Dla kogo pomoc publiczna?

Przeczytaj także: Pomoc publiczna 2007-2013: kierunki

W dużej mierze polski system pomocy publicznej nie jest samodzielna regulacją, a musi współgrać z regulacjami unijnymi, które mają przed nim pierwszeństwo. W tym też zakresie należy rozpatrywać sytuację, gdy istnieje w polskim przepisie możliwość wsparcia publicznymi pieniędzmi przedsiębiorcy, jednak nie można mówić wtedy o roszczeniu o udzielenie takiej pomocy – Polska jest związana ogólnounijnymi przepisami o zakazie udzielania pomocy publicznej, które zawsze należy brać pod uwagę w takich sytuacjach.

Nie można zapomnieć, że formalizm w przyznawaniu pomocy publicznej spowodowany jest tym, iż nadzór nad dystrybucją środków publicznych sprawowany jest przez komisję Europejską, która dokonuje notyfikacji, czyli zatwierdzenia udzielenia ewentualnej pomocy publicznej. Z kolei ową jednostką pośredniczącą jest Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. System pomocy publicznej zakłada także dla beneficjentów pomocy liczne obowiązki sprawozdawcze względem UOKiK, nakazujące dokładne wskazanie jak wykorzystano otrzymaną pomoc.

Po przyznaniu pomocy publicznej należy mieć na uwadze, iż Komisja Europejska może jeszcze wydać decyzję o obowiązku zwrotu pomocy, gdy uzyska informację, że udzielenie pomocy nastąpiło z naruszeniem obowiązującego prawa. Przy okazji obowiązków beneficjentów trzeba wspomnieć, że już podmiot ubiegający się o pomoc jest zobligowany do przedkładania informacji o otrzymanej dotychczas pomocy publicznej.

Opisany wyżej system przyznawania pomocy publicznej nie jest optymalny z punktu widzenia przedsiębiorcy starającego się o uzyskanie pomocy, jednak z punktu widzenia instytucji wdrażających środki unijne jest to uzasadnione względami bezpieczeństwa dla właściwego wydatkowania środków publicznych.

III. Dlaczego tak mało firm korzysta z p.pub.? Czy to efekt niewiedzy, czy może skomplikowanych procedur?

Jak wynika z raportów (do roku 2010) sporządzonych dla Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w zakresie badania znajomości prawa ochrony konkurencji i zasad udzielania pomocy publicznej wśród przedsiębiorców: „prawie 2/3 respondentów słyszało o programach pomocy publicznej dla przedsiębiorstw (61 proc). Znajomość tych programów była najwyższa w największych przedsiębiorstwach, a co z tym się wiąże, także w tych o większym obrocie oraz większym zasięgu działania. (…) o pomoc publiczną starała się niespełna ¼ przedsiębiorstw. Na tle pozostałych firm wyróżniają się najmniejsze przedsiębiorstwa, wśród których o pomoc publiczną występowało jedynie co dziewiąte. Częściej starały się o nią firmy o największym obrocie (38 proc. wobec 23 proc. dla pozostałych firm) oraz firmy o zasięgu międzynarodowym (30 proc. wobec 20 proc. dla firm o innych zasięgach działania).”

Znamienne jest, że w raporcie ustalono, iż: „Firmy które nie ubiegały się o pomoc publiczną deklarują najczęściej, że nie miały takiej potrzeby (63 proc).” Tylko ¼ respondentów, w szczególności przedstawiciele małych firm, wskazywali, iż przyczyną braku ubiegania się o pomoc publiczną były: „zniechęcające procedury” Warto wskazać także, iż spośród firm, które ubiegały się o pomoc, uzyskało ją ¾ przedsiębiorstw.

Zauważyć także trzeba, iż: „W opinii ok. 50 proc. badanych, którzy ubiegali się o pomoc publiczną, proces ubiegania się był procesem trudnym (36 proc) lub bardzo trudnym (11 proc). Długotrwałość procedury w opinii ok. 46 proc. respondentów, jak też i brak przejrzystości zasad w procesie ubiegania się o pomoc (w opinii 39 proc.) są czynnikami zniechęcającymi do korzystania ze wsparcia w tym zakresie.”