Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Warszawa, 2 grudnia 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140 – 274(4)/08


Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej



Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
poselskiego projektu ustawy:

- o zmianie ustawy o powszechnym
obowiązku obrony Rzeczypospolitej
Polskiej oraz o zmianie niektórych
innych ustaw (druk nr 1175).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Obrony
Narodowej do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych.


(-) Donald Tusk

Stanowisko Rządu do projektu
ustawy o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej
Polskiej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk Nr 1175)


Projekt ustawy o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony
Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk Nr 1175)
wniesiony przez grupę posłów, wprowadza rozwiązania prawne w obszarach
przygotowujących warunki do wstrzymania obowiązkowych rodzajów pełnienia czynnej
służby wojskowej.
Propozycje wprowadzenia zmian do ustawy z dnia 21 listopada 1967 r.
o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241,
poz. 2416, z późn. zm.) sprowadzają się zasadniczo do modyfikacji przedsięwzięć
obejmujących administrowanie rezerwami osobowymi dla celów powszechnego
obowiązku obrony, w kierunku ich odformalizowania oraz zmiany jakościowej
umożliwiającej przygotowanie rekrutacji wojskowej do ochotniczych form służby
wojskowej.
Projekt przewiduje:
1) zmianę sposobu prowadzenia rejestracji osób na potrzeby powszechnego
obowiązku obrony, która odbywać się będzie na podstawie danych znajdujących
się w powszechnym elektronicznym systemie ewidencji ludności PESEL;
2) wprowadzenie instytucji kwalifikacji wojskowej (zamiast poboru), której jednym
z ważniejszych celów będzie przygotowanie rekrutacji wojskowej do ochotniczych
form służby wojskowej;
3) zapewnienie realizacji czynności w ramach kwalifikacji wojskowej w razie
ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny na tych samych zasadach co w czasie
pokoju;
4) zmianę terminologii nowych rozwiązań prawnych i dostosowanie jej w
pozostałych przepisach ustawy o powszechnym obowiązku obrony
Rzeczypospolitej Polskiej oraz innych ustawach.
W konsekwencji projektowanych zmian w ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o
powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, przewiduje się również
nowelizację ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach
osobistych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993, z późn. zm.). Zmiana ta znosi
konieczność przedstawiania zaświadczenia o stawieniu się do rejestracji przy
dokonywaniu czynności związanych z obowiązkiem meldunkowym, ponieważ zakres
projektowanej rejestracji znosi obowiązek osobistego stawiennictwa osób objętych tą
rejestracją.
Równocześnie projekt eliminuje z systemu prawnego pojęcia „przedpoborowy”
oraz „poborowy”, których znaczenie straciło na aktualności. Jest to naturalna
konsekwencja propozycji zmian w przepisach, w których zawarte są obecnie
obowiązujące regulacje dotyczące tej grupy osób. Należy podkreślić, że przygotowane
w tym obszarze zmiany są czytelne i kompleksowe. Obejmują one bowiem, oprócz
2
ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej
Polskiej, trzynaście innych ustaw.
Projekt obejmuje również niezbędne regulacje przejściowe, w ramach których:
1) zapewniona została możliwość wykorzystania dotychczasowego dorobku
rejestracji prowadzonej w roku 2008, na potrzeby przyszłej kwalifikacji wojskowej;
2) zagwarantowano ciągłość realizacji zadań przez organy samorządu terytorialnego
oraz ich finansowania, określając bezpośrednio, że są to zadania zlecone z
zakresu administracji rządowej;
3) nastąpi ustawowe zagwarantowanie obywatelom zgłaszającym się w przyszłym
roku do kwalifikacji wojskowej uregulowania stosunku do służby wojskowej, przez
przeniesienie ich do rezerwy bez odbywania czynnej służby wojskowej. Oznacza
to zarazem, że osoby te nie zostaną powołane do odbycia obowiązkowej
zasadniczej służby wojskowej. Podobnym rozwiązaniem zostaliby objęci
dotychczasowi poborowi, w tym studenci i absolwenci szkół wyższych.
Uwzględniając powyższe, projektowany dokument bez wątpienia jest zbieżny
z obecną polityką Rządu. Wychodzi on tym samym naprzeciw działaniom zmierzającym
do wykonania przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 5 sierpnia 2008 r. „Programu
Profesjonalizacji Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej na lata 2008 – 2010”. Program
ten przewiduje bowiem, że ostatnie powołanie i wcielenie poborowych do zasadniczej
służby wojskowej nastąpi w grudniu 2008 r., a w konsekwencji ostatnie skierowanie
poborowych do służby w formacjach uzbrojonych niewchodzących w skład Sił
Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz skierowanie do służby zastępczej nastąpi
także w tym terminie.
W związku z tym projekt ustawy uwzględnia wskazaną grupę osób, która
w 2009 r., w myśl założeń Rządu, nie podlegałaby już obowiązkowym rodzajom służby
wojskowej albo jej formom zastępczym lub równorzędnym.
Wejście projektowanych regulacji w życie nie spowoduje zwiększenia wydatków
budżetu oraz sektora finansów publicznych, ponad zaplanowane w projekcie budżetu
na 2009 r. środki przewidziane na sfinansowanie przedsięwzięć realizowanych
dotychczas w ramach rejestracji oraz poboru.
Biorąc pod uwagę zakres i treść projektowanych rozwiązań, dostrzega się jednak
potrzebę wprowadzenia w poselskim projekcie ustawy, w art. 1 pkt 18, w zakresie
dotyczącym art. 44 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku
obrony Rzeczypospolitej Polskiej, następujących zmian:
1) projektowanym zmianom w art. 44 ust. 1 pkt 2 i 3 nadać brzmienie:
„2) absolwentów szkół i ośrodków szkolenia Policji i Państwowej Straży Pożarnej,
którzy w terminie do 3 miesięcy od dnia zakończenia studiów (nauki) podjęli
służbę w Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie
Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Policji, Straży
Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Więziennej lub Państwowej Straży
Pożarnej;

