Zmiana umowy bez zmiany charakteru pracy

Przeczytaj także: Zamiana umowy w terminową a wypowiedzenie zmieniające

Pytanie: Dwie spółki są ze sobą powiązane gospodarczo - jedna sprzedaje swoją produkcję na rzecz drugiej. Do końca 2009 r. pracownik był zatrudniony w obu spółkach na podstawie umowy o pracę. Od stycznia 2010 r. został zatrudniony w jednej spółce na podstawie umowy zlecenia, a w drugiej kontynuowana jest umowa o pracę. Umowa zlecenia ma charakter ciągły, wynagrodzenie wypłacane ma być miesięcznie w stałej kwocie. Czy umowa zlecenia nie ma charakteru umowy o pracę, a jeśli tak, to jak sporządzić odpowiednią umowę? Czy zgłosić tę osobę do ZUS-u tylko z ubezpieczenie zdrowotnym, czy też z wszystkimi ubezpieczeniami?

Odpowiedź: Jeżeli charakter pracy nie uległ zamianie i jest w zasadzie taki sam, jak przy zatrudnieniu na umowę o pracę, umowa zlecenia może zostać uznana w rzeczywistości za stosunek pracy. W przypadku umowy zlecenia tylko ubezpieczenie chorobowe ma charakter dobrowolny. Konieczne jest zatem zgłoszenie zleceniobiorcy do pozostałych ubezpieczeń społecznych, w tym wypadkowego, nawet jeśli zlecenie jest wykonywane poza siedzibą zleceniodawcy, oraz zdrowotnego.

1. Bez zmiany charakteru pracy, umowa zlecenia nie zastąpi umowy o pracę

Jeżeli na podstawie zawartej umowy zlecenia pracownik będzie wykonywał takie same obowiązki, jak w sytuacji, gdy miał zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, umowa cywilnoprawna będzie miała charakter umowy o pracę. Jeśli zatem w charakterze pracy zleceniobiorcy nic się nie zmieniło, należy zawrzeć umowę o pracę. Nie jest bowiem dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy jak przy zatrudnieniu pracowniczym.

Jeśli natomiast charakter pracy uległ zmianie, np. pracownik nie wykonuje już pracy pod kierownictwem, albo na swoje miejsce może przysłać zastępcę, gdy nie może wykonywać czynności zlecenia, jak również gdy to on decyduje o czasie swojej pracy, umowa zlecenia będzie właściwym rozwiązaniem. W takiej sytuacji wątpliwości może budzić jedynie stały charakter umowy zlecenia i wynagrodzenie wypłacane co miesiąc w stałej kwocie. Jednakże zaistnienie tylko tego elementu właściwego dla umowy o pracę nie jest wystarczające, aby uznać umowę zlecenia właśnie za umowę o pracę. Jeśli więc praca, co do zasady, nie będzie wykonywana pod kierownictwem, a zleceniobiorcy pozostawiono znaczną swobodę działania, w takiej sytuacji umowa cywilnoprawna będzie dozwolona.

2. Umowę zlecenia regulują przepisy kodeksu cywilnego

Sporządzając umowę zlecenia strony powinny w niej określić czynności, jakie będzie wykonywał zleceniobiorca, oraz wysokość i miejsce wypłacania wynagrodzenia. Umowa zlecenia jako umowa cywilnoprawna jest szczegółowo uregulowana w Kodeksie cywilnym, w związku z czym nie ma potrzeby powielania wielu postanowień kodeksowych do umowy. Wystarczy uregulowanie podstawowych kwestii oraz dodanie, że w zakresie nieuregulowanym zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego. Należy pamiętać, że zlecenie może być wypowiedziane w każdym czasie. Jeśli nastąpi bez ważnych powodów, strona, która dokonała wypowiedzenia, może odpowiadać za szkodę wyrządzoną kontrahentowi.

Ważne!
Brak możliwości wypowiedzenia umowy przemawia za umową o pracę

Jeśli w umowie zlecenia strony wpiszą, że nie można wypowiedzieć umowy w każdym czasie z ważnego powodu, to może to przemawiać za istnieniem stosunku pracy. Nie można bowiem zrzec się z góry uprawnienia, które zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego przynależy każdej ze stron.