Senacki projekt ustawy o obywatelstwie polskim

- 30 -
Nowym tytułem nabycia obywatelstwa polskiego jest jego przywrócenie (rozdział 5).
Wprowadzenie instytucji przywrócenia obywatelstwa polskiego spełnia oczekiwania znacznej
liczby byłych obywateli polskich, którzy utracili obywatelstwo polskie z przyczyn
politycznych i chcą dzisiaj do niego powrócić. Kryteria podmiotowe warunkujące nabycie
obywatelstwa polskiego przez jego przywrócenie określone zostały w art. 36 projektu.
Proponuje się, aby przywrócenie obywatelstwa następowało na wniosek zainteresowanej
osoby. Zauważyć należy, że uzależnienie przywrócenia obywatelstwa polskiego od
wniesienia przez zainteresowanego wniosku w tej sprawie, może budzić sprzeciw
w środowiskach polonijnych. W 2000 r. podczas dyskusji w Sejmie i Senacie nad projektem
ustawy o obywatelstwie polskim podnosiły się głosy Polonii, że obywatelstwo polskie
powinno być przywracane automatycznie, z mocy prawa. Przyjęcie takiego rozwiązania
mogłoby jednak spowodować negatywne konsekwencje w stosunkach Polski z innymi
państwami, a niekiedy byłoby to sprzeczne z interesem danej osoby (m.in. gdy zajmuje
stanowisko w służbie publicznej), mogłoby też wywołać poważne problemy dla osób
posiadających dzisiaj obywatelstwo państwa, które wyklucza możliwość posiadania
podwójnego obywatelstwa. Z tych powodów zadecydowano, iż przywrócenie obywatelstwa
może następować tylko na wniosek osoby zainteresowanej.
Projekt opiera się na obowiązującej również w aktualnej ustawie zasadzie względnej
niezbywalności obywatelstwa polskiego, sprowadzającej się w praktyce do zakazu
pozbawiania osób obywatelstwa polskiego wbrew ich woli. Zgodnie z proponowanym
przepisem art. 44 projektu ustawy, obywatel polski, który zrzekł się obywatelstwa polskiego
traci je po uzyskaniu zgody Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Utrata obywatelstwa
polskiego będzie następować po upływie 30 dni od daty wydania postanowienia Prezydenta w
tej sprawie lub w terminie krótszym, jeżeli Prezydent tak zadecyduje (art. 49 ust. 2 i 3).
Ponadto, zgodnie z oczekiwaniami wielu środowisk polonijnych, uproszczony został tryb
zrzekania się obywatelstwa polskiego, a w szczególności zostały ograniczone wymogi
dotyczące przedkładanych w tym postępowaniu dokumentów.
Szczegółowo uregulowane zostały kwestie związane z postępowaniem w sprawie
potwierdzania obywatelstwa polskiego. Tryb ten uruchamiany będzie na wniosek osoby
zainteresowanej, a także w przypadku pojawienia się, w toku postępowań o nadanie
obywatelstwa polskiego i wyrażenie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego,
wątpliwości związanych z ustaleniem, czy wnioskodawca posiada lub utracił obywatelstwo
- 31 -
polskie. W takich przypadkach organ właściwy - wojewoda - zobowiązany będzie do
przeprowadzenia z urzędu postępowania w tej sprawie. Przepis art. 37 wskazuje również na
tryb rozdziału 7, w razie wątpliwości co do obywatelstwa osób, które utraciły je na skutek
wydania uchwały Rady Ministrów z dnia 26 września 1946 r. o pozbawieniu obywatelstwa
polskiego generała Władysława Andersa oraz uchwały Rady Ministrów z dnia 26 września
1946 r. o pozbawieniu obywatelstwa polskiego generałów i oficerów wstępujących do
Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia.
Projekt ustawy porządkuje kwestie związane z prowadzeniem rejestrów w sprawach
związanych z nabyciem i utratą obywatelstwa polskiego określając: rodzaje rejestrów, zakres
danych gromadzonych w rejestrach oraz podmioty zobowiązane do ich prowadzenia.
W toku prac senackich projekt ustawy był konsultowany z przedstawicielami
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych,
którzy wyrazili pozytywną opinię o projekcie. Na posiedzenie senackich komisji
rozpatrujących projekt ustawy w ramach I czytania zaproszony został również przedstawiciel
Kancelarii Prezydenta, który nie przedstawił swojego stanowiska w sprawie projektu.
Wejście w życie nowej ustawy o obywatelstwie polskim będzie miało wpływ na
wydatki budżetu państwa i pociągnie za sobą koszty w wysokości około 1.330.000,00 zł
w skali rocznej. Koszty te obejmują:
-
utworzenie 20 nowych etatów (po 1 w 15 województwach, 2 – województwie
mazowieckim, 3 – w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji) x 4.500,00 zł,
to jest łącznie 1.080.000,00 zł rocznie,
-
wyposażenie 20 nowych stanowisk (20 etatów x 5.000,00 zł) – 100.000,00 zł,
-
modernizacja centralnego rejestru o nabyciu i utracie obywatelstwa polskiego –
150.000,00 zł.
Wejście w życie ustawy nie spowoduje obciążenia dla budżetów jednostek
samorządu terytorialnego.
Projekt nowej ustawy o obywatelstwie polskim spełnia wymogi Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej oraz umożliwia ratyfikowanie przez Polskę Europejskiej
Konwencji o Obywatelstwie.
- 32 -
Przedmiot projektu ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Warszawa, 1 grudnia 2008 r.
BAS-WAEM-3365/08

Pan Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie stwierdzenia, czy senacki projekt ustawy o obywatelstwie
polskim (przedstawiciel wnioskodawców: senator Andrzej Person) jest
projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej


Wnioskodawcy proponują uchwalenie nowej ustawy o obywatelstwie
polskim, zastępującej obowiązującą ustawę z dnia 15 lutego 1962 r. o
obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353, z późn. zm.).
Projektowana ustawa określa zasady, warunki oraz tryb nadawania i utraty
obywatelstwa polskiego, potwierdzania jego posiadania lub utraty oraz
właściwość organów w tych sprawach. Projekt nie zawiera przepisów mających
na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej.

Projekt nie jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej.

Opracował: Zespół Prawa Europejskiego
Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Michał Królikowski



Deskryptory bazy Rex: Unia Europejska, projekt ustawy, ruch drogowy