Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o partiach politycznych oraz niektórych innych ustaw

Warszawa, 11 września 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-109(6)/09


Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej






Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
poselskiego projektu ustawy


- o zmianie ustawy o partiach
politycznych oraz niektórych innych
ustaw (druk nr 2070).


Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra
Finansów do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych.


(-) Donald Tusk
Projekt z dnia 24 sierpnia 2009 r.

Stanowisko Rządu
wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o partiach politycznych oraz
niektórych innych ustaw
(druk nr 2070)

Projektowana regulacja przewiduje zmiany w:
1. ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79,
poz. 857, z późn. zm.),
2. ustawie z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów
i sejmików województw (Dz. U z 2003 r. Nr 159, poz. 1547, z późn. zm.),
3. ustawie z dnia 12 kwietnia 2001 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej
Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2007 r. Nr 190, poz. 1360
oraz 2008 r. Nr 171, poz. 1056),
4. ustawie z dnia 23 stycznia 2004 r. – Ordynacja wyborcza do Parlamentu
Europejskiego (Dz. U Nr 25, poz. 219, z 2006 r. Nr 218, poz. 1592 oraz z 2007 r.
Nr 112, poz. 766).

Projektowane zmiany mają na celu ujednolicenie i doprecyzowanie zasad dotyczących
finansowania partii politycznych oraz kampanii wyborczych ze środków pochodzących
z kredytu bankowego, uregulowanych w poszczególnych aktach prawnych dotyczących partii
politycznych oraz wyborów samorządowych, parlamentarnych oraz do Parlamentu
Europejskiego.
Ujednolicenie i doprecyzowanie dotyczy zarówno reguł dopuszczalności korzystania
z tego rodzaju środków, jak i konsekwencji praktyk niezgodnych z prawem.
Działania te są zgodne z rekomendacjami raportu GRECO - Grupy Państw Przeciwko
Korupcji przy Radzie Europy (III Runda Oceny, temat: Prawo Karne i Finansowanie Partii
Politycznych, raport przyjęty 2 grudnia 2008 r. na 40. Sesji Plenarnej GRECO w Strasburgu),
wiążącymi dla Polski na mocy porozumień międzynarodowych. Rekomendacje te zalecają
m. in. ujednolicenie zasad finansowania wyborów oraz podjęcie odpowiednich środków
w celu zapewnienia, że kredyty udzielane partiom politycznym i komitetom wyborczym nie
stanowią przypadków obchodzenia prawa.
Projektowane przepisy:
a) art. 1 pkt 2 (dot. zmiany art. 39a ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach
politycznych),
b) art. 2 (w związku z art. 84d ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. – Ordynacja
wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw),
c) art. 3 pkt 2 (dot. art. 127 ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 r. – Ordynacja wyborcza do
Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej),
d) art. 4 (w związku z art. 101 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. – Ordynacja wyborcza
do Parlamentu Europejskiego)
- wprowadzają zmiany zmierzające do określenia konsekwencji uzyskania kredytu
z naruszeniem przepisów o finansowaniu partii politycznych i komitetów wyborczych,
polegające na przepadku, na rzecz Skarbu Państwa, korzyści majątkowych przekazanych
partii politycznej lub Funduszowi Wyborczemu albo korzyści majątkowych przyjętych przez
komitet wyborczy. Innym rodzajem sankcji jest bezwzględna nieważność umowy poręczenia
zawartej z naruszeniem projektowanych przepisów.

Przewidziane w projekcie przepisy, w zakresie w jakim określają przepadek korzyści
z tytułu poręczenia, mogą wywoływać istotne wątpliwości interpretacyjne.
Nie jest jasne czy korzyścią jest już sam fakt udzielenia poręczenia, czy też dopiero
spełnienie świadczenia przez poręczyciela. W pierwszym przypadku jest wątpliwe,
czy wartością korzyści byłaby różnica między kosztem kredytu nieobjętego poręczeniem
i kredytu poręczonego, lub różnica między kosztem udzielonego poręczenia i poręczenia
udzielonego na warunkach rynkowych, czy wyłącznie suma poręczenia. Poręczenie polega na
zobowiązaniu poręczyciela względem wierzyciela (w tym przypadku banku) do spełnienia
poręczonego świadczenia, z reguły do rąk wierzyciela. Spełnienie świadczenia przez
poręczyciela powoduje zwolnienie dłużnika z długu wobec wierzyciela, co jest korzyścią
dłużnika. Jest jednak wątpliwe, czy czynność taką można nazwać „przekazaniem korzyści”,
a zapłatę przez dłużnika poręczycielowi – „zwrotem korzyści”.

Co więcej, skoro poręczenie byłoby nieważne, to zarówno świadczenie poręczyciela
wobec banku, jak i dłużnika wobec poręczyciela są świadczeniami nienależnymi. Dlatego też
wątpliwości może wywoływać stosowanie: art. 39a ust. 2 ustawy o partiach politycznych,

2
art. 84d ust. 2 ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików
województw, art. 101 ust. 2 ustawy - Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego
- w zakresie, w jakim wyłączają sankcję przepadku korzyści majątkowych przekazanych
komitetowi wyborczemu, których komitet wyborczy nie przyjął lub zwrócił darczyńcy
w ustawowym terminie.

Wskazane jest ponadto doprecyzowanie, jakie środki podlegają przepadkowi,
w szczególności:
− czy przepadkowi podlega cała kwota kredytu uzyskanego z wykorzystaniem poręczenia
naruszającego przepisy o finansowaniu partii politycznych i komitetów wyborczych,
− czy też przepadkowi podlega jedynie część takiego kredytu – wówczas konieczne jest
wskazanie zasad ustalania wielkości części podlegającej przepadkowi.
Należy mieć na uwadze, że jeden kredyt w znacznej wysokości może być udzielony
z wykorzystaniem różnego rodzaju zabezpieczeń, w tym hipotek oraz poręczeń
niewadliwych. W takim wypadku przepadek całości kwoty kredytu mógłby spotkać się
z zarzutem niewspółmierności sankcji.

Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie Rządu projekt ustawy powinien być przedmiotem
dalszych prac parlamentarnych, w trakcie których powinny zostać uwzględnione uwagi
i zastrzeżenia zgłoszone w niniejszym stanowisku.


3