Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych

średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w
poprzednim roku kalendarzowym od 1 marca.


6) Po art. 19 dodaje się art. 19a w brzmieniu:

„Art. 19a. Od 2010 r. wysokość kwot, o których mowa w art. 5 ust. 1 i
2, oraz wysokość świadczeń rodzinnych ogłasza się w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", w drodze
obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów, w terminie do dnia 15 lutego
każdego roku.

7) Po art. 71 dodaje się art. 71a w brzmieniu:

„71a. Od 1 stycznia 2010 uchyla się art. 18 i art. 19 ustawy.”.


Art. 2

Ustawa wchodzi w życie 14 dni od dnia ogłoszenia.


5



Uzasadnienie

Obecnie obowiązujące zasady przyznawania prawa do świadczeń
wynikających z ustawy o świadczeniach rodzinnych, szczególnie bardzo niski,
nie zmieniany próg dochodowy oraz niskie kwoty zasiłków powodują, że
ustawa nie spełnia swojej roli, gdyż daje prawo do jedynie symbolicznej
pomocy rodzinie. Dlatego wnioskodawcy uznali za niezbędne zaproponowanie
zmian, mających na celu zwiększenie pomocy finansowej rodzinom
wymagającym wsparcia. Jest to tym bardziej potrzebne w dobie pogarszającej
się sytuacji materialnej wielu rodzin w dobie kryzysu gospodarczego. Często
pomoc państwa udzielana w oparciu o ustawę o świadczeniach rodzinnych i
ustawę o pomocy społecznej, stanowić będzie jedyne źródło dochodu i musi ono
gwarantować szanse egzystencji. Uważamy, że zaproponowane zmiany mogą
wpłynąć znacząco na zmniejszenie skali ubóstwa wśród dzieci.
Pierwsza z proponowanych zmian polega na podwyższeniu progu
dochodowego, uprawniającego do świadczeń rodzinnych. Wnioskodawcy
proponują, aby kwoty te zwiększyć odpowiednio z 504 zł do 757 zł na osobę w
rodzinie. W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się
orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o
znacznym stopniu niepełnosprawności kwoty te rosną z obecnych 583 zł do 876
zł na osobę w rodzinie. Kwoty uprawniające do świadczeń rodzinnych nie
zmieniły się od początku funkcjonowania ustawy, tj. od 2005 r. Wnioskodawcy
są zdania, że w sytuacji zwiększających się kosztów utrzymania i jednoczesnego
wzrostu wynagrodzeń sytuacja ta doprowadza do wyrzucania z systemu pomocy
coraz większej grupy osób potrzebujących, mimo, że ich sytuacja materialna nie
ulega rzeczywistej poprawie. Zaproponowany wzrost kwoty progu
dochodowego jest proporcjonalny do mającego w tym czasie wzrostu
minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2005 r. było to 849 zł, natomiast w
2009 r. jest to 1276 zł).
Kolejna zmiana dotyczy art. 17 ust 3. i polega na zwiększeniu kwoty
świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy
zarobkowej w celu sprawowania opieki nad dzieckiem. Obowiązująca obecnie
kwota nie była zwiększana od początku funkcjonowania ustawy o
świadczeniach rodzinnych. Jest to świadczenie szczególnie ważne dla dobrego
funkcjonowania systemu, tym bardziej, że wiąże się z wyjątkowym
poświęceniem i praktycznie całodobową opieką. Zaproponowana zmiana kwoty
z 420 do 631 zł jest proporcjonalna do wzrostu kwoty minimalnego
wynagrodzenia w latach 2005-2009. Tak skonstruowana zmiana wynika z faktu,
że świadczenie to wynika z rezygnacji z pracy zarobkowej.

