Postępowanie upadłościowe - nabywanie majątku dłużnika

Przeczytaj także: Postępowanie upadłościowe - nabycie ruchomości od syndyka

Zbycie przedsiębiorstwa jako całości

Proponowane sposoby sprzedaży składników majątku upadłego, w szczególności sprzedaży przedsiębiorstwa, powinny zastać określone w planie likwidacyjnym składanym przez syndyka w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia upadłości. Prawo upadłościowe i naprawcze preferuje sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego jako całości w pierwszej kolejności. Spójna strukturalnie jednostka gospodarcza ma zazwyczaj większą wartość niż suma wartości jej poszczególnych składników. W takiej sytuacji nabywca otrzymuje bowiem gotową do prowadzenia działalności gospodarczej jednostkę produkcyjną.

Wydzierżawienie przedsiębiorstwa z prawem pierwokupu

Sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego może być także poprzedzona umową dzierżawy na czas określony z prawem pierwokupu, jeżeli przemawiają za tym względy ekonomiczne (np. dla utrzymania rentowność zakładu przyszły nabywca musi utrzymać ciągłość produkcyjną do czasu zgromadzenia środków na zakup). Wydzierżawienie przedsiębiorstwa z prawem pierwokupu ma dla postępowania upadłościowego zaletę w postaci utrzymania przedsiębiorstwa w ruchu do czasu jego zbycia przy jednoczesnym uzyskiwaniu przez masę upadłości czynszu dzierżawnego do tego momentu oraz wadę polegającą na tym, że potencjalni nabywcy będą mniej skłonni uczestniczyć w przetargu na nabycie przedsiębiorstwa wiedząc, że dzierżawcy przysługuje prawo pierwokupu. Z punktu widzenia potencjalnego nabywcy zatem dużo korzystniej jest najpierw wydzierżawić przedsiębiorstwo, które zamierz się nabyć, bowiem fakt bycia dzierżawcą (i dysponowanie wiedzą o samym przedsiębiorstwie) dawać może przewagę nad potencjalnymi konkurentami do nabycia przedsiębiorstwa. Dowodem na taką przewagę jest właśnie możliwość zawarcia w umowie dzierżawy prawa pierwokupu na rzecz dzierżawcy.
Skutki nabycia w postępowaniu upadłościowym

Zaletą nabywania przedsiębiorstw upadłych firm jest niewątpliwie konkurencyjna cena. Dodatkowym elementem podnoszącym atrakcyjność nabywania składników masy jest regulacja Prawa upadłościowego i naprawczego, która stanowi, iż sprzedaż dokonana w postępowaniu upadłościowym ma skutki sprzedaży egzekucyjnej. Nabywca rzeczy staje się jej właścicielem i powinien ją natychmiast odebrać. Nabywcy nie przysługują roszczenia z tytułu rękojmi za wady rzeczy. Przeciwko nabywcy natomiast nie można podnosić zarzutów co do ważności nabycia. Obciążające rzecz prawa wygasają (m.in.prawo zastawu, najem, dzierżawa). Nabycie ma zatem charakter pierwotny, a co za tym idzie nabywca staje się właścicielem rzeczy, chociażby upadły nie był jej właścicielem. Mający prawo do rzeczy nie ma żadnych roszczeń do nabywcy, może żądać jedynie od masy upadłości wydania mu uzyskanej ze sprzedaży kwoty.

Nabywca składników masy upadłości nie odpowiada za zobowiązania podatkowe upadłego, także powstałe po ogłoszeniu upadłości.Staje się następcą upadłego tylko w zakresie aktywów.Choć za sporne uznaje się w doktrynie, czy nabywca przejmuje pracowników upadłego, którzy zatrudnieni byli w nabywanym przedsiębiorstwie należy uznać, iż nabycia przedsiębiorstwa w toku postępowania upadłościowego nie można utożsamiać z przejściem zakładu pracy w rozumieniu art. 231 Kodeksu pracy, a zatem nabywca nie wchodzi w prawa i obowiązki poprzedniego pracodawcy (np. nie jest zobowiązany do wypłaty zaległych świadczeń pieniężnych). Pogląd przeciwny byłby nie do pogodzenia z zasadą pierwotnego nabycia przedsiębiorstwa w postępowaniu upadłościowym.