Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw

sprawie szczegółowego trybu doręczania pism sądowych przez pocztę w postępowaniu cywilnym
(Dz. U. Nr 62, poz. 697, z późn. zm.).

§ 13. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.



MINISTER SPRAWIEDLIWOŚCI

W POROZUMIENIU:

MINSTER INFRASTRUKTURY































6
UZASADNIENIE


Rozporządzenie stanowi wykonanie delegacji ustawowej zawartej w art. 131 § 2 ustawy z
dnia z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z
późn. zm.), na mocy której Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw łączności określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb i sposób doręczania pism
sądowych przez operatora publicznego lub innego uprawnionego operatora pocztowego w
rozumieniu ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. Nr 130, poz. 1188 z
późn. zm.), osoby zatrudnione w sądzie, komornika lub sądową służbę doręczeniową, mając na
uwadze konieczność zapewnienia sprawnego toku postępowania, a także realizacji gwarancji
procesowych jego uczestników, ochronę praw osób, którym pisma są doręczane, oraz ochronę ich
danych osobowych.
Z uwagi na niewielki zakres zmian wprowadzonych do Kodeksu postępowania cywilnego
w części dotyczącej trybu doręczeń, projekt zasadniczo opiera się na rozwiązaniach
przyjętych w obecnie obowiązującym rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 17
czerwca 1999 r. w sprawie szczegółowego trybu doręczania pism sądowych przez pocztę w
postępowaniu cywilnym (Dz. U. Nr 62, poz. 697, z późn. zm.).
W związku ze zmianą treści art. 131 § 1 k.p.c. i rozszerzeniem kręgu osób uprawnionych
do dokonywania doręczeń w postępowaniu cywilnym, zmieniony został zakres podmiotowy
rozporządzenia. Będzie miało ono zastosowanie do doręczeń dokonywanych przez operatora
publicznego, lub innego uprawnionego operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 12
czerwca 2003 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. Nr 130, poz. 1188 z późn. zm.), osoby zatrudnione w
sądzie, komornika lub sądową służbę doręczeniową.
Z uwagi na fakt, że przeważająca część doręczeń dokonywana jest obecnie przez operatora
publicznego – Pocztę Polską S.A. [a w przyszłości niewykluczone, że przez innych
uprawnionych operatorów pocztowych w rozumieniu ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. - Prawo
pocztowe (Dz. U. Nr 130, poz. 1188 z późn. zm.)], w projekcie szczegółowo uregulowano tryb
dokonywania doręczeń przez operatora publicznego lub innego uprawnionego operatora
pocztowego.
W stosunku do obecnie obowiązujących przepisów rozszerzono krąg osób uprawnionych
do odebrania przesyłki pozostawionej w urzędzie pocztowym. Dotychczasowe rozwiązanie,
umożliwiające odebranie takiej przesyłki jedynie przez adresata, powodowało szereg

7
komplikacji. W związku z tym proponuje się nowe rozwiązanie w § 4 i § 9 ust. 4 i 5, aby
przesyłki takie mogły być odbierane co do zasady nie tylko przez adresata, ale także przez inne
podmioty uprawnione zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego – jeśli chodzi o
osoby fizyczne oraz pracownika upoważnionego do odbioru przesyłek w przypadku osoby
prawnej lub do organizacji nieposiadającej osobowości prawnej.
W § 4 ust. 4 proponuje się wprowadzenie regulacji, która w jasny sposób wskazywałaby,
kiedy doręczający nie może doręczyć przesyłki domownikowi, administracji domu, dozorcy
domu lub sołtysowi – mianowicie wtedy, kiedy organ wysyłający umieścił na adresowej stronie
przesyłki napis wyłączający taki sposób doręczenia w ogóle lub w stosunku do oznaczonych
osób. Wyłączenie określonych osób z kręgu potencjalnych odbiorców w zastępstwie adresata
należy bowiem do organu wysyłającego. To organ wysyłający, podejmując w tym przedmiocie
decyzję, ma obowiązek zapewnić, aby przesyłki nie doręczono np. domownikowi będącemu
przeciwnikiem adresata w sprawie, a tym samym, aby doręczenie spełniało kryteria
prawidłowości określone w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego. Opisana regulacja w
takim samym brzmieniu wyrażona była w § 5 nieobowiązującego już rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 15 grudnia 1970 r. w sprawie doręczania pism sądowych przez pocztę
(Dz. U. Nr 31, poz. 266). Regulacja ta ma za zadanie wskazać, że to nie na doręczającym
przesyłkę ciąży obowiązek dochodzenia kto jest czyim przeciwnikiem procesowym lub
współuczestnikiem o sprzecznych interesach w postępowaniu nieprocesowym, dlatego też
zasadne jest ponowne jej wpisanie do rozporządzenia.
Określono czynności doręczającego związane z doręczaniem przesyłek, jak również
czynności podejmowane przez właściwe urzędy pocztowe.
Z uwagi na wprowadzenie do materii Kodeksu zasad dokonywania doręczeń w przypadku
nieobecności adresata (tzw. podwójne awizowanie) zmianie uległy przepisy rozporządzenia
dotychczas regulujące te kwestie. Zbędne stało się powtarzanie regulacji zawartych w akcie
normatywnym rangi ustawowej w akcie wykonawczym.
W związku ze zmianą art. 135 k.p.c., która nastąpiła ustawą z dnia 9 maja 2007 r. o
zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 121,
poz. 831) niezbędne stało się szczegółowe uregulowanie nowego trybu doręczania,
dopuszczającego doręczanie korespondencji sądowej za pośrednictwem skrytki pocztowej. Ta
forma doręczenia może mieć miejsce na wniosek adresata i polega na umieszczeniu w skrytce
pocztowej nie samej przesyłki, ale zawiadomienia o pozostawieniu przesyłki w pocztowej

8
placówce oddawczej.
W projektowanym § 8 przewidziano że zawiadomienie dla adresata o pozostawieniu
przesyłki doręczający sporządza również w przypadku, gdy strona jako adres do doręczeń wskaże
skrytkę pocztową (art. 135 § 2 k.p.c.). Doręczający na zawiadomieniu, niezależnie od miejsca
jego pozostawienia, określa siedmiodniowy termin do odbioru przesyłki. Nie rozróżnia się trybu
doręczania zawiadomień składanych do skrytek pocztowych od pozostawienia w drzwiach
mieszkania adresata lub w skrzynce pocztowej adresata. Przyjęcie koncepcji jednokrotnego
powiadamiania adresata o nadejściu pisma i wyznaczania czternastodniowego terminu do jego
odbioru – w przypadku doręczania przesyłki za pośrednictwem skrytki pocztowej – prowadziłoby
do konieczności badania przez sąd, czy doręczenie nastąpiło do skrytki pocztowej, czy też np. do
skrzynki pocztowej, co rodzi konsekwencje prawne w zakresie liczenia terminu doręczenia, a
którym mowa w art. 139 § 1 k.p.c.

Uregulowanie wprowadzone w § 9 opisuje w sposób przejrzysty kolejne etapy
postępowania po złożeniu zawiadomienia o możliwości odbioru przesyłki. W ustępie pierwszym
określone zostały powinności listonosza. W § 9 ust. 2 wskazano czynności wykonywane w
oddawczej placówce pocztowej. Siedmiodniowy termin i sposób jego liczenia wskazany w § 9
ust. 3 precyzyjnie określa czas przechowywania awizowanej przesyłki w pocztowej placówce
oddawczej. Ma on zastosowanie przy pozostawieniu pierwszego zawiadomienia w drzwiach
mieszkania adresata lub w oddawczej skrzynce odbiorczej, jak również w skrytce pocztowej.
Pomimo, że prawdopodobieństwo niedotarcia zawiadomienia do adresata, w przypadku
pozostawienia go w skrytce pocztowej, jest tu mniejsze niż w przypadku pozostawienia go w
drzwiach mieszkania adresata lub w skrzynce odbiorczej (z § 1 ust. 3 pkt 14 Regulaminu
świadczenia powszechnych usług pocztowych wynika bowiem, że skrytki pocztowe znajdują się
w placówkach pocztowych zamykanych przez adresata na klucz), to jednak wszyscy uczestnicy
postępowania muszą mieć równe prawa również w zakresie terminów do odbioru przesyłki. Po
bezskutecznym upływie pierwszych 7 dni do odbioru przesyłki listonosz pozostawia drugie
awizo, a kolejny siedmiodniowy termin biegnie od dnia następnego po dniu pozostawienia tego
zawiadomienia. Przyjęcie zasady, że w przypadku przesyłki adresowanej na skrytkę pocztową
adresat zawiadamiany jest tylko raz (w drodze jednokrotnego awiza) z obowiązkiem odebrania
przesyłki w ciągu 14 dni, mogłoby rodzić obawę co do nierównego traktowania stron
postępowania.

§ 9 ust. 4 reguluje sytuację, w której żadna z osób uprawnionych nie zgłosi się po odbiór

9
przesyłki w terminie siedmiodniowym od pozostawienia pierwszego zawiadomienia. Przepis § 9
ust. 5 wskazuje, że przesyłkę wydaje się osobie uprawnionej – a więc osobie o której mowa w § 4
projektowanego rozporządzenia. Projektowany § 9 ust. 6 nakłada na pracownika poczty
obowiązek umieszczenia na stronie adresowej wydawanej przesyłki adnotacji „wydano dnia”,
swojego podpisu i odcisku datownika. Regulacja znajdująca się w § 9 ust. 6 zd. pierwszym
obecnie obowiązującego rozporządzenia nie nakłada na pracownika placówki pocztowej
obowiązku opatrzenia adnotacji „wydano dnia” swoim podpisem – wbrew normie wynikającej z
art. 142 § 2 in fine k.p.c. Umieszczenie adnotacji o dacie wydania przesyłki na jej adresowej
stronie służy stronie postępowania, która w ten sposób uzyskuje (w formie pisemnej) informację,
kiedy otrzymała przesyłkę (a tym samym np. od którego dnia liczyć bieg terminów
procesowych).

W projektowanym rozporządzeniu uregulowano kwestię, kiedy placówka pocztowa
odsyła formularz potwierdzenia odbioru przesyłki (§ 9 ust. 6), a kiedy niepodjętą przesyłkę (§ 9
ust. 7). W praktyce zdarzają się bowiem przypadki, że placówka pocztowa zwraca przesyłkę w
ostatnim dniu do odbioru przesyłki, argumentując to zwrotem przesyłki już po zamknięciu urzędu
pocztowego. Z treści § 9 ust. 8 wynika sposób postępowania przypadku odmowy przyjęcia
przesyłki. Zgodnie bowiem z projektowanym art. 139 § 2 k.p.c. odmowa przyjęcia przesyłki jest
równoznaczna z jej doręczeniem.
W § 11 projekt zakłada, że w przypadku doręczeń dokonywanych przez osoby
zatrudnione w sądzie, komornika lub sądową służbę doręczeniową czynności związane z
uzyskaniem pokwitowania odbioru, zawiadomieniem adresata o miejscu pozostawienia przesyłki
i terminie jej odebrania oraz zwrotem przesyłki organowi wysyłającemu będą podejmowane
przez te osoby, przy czym odpowiednio stosować się będzie przepisy regulujące dokonywanie
tych czynności przez operatora publicznego lub innego uprawnionego operatora pocztowego.
Proponuje się, aby rozporządzenie weszło w życie jednocześnie ze znowelizowanymi
przepisami Kodeksu cywilnego dotyczącymi doręczeń.

Projektowane rozporządzenie będzie oddziaływać na doręczycieli pism sądowych w
sprawach cywilnych oraz uczestników postępowań cywilnych.

Wejście w życie rozporządzenia spowoduje bezpośrednie skutki finansowe dla budżetu
państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Możliwe jest zmniejszenie wpływów

10