Samochód ciężarowy w areszcie

Przeczytaj także: Błędne dane w zleceniu transportowym a odpowiedzialność przewoźnika

O jakie czyny zabronione może tutaj chodzić? Przewóz wyrobów akcyzowych takich jak papierosy, alkohol lub tytoń do palenia bez polskich znaków akcyzy stanowi paserstwo lub przemyt, a zatem czyny zabronione mogące stanowić przestępstwo skarbowe.

Przemyt to plaga

Wskazać należy w tym miejscu, że przemyt papierosów może być obecnie uznany za jedno z najbardziej rozpowszechnionych, a zarazem dochodowych zajęć. Następstwem tego jest coraz większa powszechność opisywanego procederu, a tym samym coraz większe ryzyko zetknięcia się z nim w praktyce.

Polska, z uwagi na swoje położenie jest bez wątpienia krajem tranzytowym, przez który są transportowane wyroby akcyzowe, w szczególności papierosy ze wschodu. Umieszczenie takich papierosów w pojeździe powoduje, że z punktu widzenia przepisów prawa karnego skarbowego taki środek przewozowy traktowany jest jak narzędzie, które służyło lub było przeznaczone do popełnienia przestępstwa skarbowego.

Konsekwencją powyższego jest okoliczność, że na mocy powołanych przepisów taki pojazd jest zatrzymywany przez odpowiednie służby oraz zagrożony orzeczeniem przez sąd jego przepadku na rzecz Skarbu Państwa. Warto zaznaczyć, jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 30 września 2010 roku w sprawie I KZP 17/10, że przedmiotem przepadku na podstawie powołanych przepisów może być, w zależności od okoliczności konkretnej sprawy, zarówno sam ciągnik siodłowy, naczepa, jak i ciągnik siodłowy z naczepą.

Należy również dodać, że środek przewozowy nie musi być specjalnie przysposobiony do przewozu nielegalnego towaru (w szczególności poprzez wykonanie skrytek), aby można było uznać go za narzędzie służące do popełnienia przestępstwa skarbowego. Wystarczający jest sam fakt, że papierosy lub tytoń znajdowały się wewnątrz pojazdu, choćby w jego urządzeniach nie dokonano przeróbek i zmian konstrukcyjnych specjalnie potrzebnych do popełnienia czynu zabronionego.

Czyj to problem? Twój

Przewoźnicy, z którymi porusza się wskazany temat często podnoszą, że powyższy problem ich w ogóle nie dotyczy, albowiem oni nigdy nie dopuszczają się opisanych wyżej czynów. Nic bardziej mylnego. Problem ten może dotyczyć bowiem każdego przewoźnika, właściciela czy leasingobiorcę środka przewozowego.

Sprawa jest niezwykle prosta, albowiem wystarczy, że inna osoba posłuży się pojazdem bez wiedzy i zgody przedsiębiorcy transportowego. Wskazać należy w szczególności na załadowcę, który ukryje w swoim ładunku nielegalne wyroby akcyzowe lub też kierowcę, który przy okazji realizowanego transportu będzie chciał dorobić „na boku”.

Możliwość dokładnego sprawdzenia na miejscu załadunku co tak naprawdę jest przedmiotem przewozu często jest bardzo utrudniona, o czym doskonale wie każdy przedsiębiorca działający w tej branży. Często się zdarza, że nawet zastosowanie się w pełni do wymagań artykułu 8 Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) z dnia 19 maja 1956 r. (Dz.U. 1962, Nr 49, poz. 238), który stanowi, że przy przyjęciu towaru przewoźnik jest obowiązany sprawdzić dokładność listu przewozowego w zakresie ilości sztuk, jak również ich cech i numerów, a nadto widoczny stan towaru i jego opakowania - nie może prowadzić do ujawnienia dodatkowego i nielegalnego ładunku ukrytego w towarze przeznaczonym do przewozu.

W opisanej sytuacji, przy zatrzymaniu środka przewozowego nie ma najmniejszego znaczenia, kto jest właścicielem czy użytkownikiem takiego pojazdu. Ważna jest jedynie okoliczność, że stanowił on mienie ruchome, które służyło lub było przeznaczone do popełnienia przestępstwa skarbowego. Pojazd taki może być zatrzymany od kierowcy lub innej osoby, a właściciel lub inny podmiot posiadający do niego prawa (jak na przykład leasingobiorca) może występować w postępowaniu karnym skarbowym w celu ochrony swoich praw.

Bierność szkodzi

Jaki zatem akt prawny reguluje opisane sytuacje ? Jest to ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (tekst jednolity z dnia 27 listopada 2012 r. Dz.U. z 2013 r. Poz. 186). Czy ten akt prawny umożliwia właścicielowi lub leasingobiorcy skuteczną ochronę swoich praw w przypadku, gdy nie wiedział, że w przewożonym ładunku ukryte zostały nielegalne wyroby akcyzowe ? Tak, kodeks karny skarbowy przewiduje środki prawne, które można wykorzystać w celu zabezpieczenia swoich interesów. Wiążą się one z instytucją, która nosi nazwę interwencji.

Warto podkreślić, że skorzystanie z przysługujących uprawnień w toczącym się postępowaniu jest niezwykle ważne, albowiem bierność może prowadzić do niekorzystnych skutków prawnych, z utratą pojazdu włącznie. Istotne jest również aktywne uczestniczenie w postępowaniu już na etapie przygotowawczym, a zatem jeszcze przed przekazaniem sprawy do sądu. Już w powyższej fazie możliwe jest bowiem składanie wniosków dowodowych, a także uzyskanie zwrotu pojazdu. Pamiętać należy również, że interwencję odnośnie przedmiotów zagrożonych przepadkiem można zgłosić do momentu rozpoczęcia przewodu sądowego w pierwszej instancji (odczytanie aktu oskarżenia), a jej uwzględnienie wyłącza możliwość orzeczenia przepadku danego przedmiotu, w tym przypadku środka przewozowego.