Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej

stały w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej z 1990 r., był przyznawany osobie, która złożyła
odpowiedni wniosek i spełniała przesłanki zawarte w art. 27 ust. 1 tej ustawy. Decyzja ta nie miała
charakteru uznaniowego.
Ponadto wprowadzenie regulacji, iż do spraw o przyznanie zasiłku stałego, po spełnieniu
wymagań, o których mowa w art. 150a projektu, stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 listopada 1990 r.
o pomocy społecznej oznacza, że przepisy tej ustawy należy zastosować w każdym przypadku
przyznania uprawnienia do zasiłku stałego, także w zakresie odprowadzania składek na ubezpieczenie
emerytalne i rentowe, o których mowa w art. 31b ustawy o pomocy społecznej z 1990 r.
Użycie sformułowania „decyzja ostateczna” ma na celu precyzyjne wyjaśnienie i zarazem
ujęcie, że chodzi tutaj o wszystkie etapy postępowania o przyznanie zasiłku, które nie zostały
zakończone decyzją ostateczną. Oznacza to, że powyższy przepis będzie miał zastosowanie zarówno
do osób, które złożyły wniosek o przyznanie zasiłku stałego przed dniem 1 maja 2004 r. i nie uzyskały
decyzji w pierwszej instancji, jak i do osób, które uzyskały decyzję organu pierwszej instancji, ale
wniosły odwołanie i nie uzyskały decyzji organu drugiej instancji w terminie do dnia 1 maja 2004 r.
Projekt ustawy wprowadza także mechanizm prawny pozwalający na skuteczne zakończenie
spraw z zakresu przyznania zasiłku stałego, które zostały wszczęte pod rządami ustawy o pomocy
społecznej z 1990 r.
Art. 2 projektu stanowi, że właściwy organ prowadzi postępowanie z urzędu w stosunku do
osoby, która złożyła wniosek o przyznanie zasiłku stałego i do dnia 30 kwietnia 2004 r. nie uzyskała
ostatecznej decyzji w tej sprawie. Ponadto stanowi, że organ ten rozpatruje sprawę w oparciu o stan
faktyczny istniejący w dniu złożenia wniosku o przyznanie zasiłku stałego.
Powyższe rozwiązanie podyktowane jest faktem, iż strona zainteresowana uzyskaniem zasiłku
stałego złożyła już stosowny wniosek wraz z pozostałą dokumentacją, która była wymagana
w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej z 1990 r. Jednak w skutek zmiany systemu prawnego nie
zdążyła ona uzyskać odpowiedniej decyzji w odpowiednim czasie. Zatem w pełni uzasadnionym
rozwiązaniem jest, aby strony nie obciążać ponownie obowiązkiem złożenia wniosku. W konsekwencji
to na organie spoczywać będzie obowiązek ponownego przeprowadzenia postępowania dowodowego
i należytego poinformowania strony o jego wynikach. Obowiązek poinformowania strony można
wyprowadzić z ogólnej reguły informowania obywateli przez organy państwowe, głównie o zasadach
funkcjonowania tych organów oraz o obowiązującym prawie. Pracownicy jednostek organizacyjnych
pomocy społecznej powinni informować osoby zwracające się o pomoc o przysługujących im prawach
(tam też Prawo pomocy społecznej, Iwona Sierpowska, Wolters Kluwer Polska, 2007, str. 53).

3
Zasadność złożonego wniosku za każdym razem organ będzie badał indywidualnie.
Zróżnicowany będzie również okres, na jaki zostanie przyznany zasiłek stały. Przy przyznaniu zasiłku
stałego organ powinien kierować się faktem, czy osoba której należy się zasiłek stały w rozumieniu
niniejszej ustawy pobierała świadczenie pielęgnacyjne według ustawy z dnia 28 listopada 2003 r.
o świadczeniach rodzinnych. Do osób, którym zostanie przyznany zasiłek stały, będą miały również
zastosowanie przepisy art. 58 ustawy o świadczeniach rodzinnych w zakresie przyznania świadczenia
pielęgnacyjnego. Powyższe rozwiązanie ma na celu zachowanie analogicznego mechanizmu, jaki miał
zastosowanie wobec osób, które otrzymały ostateczną decyzję w sprawie przyznania zasiłku stałego
przed dniem 1 maja 2004 r.
Art. 3 projektu wprowadza normę, która stanowi, że z dniem wejścia w życie niniejszego
projektu ustawy tracą moc decyzje o umorzeniu postępowań w sprawie przyznania zasiłku stałego,
wydane przed dniem 13 listopada 2007 r. w związku z art. 150 ustawy z dnia 12 marca 2004 r.
o pomocy społecznej. Powyższe rozwiązanie ma na celu zapewnienie spójności w procesie wydawania
decyzji o przyznanie zasiłku stałego. Zgodnie z art. 105 Kodeksu postępowania administracyjnego,
w wyniku braku podstawy prawnej, właściwy organ był zobowiązany umorzyć postępowania toczące
się w sprawie o przyznanie zasiłku stałego jako bezprzedmiotowe. Natomiast przedkładany projekt
ustawy ponownie wprowadza możliwość orzekania w sprawie zasiłku stałego. W tej samej sprawie
jednak nie mogą funkcjonować w obiegu prawnym dwie odmienne decyzje, jedna umarzająca
postępowanie (jako bezprzedmiotowe), a druga decyzja w sprawie przyznania bądź nieprzyznania
zasiłku stałego. Projekt wprowadza więc regulację, która powoduje utratę mocy decyzji dotyczących
umorzenia postępowania wydanych przed dniem 13 listopada 2007 r. (w tym terminie weszło w życie
orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, które dało podstawę do stosowanych zmian w tym zakresie)
i tym samym zobowiązuje właściwy organ do ponownego zbadania wniosków o przyznanie zasiłku
stałego, o którym mowa w niniejszym projekcie ustawy.

