Odpowiedzialność przewoźnika przy transportach sukcesywnych

Przeczytaj także: Błędne dane w zleceniu transportowym a odpowiedzialność przewoźnika

Jeżeli szkodę spowodowało dwóch lub więcej przewoźników, każdy z nich powinien zapłacić kwotę proporcjonalną do swej części odpowiedzialności. W sytuacji, gdy nie można w ten sposób ocenić odpowiedzialności poszczególnych przewoźników, każdy z nich odpowiada proporcjonalnie w stosunku do swojego wynagrodzenia za przewóz. Podobny podział, zgodnie z poziomem wynagrodzenia będzie obowiązywał w sytuacji, w której w ogóle nie można ustalić, który z przewoźników sukcesywnych odpowiada za szkodę.

Jeżeli za szkodę odpowiada jeden z przewoźników sukcesywnych i on właśnie zapłacił nadawcy lub odbiorcy odszkodowanie, to nie ma on już prawa dochodzić regresu od pozostałych przewoźników.

W zakres roszczenia zwrotnego od poszczególnych przewoźników sukcesywnych wchodzi kwota samego odszkodowania, odsetki jakie przewoźnik musiał zapłacić osobie uprawnionej, odsetki jakie przysługują dochodzącemu zwrotu przewoźnikowi, w stosunku do pozostałych przewoźników za opóźnienie w zapłacie przypadających im kwot oraz koszty, na które składają się zwrot cła oraz innych wydatków związanych z przewozem towaru oraz poniesionych przez przewoźnika - na skutek przegranej sprawy - kosztów sądowych.

W sytuacji jeżeli jeden z przewoźników odpowiedzialnych za szkodę stał się niewypłacalny, to część odszkodowania, która przypadała na niego dzieli się na pozostałych, w stosunku do ich wynagrodzenia za przewóz.

W sytuacji jeżeli odszkodowanie należne nadawcy lub odbiorcy zostało ustalone orzeczeniem sądu, przewoźnik, przeciwko któremu wystąpiono z roszczeniem regresowym nie może kwestionować podstawy płatności dokonanej przez przewoźnika. Warunkiem zastosowania tej gwarancji realizacji roszczenia jest należyte powiadomienie przewoźnika, wobec którego zostanie skierowany regres oraz możliwość ewentualnego wystąpienia przez niego w roli interwenienta w sprawie. Zasady powiadomienia i przystąpienia do sprawy jako interwenienta regulują przepisy poszczególnych państw – stron Konwencji CMR.

A co z przedawnieniem?

Regulacja dotycząca przewoźników sukcesywnych wprowadza także pewne odrębności w zakresie właściwości sądu, przed którym można wystąpić z roszczeniem zwrotnym. Z powództwem można wystąpić przed właściwy sąd w kraju, w który jeden z przewoźników, przeciwko którym występuje się z powództwem, ma miejsce zamieszkania, główną siedzibę, filię lub agencję, za pośrednictwem której zawarto umowę przewozu. Należy podkreślić, że roszczenie może zostać skierowane w jednej i tej samej sprawie przeciwko wszystkim zainteresowanym przewoźnikom. Wybór sądu jest więc wiążący dla wszystkich pozwanych niezależnie od tego z jakiego kraju oni pochodzą.

Ostatnią odrębnością związaną z dochodzeniem roszczeń od przewoźników sukcesywnych jest odmienna regulacja początku biegu przedawnienia roszczeń, który ma swój początek w dniu orzeczenia sądowego ustalającego ostatecznie wysokość należnego odszkodowania lub w dniu faktycznej zapłaty jeżeli sprawa pomiędzy nadawcą, a odbiorcą nie znalazła finału w sądzie. Sam termin, podobnie jak w przypadku pozostałych roszczeń dochodzonych na podstawie przepisów Konwencji CMR wynosi jeden rok.

Należy podkreślić, że sami przewoźnicy mogą odmiennie uregulować kwestię roszczeń regresowych w łączącej ich umowie, nie są to bowiem zgodnie z art. 40 Konwencji CMR przepisy bezwzględnie obowiązujące. Warto też zaznaczyć odmienny charakter sytuacji prawnej przewoźnika sukcesywnego i podwykonawcy, w których inaczej uregulowano zasady dochodzenia roszczeń odszkodowawczych od poszczególnych przewoźników. W regulacji przewozów sukcesywnych szczególnego znaczenia nabierają także rozliczenia zwrotne pomiędzy przewoźnikami, które mogą jednak zostać odmiennie uregulowane przez samych zainteresowanych.

Radosław Bul, radca prawny w Kancelarii Hawk Sp. z o.o., Sp.K., działającej w oparciu o 15 lat doświadczeń w zarządzaniu i współpracy z przedsiębiorstwami z branży transportowo – spedycyjnej