Zwolnienie od pracy na mocy prawa

Przeczytaj także: Urlop okolicznościowy i inne zwolnienia

Nieobecność usprawiedliwiona z mocy prawa

Nieobecność pracownika może być usprawiedliwiona z mocy prawa. Dzieje się tak w przypadku:

• choroby pracownika,
• odosobnienia pracownika z powodu choroby zakaźnej,
• choroby członka rodziny wymagającej sprawowania opieki przez pracownika,
• konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem w wieku do lat 14,
• konieczności wypoczynku po nocnej podróży służbowej, jeśli pracownik nie korzystał z miejsca sypialnego.

Nieobecność za zgodą pracodawcy

W innych przypadkach niż wyżej wymienione, pracownik musi uzyskać zgodę pracodawcy na niewykonywanie pracy. W niektórych z nich (wyraźnie wskazanych w przepisach prawa i omówionych dalej) ma on jednak obowiązek zwolnić pracownika od wykonywania pracy. W związku z tym mówimy o zwolnieniach od pracy, a wśród nich o urlopach okolicznościowych.

W przypadku zwolnień, na które zgodę wyraża pracodawca, przepisy nie przewidują jakiejś sformalizowanej procedury składania przez pracowników podań o zwolnienie od pracy. Pracodawca na pewno powinien zostać poinformowany odpowiednio wcześniej o okolicznościach uzasadniających zwolnienie, aby mógł zapoznać się ze sprawą i dzięki temu m.in. właściwie zorganizować pracę w swojej firmie.

Odmawiając zwolnienia od pracy, możesz naruszyć prawo

Zwolnienie pracownika od świadczenia pracy jest obowiązkiem pracodawcy jedynie wówczas, gdy przepisy prawa pracy wyraźnie tak stanowią. Jeśli przepisy mówią o udzieleniu zwolnienia, nie może go odmówić. Ewentualna odmowa będzie stanowiła naruszenie obowiązków pracodawcy.

Pracownica w ciąży

Pracownicy ciężarnej pracodawca ma obowiązek udzielać zwolnień od pracy na zlecone przez lekarza badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy (art. 185 § 2 kp). Kobieta w ciąży, która skorzystała z takiego zwolnienia, zachowuje prawo do wynagrodzenia - liczycie je jak wynagrodzenie urlopowe.

Opieka nad dzieckiem

Zwolnienie od pracy przysługuje także pracownikowi, który wychowuje co najmniej jedno dziecko w wieku do lat 14. Wymiar zwolnienia wynosi 2 dni w ciągu roku. Prawo do skorzystania z takiego zwolnienia przysługuje zarówno kobiecie, jak i mężczyźnie, przy czym jeśli oboje pozostają w zatrudnieniu z uprawnienia tego może skorzystać tylko jedno z nich. Jeżeli więc przysługujące 2 dni opieki wykorzystał ojciec dziecka, z uprawnienia tego nie może już skorzystać jego matka. Rodzice mogą także podzielić się tym uprawnieniem w ten sposób, że każde z nich będzie korzystało z jednego dnia zwolnienia w danym roku kalendarzowym. Za czas zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.