotu działającego na rynku materiałów i wyrobów
przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz zakładu działającego na rynku materiałów
i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością (art. 1 pkt 3 lit. h i w). Z uwagi na
powyższe zmiany należało konsekwentnie wprowadzić zmiany do przepisów art. 61 i 63 – 65
(art. 1 pkt 32 i 34 – 36 projektu ustawy) odnoszących się do obowiązku rejestracji podmiotów
działających w zakresie materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych. Ponadto w przepisach
karnych ustawy projekt przewiduje odpowiedzialność w przypadku prowadzenia działalności
w zakresie produkcji lub obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu
z żywnością, w tym prowadzenia produkcji materiałów i wyrobów pochodzących
z recyklingu bez zezwolenia Komisji oraz w przypadku niedopełnienia obowiązku złożenia
wniosku o rejestrację zakładu.
Proponowana zmiana 31 do art. 59 ustawy wynika z doświadczeń kontrolnych
organów PIS odnośnie dostępności dokumentacji potwierdzającej stan zdrowia osób
pracujących w styczności z żywnością. Dokumentacja ta powinna być przechowywana
w miejscu prowadzenia działalności zakładu, a konkretnie w miejscu zatrudnienia tych osób,
tak aby mogła być dostępna na żądanie organów urzędowej kontroli żywności. W sytuacjach,
gdy dokumentacja personalna jest przechowywana w innym miejscu niż miejsce pracy
pracowników, w trakcie kontroli utrudniony jest dostęp do tej dokumentacji.
Zmiany zawarte w art. 1 pkt 32 i 33 projektu (art. 61 i 62 ustawy) mają na względzie
dostosowanie kompetencji w zakresie rejestracji oraz zatwierdzania zakładów objętych
nadzorem organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej do uprawnień ustawowych, zgodnie
z którymi zadania w zakresie bieżącego nadzoru sanitarnego sprawują zarówno właściwi
państwowi powiatowi inspektorzy sanitarni, jak i właściwi państwowi graniczni inspektorzy
sanitarni.
Zmiany 34 i 35 projektu, dotyczące art. 63 i 64 ustawy, mają na względzie
doprecyzowanie przepisów obowiązujących. Z doświadczeń na tle stosowania art. 63 ustawy
wynika, że nie jest jednoznaczne przynajmniej dla części podmiotów działających na rynku
spożywczym lub rozpoczynających taką działalność, że niezbędne jest uprzednie uzyskanie
zatwierdzenia i zarejestrowania lub zarejestrowania działalności zakładu w zakresie produkcji
9