Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw

Ocena skutków regulacji


1. Cel wprowadzenia ustawy

Wejście w życie projektowanej ustawy w części dotyczącej orzecznictwa sądów
wojskowych powinno zapewnić kontynuowanie sprawnego jak dotychczas, w większości
przypadków, postępowania karnego, prowadzonego względem żołnierzy, co gwarantowałoby
realizację interesu Sił Zbrojnych w tym zakresie. Ponadto nieznaczne poszerzenie
właściwości sądów wojskowych o czyny pracowników wojska popełnione w związku z ich
zatrudnieniem sprzyjać
będzie prawidłowemu realizowaniu interesów wymiaru
sprawiedliwości w wojsku, przejawiającego się w wyeliminowaniu aktualnego, równoległego
prowadzenia postępowań karnych o tożsame czyny, tj. względem żołnierzy przez sądy
wojskowe, natomiast względem pracowników wojska przez sądy powszechne.

2. Podmioty, na które będzie oddziaływała ustawa

Projekt ustawy będzie oddziaływał na szeroki krąg podmiotów, trudny do
jednoznacznego i ścisłego oznaczenia. Będą nim objęte przede wszystkim podmioty
występujące w postępowaniu karnym jako organy je prowadzące i uczestniczące:
funkcjonariusze Policji, andarmerii Wojskowej, jednostki powszechne i wojskowe
prokuratur i sądów, służba kuratorska (w tym kuratorzy wojskowi), administracje zakładów
karnych i aresztów (w tym Wojskowy Ośrodek Wykonywania Kary Ograniczenia Wolności
w Ciechanowie), a także strony i inne osoby: oskarżeni, obwinieni, obrońcy, świadkowie,
biegli, tłumacze. W związku z restrukturyzacją Sił Zbrojnych trudno jest określić, jak
w przyszłości będzie wyglądał stosunek żołnierzy zawodowych i pracowników cywilnych
wojska w tej strukturze organizacyjnej, jednakże występuje stała tendencja do powiększania
tej drugiej grupy.

3. Wyniki przeprowadzonych konsultacji

Projekt skonsultowano z Sądem Najwyższym oraz Krajową Radą Sądownictwa.

10
Projekt ustawy został skierowany do konsultacji społecznych, z udziałem Krajowej
Izby Radców Prawnych, Naczelnej Rady Adwokackiej, a także prokuratur oraz sądów
apelacyjnych i okręgowych.
W ramach konsultacji projekt ustawy został także przesłany do zaopiniowania
Stowarzyszeniu Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej, Stowarzyszeniu Sędziów Polskich
„Iustitia” oraz Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.
Sąd Najwyższy, w opinii przygotowanej przez Biuro Studiów i Analiz,

w sposób generalnie pozytywny odniósł się do projektowanej nowelizacji.
Jako zasługujące na aprobatę oceniono unormowanie zakresu właściwości sądów
wojskowych w sprawach o przestępstwa pracowników wojska, zmiany dotyczące art. 647 §
3-5 k.p.k., art. 650 § 3 k.p.k., art. 668 § 2 k.p.k. i art. 669 § 2a k.p.k.
W opinii zaproponowano ponadto zmianę sposobu ujęcia nowej podstawy
właściwości sądów wojskowych w sprawach dotyczących przestępstw żołnierzy
popełnionych za granicą, w celu objęcia tą podstawą wszystkich wypadków służbowych
pobytów żołnierzy poza krajem.
Zaproponowano również wprowadzenie tożsamego do przewidzianego
w odniesieniu do żołnierzy, podziału właściwości sądów wojskowych oraz sądów
powszechnych w sprawach o czyny popełnione przez pracowników wojska, mające charakter
wykroczeń oraz przestępstw skarbowych lub wykroczeń skarbowych.
Uwagi zgłoszone przez Biuro Studiów i Analiz Sądu Najwyższego zostały starannie
rozważone. Dokonanie proponowanych, powyżej omówionych zmian, zostało jednak
ocenione jako nieznajdujące dostatecznego uzasadnienia, a prowadzące do bardzo istotnego
poszerzenia, w stosunku do rozwiązań przyjętych w projekcie, zakresu właściwości sądów
wojskowych.
Inne podmioty konsultujące nie zgłosiły uwag do projektu.
Sądy oraz Prokuratorzy Okręgowi i Apelacyjni w większości wypadków nie zgłosili
uwag do projektu, w wielu wypadkach wyrażając aprobatę dla przewidzianych w nim
rozwiązań. Nieliczne uwagi odnosiły się do konkretnych projektowanych zapisów, w
szczególności art. 647 § 3 i 4 k.p.k. Uwagi te były jednym z motywów zmiany
projektowanego art. 647 § 3 k.p.k., w stosunku do brzmienia przepisu w wersji
przedstawionej podmiotom opiniującym, polegającej na wprowadzeniu do przepisu kryterium



11
„dobra wymiaru sprawiedliwości” jako kryterium uwzględnianego w związku
z podejmowaniem decyzji o przekazaniu sprawy przez sąd wojskowy sądowi powszechnemu.