3) absolwentów szkół wyższych, którzy bezpośrednio po zakończeniu
studiów podjęli służbę w Centralnym Biurze Antykorupcyjnym lub Straży
Granicznej.”.
3
Powyższy zakres zmian wynika z konieczności dostosowania ich do:
- zapisów art. 114d ust. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży
Pożarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 96, poz. 667, z późn. zm.), zgodnie z którym strażak po
zakończeniu studiów (nauki) ma 3 miesiące na zgłoszenie się do jednostki, do której
został skierowany w celu podjęcia służby stałej,
- zapisów art. 34 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z
2005 r. Nr 234, poz. 1997, z późn. zm.). Art. 34 ww. ustawy z dnia 12 października
1990
r. o Straży Granicznej przewiduje, iż mianowanie funkcjonariusza Straży
Granicznej może nastąpić po odbyciu zasadniczej służby wojskowej albo po
przeniesieniu do rezerwy, z zastrzeżeniem, iż nie ma on zastosowania do kobiet,
poborowych skierowanych do służby kandydackiej za zgodą organów wojskowych oraz
absolwentów szkół wyższych. Zatem zaproponowana zmiana w tym zakresie wynika z
faktu, iż szkolenie w Ośrodkach Szkolenia Straży Granicznej odbywają tylko i wyłącznie
funkcjonariusze, których stosunek służbowy powstał po spełnieniu przesłanek
wynikających z art. 34 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej.
2) projektowanym zmianom w art. 44 ust. 5 nadać brzmienie:
„5. Osobę, o której mowa w ust. 1 pkt 2, wojskowy komendant uzupełnień na jej
wniosek, udokumentowany zaświadczeniem o podjęciu służby, wystawionym
przez kierownika jednostki organizacyjnej Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu
Wojskowego, Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Więziennej
lub Państwowej Straży Pożarnej, przenosi do rezerwy z dniem poprzedzającym
dzień podjęcia służby.”.
Powyższa zmiana ma na celu doprecyzowanie przedmiotu zaświadczenia oraz
ustalenie, że przeniesienie absolwenta do rezerwy następuje z dniem poprzedzającym
dzień podjęcia służby. Zaproponowany zapis będzie dostosowaniem do art. 34 ustawy
z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej.
3) w art. 44 po ust. 5 dodać ust. 6 w brzmieniu:
„6. Osobę, o której mowa w ust. 1 pkt 3, wojskowy komendant uzupełnień, na
podstawie otrzymanego od kierownika jednostki organizacyjnej Centralnego Biura
Antykorupcyjnego lub Straży Granicznej zawiadomienia o reklamowaniu z urzędu,
przenosi do rezerwy.”.
Powyższa zmiana wynika z tego, iż komórki właściwe w sprawach kadrowych jednostek
organizacyjnych Straży Granicznej, zgodnie ze wzorem zawiadomienia o reklamowaniu
z urzędu określonym w załączniku nr 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21
września 2004 r. w sprawie reklamowania od obowiązku pełnienia czynnej służby
wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny (Dz. U. z 2004 r. Nr 210, poz.
2136, z późn. zm.) przygotowują i przesyłają do wojskowego komendanta uzupełnień
właściwego ze względu na miejsce pobytu stałego albo pobytu czasowego trwającego
ponad dwa miesiące osoby podlegającej reklamowaniu, stosowne zawiadomienie o
reklamowaniu z urzędu. Ponadto dokonanie powyższych czynności wynika ze
szczegółowego wykazu stanowisk wskazanych w art. 116 ust. 4 pkt 1 lit. c ustawy z
dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej
(Dz. U. z 2004 r, Nr 241, poz. 2416 z późn. zm.).
4

Ponadto korekty wymaga zmieniany w art. 1 pkt 8 projektu ustawy, przepis
art. 31 ust. 4 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony
Rzeczypospolitej Polskiej, polegającej na wprowadzeniu zapisu, który umożliwiłby
pozyskiwanie danych niezbędnych do prowadzenia rejestracji z gminnych ewidencji
ludności, a nie ze zbioru Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności
(PESEL).
Uzasadnienie tej zmiany wynika z faktu, iż rejestrację zgodnie z projektowanym
art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony
Rzeczypospolitej Polskiej, prowadzi wójt lub burmistrz (prezydent miasta) właściwy ze
względu na miejsce pobytu obywateli polskich, czyli jest ona prowadzona na
prowadzona na szczeblu gminnym oraz oparta na podstawie danych znajdujących się w
gminnych ewidencjach. Dane z gminnych ewidencji trafiają do zbioru PESEL. Zatem
uwzględnienie proponowanej zmiany w tym zakresie znacznie uprości procedurę
pozyskiwania danych.

Z tego też względu widzi się potrzebę kontynuowania prac nad projektem, przy
zachowaniu poparcia Rządu, uwzględniającego jednak wyrażone powyżej postulaty
zmian.