6
Kolejna zmiana dotyczy wykreślenia z ustawy lit a, punktu 2) w ustępie 5
art. 17. Zgodnie z obowiązującymi przepisami świadczenie pielęgnacyjne nie
przysługuje na osobę z orzeczonym stopniem niepełnosprawności, jeżeli
pozostaje ona w związku małżeńskim. Jest to zapis, który pozbawia osoby
sprawujące opiekę prawa do świadczeń pielęgnacyjnych w sytuacji gdy
obydwoje z małżonków wymagają opieki osoby trzeciej, ze względu na
podeszły wiek i całkowitą niezdolność do samodzielnej egzystencji. Ponadto
zapis ten pozbawiony jest logiki, gdyż rozwód małżonków i dalsze życie we
wspólnym gospodarstwie domowych, dają prawo do świadczeń pielęgnacyjnych
i eliminują ten negatywny, ustawowy warunek. A o omijanie prawa nikomu
chyba nie chodzi. Wnioskodawcy proponują wykreślenie zapisu
uniemożliwiającego uprawnienie do świadczeń osobom żyjącym w związku
małżeńskim.
Kolejne dwie zmiany dotyczą dodania do treści ustawy art. 18a i 19a, i
polega na wprowadzeniu od 2010 r. corocznej waloryzacji świadczeń
rodzinnych o średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w
poprzednim roku kalendarzowym. Wnioskodawcy zakładają, że Prezes Rady
Ministrów będzie miał obowiązek wskazania wysokości kwot, o których mowa
w art. 5 ust. 1 i 2, oraz wysokość świadczeń rodzinnych i ogłaszania ich w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", w drodze
obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów, w terminie do dnia 15 lutego każdego
roku.
W związku z tym, że w roku bieżącym ma mieć miejsce weryfikacja
świadczeń rodzinnych, chcemy, aby była ona przeprowadzona w odniesieniu do
poszczególnych dodatków w ramach obowiązujących obecnie przepisów.
Jednak fakt, że weryfikacja przeprowadzona jest raz na trzy lata, skłania nas do
zmiany tych zasad i wprowadzenie weryfikacji opartej na waloryzacji
wynikającej ze wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim
roku kalendarzowym. Takie rozwiązanie zapobiegnie drastycznemu spadkowi
realnej wartości pomocy otrzymywanej przez świadczeniobiorców.
Posłowie wnioskodawcy chcą również wyrównać oczywistą
niesprawiedliwość i umożliwić osobom, które dziś nie mogą skorzystać z ulgi
podatkowej z tytułu wychowania dziecka, otrzymanie specjalnego świadczenia,
wypłacanego przez gminę, a finansowanego z budżetu państwa poprzez dotację
celową. wiadczenie wypłacane będzie raz w roku, we wrześniu na wniosek
osoby uprawnionej. Jest to podyktowane kwietniowym terminem rozliczeń
podatkowych oraz koniecznością pozostawienia czasu na konieczne procedury
związane z występowaniem o świadczenia. Zakładamy, ze świadczenie będzie
przysługiwało w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy maksymalną kwotą
odliczenia, o którym mowa w art. 27 f ust 2 lub ust. 5 ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych, a kwotą faktycznie odliczoną z tego tytułu
przez podatnika. Jeżeli świadczeniobiorca nie jest płatnikiem podatku

7
dochodowego od osób fizycznych będzie otrzymywał świadczenie w wysokości
pełnej kwoty odliczenia, o której mowa w art. 27 f ust. 2 ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych.
W związku z przyjęciem tego rozwiązania konieczne będzie wydanie
rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia
społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów.
Będzie ono regulowało sposób i tryb postępowania w sprawach o przyznanie
świadczenia z tytułu niemożności pełnego lub częściowego wykorzystania
odliczenia podatkowego, o którym mowa w art. 27f ust. 2 ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych, a także sposób ustalania faktu posiadania
uprawnienia do tego świadczenia oraz wzory wniosków i zaświadczeń.
Koszty proponowanych zmian wnioskodawcy szacują w oparciu o
założenie, że podwyższenie kwoty uprawniającej do zasiłku rodzinnego - a
właściwie jej urealnienie po kilku latach, - sprawi, iż liczba świadczeniobiorców
zwiększy się do poziomu z 2005 r. (z ok. 3,7 mln obecnie do ok. 5,1 mln osób).
Szacujemy, że koszt tych zmian zamknie się w granicach 800 mln zł (biorąc
również pod uwagę zwiększenie kwoty świadczenia pielęgnacyjnego,
określonego w art. 17 ust. oraz ograniczenie wyłączeń określonych w art. 5.
ustawy). Projektowane przepisy odnoszące się do dodatku z tytułu niemożności
skorzystania z ulgi na dzieci spowodują dodatkowe wydatki z budżetu państwa
w wysokości ok. 4 mld zł. Wszystkie proponowane zmiany wiążą się z kosztami
w wysokości 4,8 mld zł. rocznie. Wydatki te należy pokryć z budżetu państwa.
Przedłożony projekt ustawy nie był poddany konsultacjom społecznym w
rozumieniu art. 34 ust 3 Regulaminu Sejmu RP.
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest sprzeczny z prawem Unii
Europejskiej.
8
Warszawa, 3 kwietnia 2009 r.
BAS-WAL-631/09

Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Anna Bańkowska)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r. Nr 5, poz.
47) sporządza się następującą opinię:

1. Przedmiot projektu ustawy
Przedstawiony projekt przewiduje zmianę ustawy z dnia 28 listopada
2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992, ze
zmianami).
Projekt wprowadza nowy rodzaj świadczenia rodzinnego – świadczenie
z tytułu niemożności pełnego lub częściowego wykorzystania odliczenia
podatkowego kwoty, o której mowa w art. 27f ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991
r. o podatku dochodowym od osób fizycznym (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176,
ze zmianami). Jednocześnie proponuje się dodanie rozdziału 2b w ustawie o
świadczeniach rodzinnych, zawierającego przepisy dotyczące zasad
przyznawania nowego rodzaju świadczenia. Proponuje się też podwyższenie
górnej granicy kwoty dochodu decydującej o uprawnieniu do zasiłku rodzinnego
oraz podwyższenie kwoty zasiłku pielęgnacyjnego. Projekt zmienia przesłanki
wyłączenia uprawnienia do zasiłku pielęgnacyjnego oraz zasady weryfikacji
świadczeń rodzinnych.
Proponowana ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Odnosząc się do treści projektu należy wskazać rozporządzenie
Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r.
w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L
166 z 30.4.2004 r., str. 1, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 5, t. 5,
str. 72). Rozporządzenie to weszło w życie 20 maja 2004 r. i uchyliło (z dniem
20 maja 2004 r.) rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca
1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do
pracowników najemnych i ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie