Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego

Druk nr 1745

Warszawa, 5 lutego 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Marszałek Senatu



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Szanowny Panie Marszałku!

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt przekazać Panu Marszałkowi podjętą przez Senat
na 26. posiedzeniu w dniu 5 lutego 2009 r. uchwałę w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy


- o zmianie ustawy o kształtowaniu
ustroju rolnego

wraz z projektem tej ustawy. W załączeniu przesyłam również informację
Komitetu Integracji Europejskiej o zgodności projektu ustawy z prawem Unii
Europejskiej.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora Piotra
Głowskiego do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.


Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz
U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 5 lutego 2009 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu
ustroju rolnego
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie
ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.
Jednocześnie upoważnia senatora Piotra Głowskiego do reprezentowania Senatu
w pracach nad projektem.
MARSZAŁEK SENATU
Bogdan BORUSEWICZ
p r o j e k t
USTAWA
z dnia
o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego
Art. 1.
W ustawie z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. Nr 64, poz. 592
oraz z 2008 r. Nr 180, poz. 1112) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 3 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
"4. W przypadku braku uprawnionego do pierwokupu, o którym mowa w ust. 1, albo
niewykonywania przez niego tego prawa, prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy
Agencji, działającej na rzecz Skarbu Państwa, jeżeli sprzedawana jest nieruchomość rolna
o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha użytków rolnych.";
2) w art. 4 w ust. 4 w pkt 3 kropkę na końcu zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 4
w brzmieniu:
"4) jeżeli przenoszona jest własność nieruchomości rolnej o obszarze mniejszym niż 1 ha
użytków rolnych.".
Art. 2.
W sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy
stosuje się przepisy ustawy wymienionej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
Art. 3.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
UZASADNIENIE
1. Wyjaśnienie celu ustawy
Nowelizacja proponuje usprawnić obrót nieruchomościami w sferze zapewnienia
gruntów pod budownictwo, wzmacniając jednocześnie rolę ustawowych regulacji w zakresie
kształtowania ustroju rolnego.
2. Przedstawienie stanu obecnego
Zgodnie z postanowieniem art. 23 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej gospodarstwo
rodzinne jest podstawą ustroju rolnego państwa. Dopełnieniem normy konstytucyjnej jest ustawa
z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego. Określiła ona, między innymi,
definicję rodzinnego gospodarstwa rolnego, umożliwiła organizowanie przez Agencję
Nieruchomości Rolnych (dalej: Agencja) przetargów ograniczonych na sprzedaż i dzierżawę dla
rolników indywidualnych powiększających gospodarstwa rodzinne oraz ustanowiła limit
powierzchniowy nieruchomości, jaki może być sprzedany jednemu podmiotowi przez Agencję.
Wprowadziła także instytucję pierwokupu, umożliwiając w oparciu o ten instrument nabywanie
przez Agencję ziemi na prywatnym rynku obrotu ziemią.
Zgodnie z postanowieniem art. 3 i 4 obowiązującej ustawy o kształtowaniu ustroju
rolnego prawo pierwokupu nie pozwala na wyłączenie spod reżimu pierwokupu umów, których
przedmiotem jest sprzedaż niewielkich obszarowo nieruchomości lub przenoszenie własności
takich nieruchomości na podstawie umowy innej niż umowa sprzedaży.
Od początku obowiązywania ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego (16 lipca 2003) do
końca 2007 r. do Agencji wpłynęło 408 tys. umów przenoszących własność nieruchomości
rolnych, w stosunku do których przysługiwało jej w opinii notariuszy prawo pierwokupu lub
wykupu. Do końca ub.r. Agencja złożyła 484 oświadczenia notarialne o nabyciu nieruchomości
o pow. ok. 12,2 tys. ha za kwotę ok. 106 mln zł, z tego w roku 2007 – 162 oświadczenia na ok.
5369 ha o wartości 72,4 mln zł. W tym stanie rzeczy należałoby przyjąć, że Agencja nie jest
zainteresowana wykonywaniem swojego prawa do nieruchomości rolnych o małych obszarach,
w szczególności nieruchomości rolnych poniżej 1 ha użytków rolnych, ponieważ wyłącznie
większe nieruchomości mogą służyć istotnemu powiększeniu gospodarstw rodzinnych.
3. Różnice między dotychczasowym a przewidywanym stanem prawnym
Nowelizacja proponuje zmianę polegająca na wyłączeniu prawa do korzystania przez
Agencję z prawa do korzystania z prawa pierwokupu co do umów, których przedmiotem jest
sprzedaż nieruchomości rolnej o obszarze mniejszym niż 1 ha użytków rolnych. Postanowienie
to stosować się będzie odpowiednio, gdy przeniesienie własności nieruchomości rolnej
o obszarze mniejszym niż 1 ha użytków rolnych następuje w wyniku zawarcia umowy innej niż
umowa sprzedaży. Należałoby przyjąć, że przedmiotem takich umów są najczęściej
nieruchomości, z formalnego punktu widzenia rolne, jednak najczęściej nadające się pod
zabudowę mieszkaniową.
4. Oczekiwane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne
W związku z brakiem planów zagospodarowania przestrzennego na znacznym obszarze
kraju, klasyfikacja dokonywana przez notariusza co do przeznaczenia nieruchomości
stanowiącej przedmiot umowy przenoszącej prawo do danej nieruchomości, odbywa się na
podstawie zapisów ujawnionych w ewidencji gruntów, które bardzo często, klasyfikują grunty
jako użytki rolne. W praktyce nieruchomości o takim charakterze nie są nabywane przez
Agencję na zasadach pierwokupu, ponieważ nie mają istotnego znaczenia dla realizacji celów
ustawy. Ponadto wyłącznie z prawa pierwokupu nieruchomości o powierzchni mniejszej niż 1 ha
pozwoli na odciążenie Agencji od zbędnej administracji i powoli na dogłębniejszą analizę
istotnych transakcji dotyczących większych nieruchomości.
Z tych względów proponowane zmiany przyczynią się do usprawnienia obrotu
nieruchomościami i jednocześnie do zwiększenia podaży gruntów pod budownictwo.
Nowelizacja nie niesie za sobą skutków finansowych dla budżetu państwa.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego nie jest objęty
prawem Unii Europejskiej.