Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw robót górniczych

Druk nr 1622

Warszawa, 24 listopada 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

-
o zmianie ustawy o ekwiwalencie
pieniężnym z tytułu prawa do
bezpłatnego węgla dla osób
uprawnionych z przedsiębiorstw robót
górniczych.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Tadeusza Motowidłę.


(-) Leszek Aleksandrzak; (-) Henryk Gołębiewski; (-) Tomasz Kamiński;
(-) Witold Klepacz; (-) Jan Kochanowski; (-) Janusz Krasoń; (-) Wacław
Martyniuk; (-) Zbigniew Matuszczak; (-) Krzysztof Matyjaszczyk; (-) Tadeusz
Motowidło; (-) Wojciech Pomajda; (-) Stanisław Rydzoń; (-) Stanisław Stec;
(-) Wiesław Andrzej Szczepański; (-) Tadeusz Tomaszewski; (-) Stanisław
Wziątek; (-) Ryszard Zbrzyzny.


Projekt

USTAWA
z dnia ……………………….. 2008 r.

o zmianie ustawy o ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do bezpłatnego
węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw robót górniczych

Art. 1
W ustawie z dnia 6 lipca 2007 r. o ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do
bezpłatnego węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw robót górniczych (Dz. U. Nr
147, poz. 1031) wprowadza się następujące zmiany:

1. Art. 2 pkt.1 otrzymuje brzmienie:
1) „osoby uprawnione – emerytów i rencistów mających ustalone prawo do emerytury
lub renty, którzy pobierali bezpłatny węgiel w naturze od przedsiębiorstw robót
górniczych i Przedsiębiorstwa Budowy Szybów w Bytomiu oraz wdowy, wdowców i
sieroty mających ustalone prawo do renty rodzinnej po byłych pracownikach,
uprawnionych do bezpłatnego węgla na podstawie Układu Zbiorowego Pracy dla
pracowników zakładów górniczych z dnia 21 grudnia 1991 r. i którzy uzyskali
emeryturę lub rentę przed dniem 1 stycznia 2007 r. a po dniu 31 grudnia 1994 r.
utracili prawo do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla”.

2. W art. 3 dopisuje się ustęp 3 o brzmieniu:
ust. 3. „Pod pojęciem zaspokojenie prawa nie rozumie się włączenia kwoty ekwiwalentu
pieniężnego do podstawy wymiaru emerytury lub renty”.

3. Art. 7 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
ust. 3. „Do wniosku, o którym mowa w ust. 2, należy dołączyć dokument potwierdzający
uprawnienie do ekwiwalentu i określający jego wysokość oraz oświadczenie osoby
uprawnionej o nie pobieraniu w całości lub części od 1 stycznia 2002 r.
ekwiwalentu lub bezpłatnego węgla w naturze”.

4. Art. 7 ust. 7 otrzymuje brzmienie:
ust. 7. „Ekwiwalent jest wypłacany według następującego harmonogramu:
1) za rok 2002 i 2003 – w 2009 r.;
2) za rok 2004 i 2005 – w 2010 r.;
3) za rok 2006 i 2007 – w 2011 r.;
4) za rok 2008 i 2009 – w 2012 r.;
5) za rok 2010 i 2011 – w 2013 r.;
6) za rok 2012 i 2013 – w 2014 r.;
7) za rok 2014 i 2015 – w 2015 r.”

Art. 2
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.




