Poselski projekt ustawy - Prawo spółdzielcze

Tymczasem jedynymi ograniczeniami, jakie projekt wprowadza w odniesieniu do
członków spółdzielni uczniowskich nie posiadających zdolności do czynności prawnych, jest
brak biernego prawa wyborczego takich członków, a także składanie przez nich oświadczeń
woli w sprawach majątkowych za zgodą przedstawiciela ustawowego.
Projekt wprowadza także wymóg, aby założyciele spółdzielni uczniowskiej
ukończyli 13 lat, jednakże nie zawiera wymogu, aby osoby te nie były ubezwłasnowolnione
całkowicie.
Na marginesie wskazać należy, iż wprowadzenie wymogu ukończenia 13 roku
życia dla założycieli spółdzielni uczniowskich w praktyce uniemożliwi założenie takiej
spółdzielni w szkołach podstawowych.
Wydaje się, że spółdzielnie uczniowskie powinny pozostać organizacjami
przyszkolnymi, w swojej działalności tylko wzorującymi się na przepisach prawnych
dotyczących spółdzielni.
Projekt przyjmuje zasadniczo model lustracji istniejący w obowiązującym obecnie
Prawie spółdzielczym. Istotną zmianą są jedynie przepisy dotyczące lustratorów,
a w szczególności określające warunki uzyskania uprawnień do wykonywania czynności
lustracyjnych oraz przesłanki utraty tych uprawnień, jak również regulujące obowiązki
lustratora. Powyższe zmiany nie wydają się być wystarczające. Instytucja lustracji jest
w swojej obecnej formie krytykowana, jako nie spełniająca swoich celów.
Wątpliwości budzi przepis art. 136 ust. 4 projektu przewidujący odpowiedzialność
lustratora za wykonywanie czynności lustracyjnych jedynie wobec związku spółdzielczego
lub Krajowej Rady Spółdzielczej, które go do wykonania tych czynności wyznaczyły. Wydaje
się, iż celowe byłoby wprowadzenie odpowiedzialności lustratorów również wobec
spółdzielni – za szkody wyrządzone przy przeprowadzaniu lustracji.
Projektowany art. 156 dotyczy przestępstwa działania na szkodę spółdzielni. Czyn
ten stanowić ma przestępstwo indywidualne, w związku z tym odpowiedzialność za jego
popełnienie ponosić mają jedynie wskazani w przepisie członkowie organów spółdzielni, tj.
członkowie zarządu, rady, likwidator lub osoba biorąca udział w tworzeniu spółdzielni. Mając
na uwadze, że przedmiotem ochrony tego przepisu są interesy spółdzielni narażonej na
szkodliwe dla niej działanie oraz szeroko rozumiana prawidłowość jej funkcjonowania,

5
rozważyć należy zasadność wprowadzenia odpowiedzialności za ten czyn również
w
stosunku do dyrektora kierującego przedsiębiorstwem spółdzielni, o którym mowa
w art. 36 projektu.
Wskazać należy także, iż sankcja karna zaproponowana w art. 156 projektu jest
nieznana systematyce kar przyjętych w Kodeksie karnym, w którym występki zagrożone są
sankcjami do 3 lat pozbawienia wolności, następnie od 3 miesięcy do 5 lat, od 6 miesięcy do
8 lat, od roku do 10 lat i od lat 2 do 12. Celem zachowania spójności systemowej należałoby
w projektowanym przepisie wprowadzić sankcję kary pozbawienia wolności w wymiarze od
3 miesięcy do 5 lat. Kodeks karny nie przewiduje również obligatoryjnej grzywny
wymierzanej obok kary pozbawienia wolności.
Istotne wątpliwości budzi art. 158 projektu, w którym uregulowano
odpowiedzialność karną członków organów spółdzielni oraz likwidatora za enumeratywnie
wymienione w przepisie zachowania, w tym m.in. za nieudostępnienie członkom spółdzielni
protokołu lustracji. Wskazać należy, że w projekcie powinien zostać jasno sformułowany
obowiązek udostępnienia protokołu lustracji członkom spółdzielni przez członków organów
spółdzielni lub likwidatora.
Niezrozumiałe jest zamieszczenie w projekcie przepisu art. 163, zgodnie z którym
spółdzielnie socjalne utworzone na podstawie art. 203a i 203b obecnie obowiązującego Prawa
spółdzielczego miałyby się stać, wraz z wejściem projektu w życie, spółdzielniami pracy.
Wskazać należy, że – wraz z wejściem w życie ustawy o spółdzielniach socjalnych –
spółdzielnie takie stały się spółdzielniami socjalnymi w rozumieniu tej ustawy.
III.
Wskazać należy, że projekt nie usuwa występującej w obecnym stanie prawnym
niekonsekwencji polegającej na tym, że z jednej strony szereg rodzajów spółdzielni
uregulowanych zostało w ustawie-Prawo spółdzielcze, z drugiej zaś inne typy spółdzielni są
unormowane w ustawach szczególnych. Dlatego też postulować należałoby, aby nowe
regulacje dotyczące prawa spółdzielczego dążyły do zbudowania przejrzystego systemu
aktów prawnych, w którym całość zagadnień z zakresu spółdzielczości uregulowana byłaby
w jednym akcie prawnym – na podobieństwo Kodeksu spółek handlowych, bądź w którym
istniałaby ustawa regulująca wyłącznie zagadnienia ogólne prawa spółdzielczego, a ustawy
szczególne regulowałyby poszczególne typy spółdzielni.

6
IV.
Nie negując deklarowanej w uzasadnieniu projektu celowości stworzenia
jednolitej i nowoczesnej regulacji zagadnień ogólnych odnoszących się do spółdzielczości,
wskazać należy, iż część rozwiązań szczegółowych zawartych w przedłożonym projekcie
budzi wątpliwości, które powinny zostać usunięte w trakcie dalszych prac nad projektem.
Z zastrzeżeniem konieczności wprowadzenia do przedmiotowego projektu ustawy
zmian uwzględniających stanowisko Rządu, uznać należy, że projekt ten nadaje się do
dalszych prac legislacyjnych.








7