Przedkładany projekt uzupełnia lukę w prawie, która powstała po wprowadzeniu przepisu
przejściowego w ustawie o pomocy społecznej z 2004 r. Ponadto stanowi zadośćuczynienie zasadzie
ochrony praw nabytych. W myśl tej zasady prawa podmiotowe oraz ekspektatywy maksymalnie
ukształtowane na gruncie dotychczasowych regulacji nie mogą zostać zniesione, ani ograniczone
w sposób arbitralny.
Przedstawione rozwiązanie w pełni realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego przez
umożliwienie równego traktowania wszystkich podmiotów, które wystąpiły o przyznanie zasiłku
stałego pod rządami ustawy o pomocy społecznej z 1990 r.

4

Projekt ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.

Projektowana ustawa nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym w przepisach
dotyczących sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych.
Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa
(Dz. U. Nr 169, poz. 1414 oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 337), projekt ustawy został zamieszczony
w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji. Nie zgłoszono uwag w trybie
przewidzianym ww. ustawą.



5
OCENA SKUTKÓW REGULACJI


I. Cel projektowanej ustawy
Projekt ustawy stanowi realizację wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2007 r.,
sygn. akt P 28/06 (Dz. U. Nr 209, poz. 1519). Zaproponowana nowelizacja ustawy z dnia 12 marca
2004 r. o pomocy społecznej, zgodnie z zaleceniami Trybunału Konstytucyjnego, ma na celu
zrównanie sytuacji prawnej podmiotów, które złożyły wniosek o przyznanie zasiłku stałego, lecz do
dnia 30 kwietnia 2004 r. nie uzyskały ostatecznej decyzji przyznającej zasiłek z podmiotami, które
uzyskały taką decyzję we wskazanym wyżej terminie.

II. Podmioty, na które oddziałuje projektowana ustawa
Projekt ustawy daje możliwość przyznania świadczenia osobom, które złożyły wniosek pod rządami
ustawy o pomocy społecznej z 1990 r., jednak do dnia 30 kwietnia 2004 r. nie uzyskały ostatecznej
decyzji przyznającej zasiłek.

III. Wyniki konsultacji społecznych
Projekt ustawy został poddany konsultacjom społecznym z następującymi podmiotami:
1) Sekcją Krajową Pracowników Pomocy Społecznej NSZZ „Solidarność”,
2) Federacją Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia i Pomocy Społecznej,
3) Stowarzyszeniem Samorządowych Ośrodków Pomocy Społecznej.
W wyniku przeprowadzonych konsultacji Stowarzyszenie Samorządnych Ośrodków Pomocy
Społecznej zaopiniowało projekt pozytywnie. Zgłosiło jednak sugestię, czy w przedmiotowym
projekcie nie powinien znaleźć się przepis, który regulowałby kwestię odprowadzania składek na
ubezpieczenie emerytalne i rentowe od zasiłku stałego. Kwestia ta nie została uwzględniona ze
względu na fakt, iż projekt ustawy przewiduje, że do spraw o przyznanie zasiłku stałego, w których
złożono wniosek i do dnia 30 kwietnia 2004 r. właściwy organ nie wydał ostatecznej decyzji, stosuje
się przepisy ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej, także w zakresie odprowadzania
składek. Zatem nie ma potrzeby powielania tej regulacji w samym projekcie ustawy. Jednakże, w celu
uniknięcia ewentualnych problemów interpretacyjnych, uzupełniono uzasadnienie w tej części.
Pozostałe podmioty nie zgłosiły uwag.
Projekt ustawy został także przekazany do Rady Pomocy Społecznej oraz Komisji Wspólnej Rządu
i Samorządu Terytorialnego. W dniu 25 marca 2009 r. Komisja Wspólna Rządu i Samorządu
Terytorialnego pozytywnie zaopiniowała niniejszy projekt.

6
IV. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek
samorządu terytorialnego
Skutki finansowe związane z projektowaną ustawą są trudne do oszacowania w sposób jednoznaczny.
Wynika to z faktu, czy wnioski złożone w tym terminie spełniały wymóg zasadności. Ponadto
ewentualny okres na jaki zostanie przyznany zasiłek stały również będzie badany indywidualnie, a co
za tym idzie ostateczna wysokość przyznanego świadczenia w każdym przypadku będzie
zróżnicowana. Z posiadanych informacji wynika, że liczba postępowań w sprawie o przyznanie zasiłku
stałego, które zostały wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 12 marca
2004 r. o pomocy społecznej nie jest znaczna (szacuje się na kilkadziesiąt przypadków). Biorąc pod
uwagę również wysokość świadczenia, która w 2004 r. wynosiła 406 zł, przyjąć można, iż
przedmiotowa regulacja nie będzie miała istotnego wpływu na budżet państwa.
Ewentualne skutki finansowe wynikające z projektowanych rozwiązań zostaną sfinansowane w ramach
wydatków zaplanowanych w ustawie budżetowej na rok 2009 na realizację świadczeń rodzinnych
i świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz zadań z zakresu pomocy społecznej.

V. Wpływ regulacji na rynek pracy
Wejście w życie projektu ustawy nie wpłynie na rynek pracy.

VI. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie
przedsiębiorstw
Wejście w życie projektu ustawy nie wpłynie na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość.

VII. Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionalny
Wejście w życie projektu ustawy nie wpłynie na sytuację i rozwój regionalny.



31/06/BS

7