UZASADNIENIE


Prowadzona polityka Państwa poprzez zastosowanie cen urzędowych na węgiel w
latach 90-tych a równocześnie narzucenie cen wolnorynkowych wobec górnictwa w
szczególności za zużytą energię, doprowadziła do ograniczenia, a nawet zaprzestania
inwestycji w górnictwie.
Tę sytuację jak najbardziej odczuły Przedsiębiorstwa Robót Górniczych i
Przedsiębiorstwa Budowy Szybów, które to przedsiębiorstwa powołane były do prowadzenia
robót inwestycyjno-górniczych w kopalniach.
Kopalnie w ramach oszczędności same wykonywały najbardziej potrzebne roboty
inwestycyjne, rezygnując z wykonania większości robót inwestycyjnych zlecanych na
zewnątrz, tzn. do PRG i PBSz jako przedsiębiorstw specjalistycznych.
Poprzez taką gospodarkę PRG i PBSz z uwagi na braki frontu robót, popadły w kłopoty
finansowe, a tym samym zaczęły ograniczać zatrudnienie.
Jednym ze sposobów poprawy sytuacji finansowej okazały się postanowienia ustawy z
dnia 29 września 1994 r. o zmianie ustawy – Kodeks Pracy oraz o zmianie niektórych
wyroków (Dz. U. Nr 113 poz. 547), które w art. 9 pozwalały stronom Zakładowego Układu
Zbiorowego Pracy odstąpić od stosowania niektórych uprawnień i świadczeń.
Przedsiębiorstwa Robót Górniczych i Przedsiębiorstwa Budowy Szybów będąc w
trudnej sytuacji finansowej zagrażającej redukcją zatrudnienia, w ramach mniejszego zła,
zdecydowały się skorzystać z możliwości odstąpienia od stosowanych świadczeń, miedzy
innymi od bezpłatnego węgla w naturze, jak też ekwiwalentu pieniężnego za ten węgiel dla
byłych pracowników przedsiębiorstwa.
Wtedy to, na podstawie art. 10 omawianej ustawy, przekazano wnioski do ZUS, celem
włączenia do podstawy wymiaru świadczenia emerytalnego, czy też rentowego, ekwiwalentu
pieniężnego za należny bezpłatny węgiel byłym pracownikom. Włączenie do podstawy
wymiaru emerytur i rent następowało w różnych terminach w zależności od kondycji
finansowej poszczególnych przedsiębiorstw. Większość uprawnionych nie mogła włączyć do
podstawy wymiaru świadczenia kwoty ekwiwalentu pieniężnego za bezpłatny węgiel, gdyż ta
podstawa wymiaru przekraczała już dopuszczalne 250 %.
Na podstawie postanowień art. 55 ustawy z dnia 25 listopada 1998 r. o dostosowaniu
górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej oraz
szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych
przejął od zakładów objętych tą ustawą obowiązek wypłaty ekwiwalentu pieniężnego z tytułu
prawa do bezpłatnego węgla, dla osób uprawnionych do bezpłatnego węgla na podstawie
Układu Zbiorowego Pracy, które uzyskały emeryturę lub rentę przed dniem 31 grudnia
2006 r.
Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 30 kwietnia 1999 r. w sprawie
szczególnych zasad przeprowadzania ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego
węgla i wypłacania tego ekwiwalentu oraz zasad redukowania kosztów deputatu węglowego i
rent wyrównawczych, uprawnienia do przejęcia przez ZUS ograniczono do zatrudnionych w
przedsiębiorstwach górniczych.
Takie uregulowanie wywołało falę pozwów do sądów przez uprawnionych
pracowników przedsiębiorstw robót górniczych. Werdykty były różne, część pozytywnych i
część negatywnych.
W ustawie z dnia 21 grudnia 2001 r. o zmianie ustaw (…..) Dz. U. Nr 154 poz. 1802,
w art. 55 ust. 1 dokonano zmiany poprzez ograniczenie możliwości przekazania do ZUS
realizacji ekwiwalentu pieniężnego za bezpłatny węgiel w naturze do „kopalń całkowicie
likwidowanych”. Zmiany te spowodowały dalszą falę pozwów pracowników przedsiębiorstw,
łącznie ze skierowaniem sprawy do Trybunału Konstytucyjnego, który w sprawie SK 20/04
wyrokiem z dnia 12.12.2005 r. orzekł, że art. 55 ust. 1 w części obejmującej zwrot „z kopalń
całkowicie likwidowanych” jest niezgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 Konstytucji
RP. W ramach realizacji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, wprowadzono możliwość
przywrócenia uprawnień do ekwiwalentu pieniężnego dla osób uprawnionych z
przedsiębiorstw robót górniczych i PBSz.
Ustawa z dnia 6 lipca 2007 r. o ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do
bezpłatnego węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw robót górniczych – za osoby
uprawnione uważa osoby, które uzyskały uprawnienia emerytalne czy rentowe przed dniem 1
stycznia 2007 r. a które po 31 grudnia 2001 r. nie pobierały ekwiwalentu za bezpłatny węgiel.
Projektowana zmiana ustawy pozwala uznać za osoby uprawnione emerytów i
rencistów, którzy uzyskali prawo do świadczenia przed 1 stycznia 2007 r. a utracili prawo do
ekwiwalentu za bezpłatny węgiel po dniu 31 grudnia 1994 r. Projektodawcy zaznaczają, że
poszkodowani emeryci i renciści nie czekając na nowelizację ustawy skierowali wiele
pozwów przeciwko ZUS-owi do sądów okręgowych. Część pozwów została już przez sądy
pozytywnie rozpatrzona. Tym bardziej wnioskowana nowelizacja winna być przez Sejm
niezwłocznie uchwalona.
Projekt nie został poddany konsultacjom, o których mowa w art. 34 ust. 3 Regulaminu
Sejmu RP.
Projekt ograniczy obciążenia budżetu państwa wywołane przyszłymi wyrokami sądów
powszechnych. W chwili obecnej nie znana jest liczba osób będących beneficjentami tej
ustawy.
Projekt regulacji nie jest objęty zakresem prawa UE.
Warszawa, 8 grudnia 2008 r.


BAS – WAEM – 3382/08


Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do
bezpłatnego węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw robót
górniczych (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Tadeusz Motowidło)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992
roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity: Monitor Polski z 2002 r.,
Nr 23, poz. 398 ze zm.) sporządza się następującą opinię:


1.
Przedmiot projektu ustawy
Projekt ustawy przewiduje zmianę ustawy z dnia 6 lipca 2007 r. o
ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla osób
uprawnionych z przedsiębiorstw robót górniczych (Dz. U. Nr 147, poz.
1031). W projekcie zmienia się definicje osób uprawnionych, wyłącza się
włączenie kwoty ekwiwalentu pieniężnego do podstawy wymiaru
emerytury lub renty, uzupełnia się zakres dokumentacji przedkładanej
przy wniosku o oraz dokonuje zmian harmonogramu wypłat ekwiwalentu.

2.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Prawo Unii Europejskiej nie obejmuje materii projektu ustawy.

3.
Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Projekt ustawy nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.