4. Skutki społeczno-gospodarcze oraz finansowe ustawy

Przewidywana liczba spraw, które rozpatrywane będą przez sądownictwo wojskowe
Niewątpliwie wystąpi zmniejszenie ilości spraw prowadzonych przez wojskowe jednostki
organizacyjne prokuratury, jak i ilość spraw rozpoznawanych przez sądy wojskowe.
W 2007 r. wojskowe sądy garnizonowe i okręgowe rozpoznały 3228 spraw karnych (co do
osób). Ponadto wojskowe sądy okręgowe w postępowaniu apelacyjnym rozpoznały 246 spraw
(sprawy karne i sprawy o wykroczenia). W tym okresie wojskowe sądy garnizonowe
rozpoznały także 1963 sprawy o wykroczenia. Prawdopodobnie w bieżącym roku wpływ
spraw karnych i spraw o wykroczenia kształtował się będzie na podobnym poziomie, bowiem
w I półroczu 2008 r. sądy wojskowe załatwiły 1578 spraw karnych, sądy okręgowe
rozpoznały 140 spraw w postępowaniu apelacyjnym, a sądy garnizonowe rozpoznały 914
spraw o wykroczenia i 2 sprawy karno-skarbowe. Konsekwencją wejścia w życie
projektowanej ustawy będzie niewątpliwe zmniejszenie ilości spraw szacunkowo o około 40 –
50 % w przypadku spraw karnych. Zmniejszenie to w przypadku spraw o wykroczenie sięgać
będzie o około 70 % .

Przewidywana liczba spraw, które rozpatrywane będą przez sądy powszechne
Podane powyżej dane statystyczne wskazują, iż wzrośnie obciążenie sądów
powszechnych. Obciążenie to dotyczyć będzie przede wszystkim jednostek organizacyjnych
w dużych ośrodkach miejskich (Warszawa, Wrocław, Trójmiasto, Kraków). Szacunkowy
wzrost wpływu spraw w sądach powszechnych będzie wynosił około 1500 – 1700 spraw
o przestępstwa oraz około 1300 – 1500 spraw o wykroczenia.

Omówienie wpływu regulacji na potrzeby kadrowe sądów wojskowych i sądów
powszechnych w związku z nowymi zadaniami
Z uwagi na zwiększenie już znacznego obciążenia pracą orzeczniczą sądów
powszechnych słuszne wydaje się rozważenie ich wzmocnienia organizacyjnego w związku
z przekazanymi sprawami należącymi dotychczas do kognicji sądów wojskowych.
Niezbędne wydaje się również przeprowadzenie działań organizacyjnych
pozwalających na sprawne wdrożenie sądów powszechnych do rozpoznawania nowej



12
kategorii spraw (organizacja szkoleń, przybliżenie struktury organizacyjnej Sił Zbrojnych RP,
zapoznanie z obowiązującymi rozwiązaniami pragmatycznymi dot. służby wojskowej).

W sposób zasadny można przyjąć, że nowelizacja nie wywrze zauważalnego wpływu
na rynek pracy.
Wejście w życie przepisów ustawy pozostawać będzie bez większego związku
z konkurencyjnością zewnętrzną i wewnętrzną gospodarki. Negatywne skutki

w zakresie rozwoju regionalnego nie wystąpią.
Odnosząc się do skutków finansowych należy zauważyć, że wejście w życie
przepisów ustawy nie spowoduje wzrostu globalnych wydatków Skarbu Państwa związanych
z prowadzeniem spraw o czyny pozostające obecnie we właściwości sądów wojskowych,
a które po nowelizacji w istotnym zakresie podlegać będą właściwości sądów powszechnych.
Nowelizacja natomiast pociągnie za sobą zmniejszenie wydatków z części 29 budżetu
„Obrona narodowa” oraz zwiększenie wydatków z części budżetu, których dysponentem jest
Minister Sprawiedliwości, a więc w części 15 „sądy powszechne” oraz w części 37
„sprawiedliwość”. Oszacowanie skali tego rodzaju zmian na obecnym etapie nie jest
możliwe.
Należy zasygnalizować, że na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów

z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków,
przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz. U.
z 2006 r. Nr 107, poz. 726, z późn. zm.) i zawartych tam paragrafów dotyczących wydatków
związanych z kosztami postępowań karnych (§ 303, § 417, § 461, § 459) na 31 grudnia
2007 r. wydatki sądów wojskowych pochodzące ze środków Ministerstwa Obrony Narodowej
wynosiły 1 367,765 zł, zaś na 30 czerwca 2008 r. wynosiły 1 108,812 zł.

4. Zainteresowanie pracami nad projektem ustawy
Projekt niniejszej ustawy został udostępniony w trybie ustawy z dnia 7 lipca 2005 r.
o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414).






13
5. Zgodność z prawem Unii Europejskiej
Tematyka omawianej regulacji, w ocenie projektodawcy, nie jest objęta prawem Unii
Europejskiej.




10-5-dg