Poselski projekt ustawy o szczególnych zasadach odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa

w przypadku zapłaty odszkodowania przez funkcjonariusza publicznego, a właściwie jego
zwrotu podmiotowi odpowiedzialnemu.
8. Proponowany art. 6 ust. 1 wskazuje, że w sprawach o odszkodowanie za działanie
lub zaniechanie spowodowane rażącym naruszeniem prawa przez funkcjonariuszy
publicznych przy wykonywaniu władzy publicznej, powództwo wytacza się przed sąd
właściwy według siedziby powoda. Zdanie drugie wskazanego przepisu stanowi,
że w przypadku, gdy uzasadniona jest właściwość miejscowa więcej niż jednego sądu,
wybór należy do powoda. W tym miejscu należy podnieść, że nie jest jasne, jakich
przypadków miałaby dotyczyć regulacja zawarta w projektowanym art. 6 ust. 1 zdanie
drugie (tj. kiedy właściwy miejscowo miałby być więcej niż jeden sąd). Przepis ten zdaje
się sugerować, że możliwe jest współuczestnictwo materialne po stronie powodowej - co
po tej stronie procesowej w przypadku roszczenia o naprawienie szkody nie może mieć
miejsca. Z kolei to, że w projektowanym przepisie nie może chodzić o współuczestnictwo
formalne po stronie powodowej wynika z istoty tego współuczestnictwa, które może mieć
miejsce m.in. wówczas, gdy właściwość sądu jest uzasadniona dla każdego z roszczeń
łącznie i z osobna (art. 72 § 1 pkt 2 k.p.a).
W związku z regulacją art. 6 zauważyć należy, że przy zakładanej w projekcie skali
zjawiska wymagać to będzie zwiększenia obsady etatowej pracowników merytorycznych i
administracyjnych zarówno w sądach, jak też w prokuraturach. Nie jednostkach
organizacyjnych poszczególnych sądów.
9. W art. 7 ust. 1 projektu powinno ulec zmianie sformułowanie dotyczące definicji
odszkodowania, o którym mowa w tym przepisie. Odesłanie do art. 5 ust. 6 nie wydaje się
właściwe, gdyż w tym przepisie jest mowa jedynie o powództwie o odszkodowanie.
Wątpliwość budzi także sposób ustalenia górnego progu wysokości odszkodowania z
uwagi na jej nieadekwatność do poziomu wynagrodzeń funkcjonariuszy publicznych,
których odpowiedzialność może dotyczyć.
10. Odnośnie art. 8 ust. 1 wątpliwości budzi jego celowość, z uwagi na to, że rażące
naruszenie prawa stanowi, zgodnie z art. 156 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania
administracyjnego samoistną przesłankę stwierdzenia nieważności decyzji
administracyjnej; w tym zakresie stosownego uzupełnienia wymagałoby uzasadnienie do
tego przepisu.
5
Niezależnie od powyższego, należy zwrócić uwagę, iż art. 8 zawiera w zasadzie regulacje
wykraczające poza zakres merytoryczny projektowanej ustawy. Regulacje te powinny być
zaprojektowane jako nowelizacje szeregu ustaw, np. regulacja zawarta w ust. 1 powinna
być zaprojektowana jako zmiana Kodeksu postępowania administracyjnego.
11. Jeśli chodzi o przepis art. 11 pkt 1 projektu, w którym proponuje się nowelizację art. 6
k.p.a. m.in. poprzez wprowadzenie w procesie stosowania prawa przez organy
administracji zasady pierwszeństwa przepisów Konstytucji, to zauważyć należy, że z art. 7
ustawy zasadniczej wynika zasada działania organów władzy publicznej na podstawie
i w granicach prawa. Z tych względów we wskazanym zakresie proponowana zmiana
wydaje się zbędna.
12. Również za niepotrzebną uznać należy propozycję nadania nowego brzmienia art. 7 K.p.a.
(zasada prawdy obiektywnej). W projekcie poselskim proponuje się odwrócenie
akcentów, to jest przyznanie wiodącej roli „interesowi obywatela" a dopiero w dalszej
kolejności „słusznemu interesowi społecznemu". Wydaje się, że proponowane
rozwiązanie stanowi odejście od dotychczasowej koncepcji rozwiązywania sytuacji
spornych między tymi dwoma rodzajami „interesu", które nierzadko mogą zaistnieć
w toku postępowania administracyjnego.
13. Zbędne wydaje się również wskazywanie w uzasadnieniu prawnym decyzji, czy
w oparciu o przepisy prawa możliwy jest więcej niż jeden sposób wykładni przepisów
i ustalenia treści normy prawnej będącej podstawą prawną decyzji, a także wskazywanie
powodów przyjęcia przez organ administracji jednej z tych możliwości (art. 11 pkt 3
projektu, dotyczący zmiany w art. 107 § 3 k.p.a.).
14. Uwagi wyrażone w pkt 9 – 11 stanowiska Rządu dotyczące projektowanych zmian
w Kodeksie postępowania administracyjnego odnoszą się w sposób odpowiedni do
projektowanych zmian w ustawie – Ordynacja podatkowa (zmiany art. 120, art. 122 i art.
210 § 4 projektowane w art. 12 pkt 1 - 3).
15. W art. 14 projektowanej ustawy wątpliwości budzi sformułowanie, że przepisy ustawy
stosuje się do zaniechań dokonanych po dniu wejścia w życie ustawy. Zaniechania,
z istoty rzeczy, nie mogą być "dokonane". Z kolei zaniechanie (a więc brak działania, do
którego funkcjonariusz publiczny był zobowiązany) następuje po wejściu w życie ustawy
tylko wówczas, jeśli po wejściu w życie ustawy powstał obowiązek działania.
16. Projekt ustawy powinien przewidywać i być uzupełniony o instytucję przedawnienia.
6

Uwzględniając wskazane powyżej okoliczności należy stwierdzić, że projektowana
ustawa winna być przedmiotem prac w komisjach sejmowych, w toku których należałoby
rozważyć przedstawione w niniejszym stanowisku uwagi, które mogłyby posłużyć do
usunięcia wadliwych propozycji regulacji.


7