Jak powinna być oznakowana żywność?

Przeczytaj także: Czy żywność ekologiczna różni się od zwykłej?

Lista składników

Składniki, włączając substancje dodatkowe do żywności, powinny być wymienione na etykiecie w porządku malejącym według masy, jaką posiadały w momencie wytwarzania żywności. Składnik, którego jest najwięcej, znajduje się na pierwszym miejscu.

Podawanie składu nie jest wymagane między innymi w przypadku produktów jednoskładnikowych (np. octu, serów, masła, śmietany, piwa), pod warunkiem, że zostały one wyprodukowane bez dodatku substancji dodatkowych do żywności i dodatkowych składników (np. papryka lub szczypiorek dodawany do serów), a także w przypadku świeżych owoców, warzyw i wody gazowanej.

Data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia

Na etykietach produktów żywnościowych możemy się spotkać z dwoma rodzajami oznaczeń dotyczących przydatności do spożycia danego produktu.

Pierwszy z nich to data minimalnej trwałości – czyli termin, do którego prawidłowo przechowywany lub transportowany środek spożywczy zachowuje pełne właściwości fizyczne, chemiczne, mikrobiologiczne i organoleptyczne. Datą minimalnej trwałości znakuje się wszystkie trwałe środki spożywcze, np. wyroby cukiernicze, przetwory warzywne i owocowe pasteryzowane, ale również dietetyczne środki spożywcze i suplementy diety, jeśli są trwałe mikrobiologicznie.

Jeżeli na opakowaniu znajduje się napis: „najlepiej spożyć przed …” to znaczy, że jest to właśnie data minimalnej trwałości. Lepiej nie spożywać żywności po upływie daty minimalnej trwałości. Może ona stracić pewne swoje cechy (np. zapach, konsystencję), nie ma też pewności, czy nie będzie szkodliwa dla zdrowia, bowiem producenci często maksymalnie wydłużają podawane na etykiecie terminy.

Data minimalnej trwałości może być oznaczona przez jedną, dwie lub trzy liczby. Zależy to od trwałości środka spożywczego. Generalnie zasada jest taka, że podaje się w kolejności najpierw dzień, potem miesiąc i rok, z tym, że w przypadku środków spożywczych o trwałości:

• nie przekraczającej 3 miesięcy, można podać jedynie dzień i miesiąc,
• od 3 do 18 miesięcy, można podać jedynie miesiąc i rok,
• powyżej 18 miesięcy, można podać jedynie rok.

Natomiast termin przydatności do spożycia to termin, po upływie którego środek spożywczy traci przydatność do spożycia; termin ten jest stosowany do oznaczania środków spożywczych nietrwałych mikrobiologicznie, łatwo psujących się (np. wędzone ryby, produkty mięsne, gotowe do spożycia sałatki). Termin przydatności do spożycia w oznakowaniu środka spożywczego określa się wyrażeniem „należy spożyć do …” (włącznie), podając w kolejności dzień, miesiąc i, jeżeli to możliwe, rok.

Zabrania się spożywania żywności, której termin przydatności przekroczył już datę następującą po “należy spożyć do …”, nawet jeśli wygląda i pachnie właściwie. Spożycie takiej żywności może narazić konsumenta na problemy zdrowotne. Jeżeli żywność oznakowana „należy spożyć do …” została raz otwarta, należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń podanych przez producenta, np. „spożyć w ciągu tygodnia od otwarcia”.

Obie daty (datę minimalnej trwałości i termin przydatności do spożycia) podaje producent na podstawie badań przechowalniczych wykonanych na próbkach pochodzących z własnego zakładu. Za trwałość środka spożywczego do daty podanej na opakowaniu odpowiada producent, jeżeli wyrób jest przechowywany w warunkach zgodnych z jego zaleceniami.