Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw

przewoźnika drogowego lub odpowiednią licencję, jeżeli przedsiębiorca spełnia te wymagania.
W przypadku gdy przedsiębiorca złożył wniosek o wydanie dodatkowego wypisu z licencji na
krajowy lub międzynarodowy transport drogowy, organ, który udzielił licencji, sprawdza
spełnienie przez przedsiębiorcę wymogu zdolności finansowej.
Przewiduje się, że projektowana zmiana nie będzie miała wpływu na zwiększenie poziomu
obciążeń administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego, gdyż realizowały one będą ten
sam rodzaj zadań z obszaru transportu drogowego. Zmianie ulegną jedynie nazwy niektórych
dokumentów i procedury administracyjne stosowane do ich wydania.
Wpływy uzyskane z tytułu udzielenia licencji na wykonywanie transportu drogowego taksówką
stanowią dochód organów, o których mowa w art. 5 ust. 10 pkt 2, tj. organów samorządu
terytorialnego właściwych terytorialnie do udzielania ww. licencji, w zależności od obszaru
wykonywania przewozów taksówkowych. Projekt ustawy nie przewiduje wprowadzenia zmian
w tym zakresie, w stosunku do obowiązującego aktualnie stanu prawnego.
Wpływy uzyskane z tytułu udzielenia przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego
licencji wspólnotowej, stosownie do art. 46 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym, są
przekazywane w całości na wyodrębniony rachunek bankowy Generalnej Dyrekcji Dróg
Krajowych i Autostrad. Natomiast wpływy z tytułu opłat za udzielenie przez Głównego
Inspektora Transportu Drogowego zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika
drogowego stanowią dochód budżetu państwa.
Ustawa przewiduje również nowe zadania dla starostów i Głównego Inspektora Transportu
Drogowego dotyczące stwierdzania, w drodze decyzji administracyjnej, niezdolności
zarządzającego transportem do kierowania operacjami transportowymi. Należy wskazać, że
ww. nowe zadania starostów nie będą generowały wyższych kosztów w stosunku do stanu
obecnego. Czynności związane z wydawaniem na czas nieoznaczony zezwoleń na
wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego będą wymagały mniejszego nakładu pracy na
poziomie samorządu terytorialnego w stosunku do stanu obecnego, gdzie starostowie wydają
licencje na wykonywanie krajowego transportu drogowego na odnawialny okres 5 lat. Wymaga
to każdorazowo przeprowadzenia czynności weryfikujących pod kątem m.in. wymogu
zdolności finansowej. Natomiast w przypadku wydawania zezwoleń na wykonywanie zawodu
przewoźnika drogowego czynności te będą wykonywane jednorazowo przy udzielaniu takiego
uprawnienia. W związku z powyższym zwiększenie nakładów pracy związane z nowymi
zadaniami, tj. stwierdzeniem niezdolności zarządzającego transportem do kierowania
operacjami transportowymi, nie spowodują dodatkowych kosztów dla samorządów, gdyż
16

realizowane będą w miejsce dotychczasowych czynności administracyjnych związanych
z wydawaniem licencji na krajowy transport drogowy.
W przypadku powstania kosztów w Głównym Inspektoracie Transportu Drogowego w 2012 r.
zostaną one sfinansowane w ramach limitu wydatków przewidzianego w planie finansowym
GITD.
Nowe zadania nałożone na Inspekcję Transportu Drogowego (ITD) związane z kontrolą czasu
pracy przedsiębiorców wykonujących osobiście działalność gospodarczą w zakresie
przewozów drogowych, dla której wymagane jest posiadanie licencji wspólnotowej lub innego
dokumentu potwierdzającego uprawnienia do wykonywania przewozu drogowego, oraz
kontrolą czasu pracy przedsiębiorców i kierowców niebędących przedsiębiorcami, którzy
świadczą usługi kierowania pojazdem na rzecz podmiotów posiadających licencję
wspólnotową lub inny dokument potwierdzający uprawnienia do wykonywania transportu
drogowego, przy wykonywaniu przewozów drogowych podlegających rozporządzeniu (WE)
nr 561/2006 albo Umowie AETR, będą wykonywane przez inspektorów zatrudnionych
w ramach istniejących etatów. W związku z tym nie przewiduje się wzrostu liczby kontroli
prowadzonych przez inspektorów ITD w przedsiębiorstwach, związanych z objęciem
samozatrudnionych kierowców przepisami o czasie pracy kierowców. W ramach
przeprowadzanej w tych przedsiębiorstwach kontroli, o której mowa w art. 50 pkt 1 lit. a
ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, zakres dotychczas prowadzonej
przez ITD kontroli będzie rozszerzony o zagadnienie czasu pracy kierowców wykonujących
przewozy na rzecz tych przedsiębiorstw i tym samym spowoduje wydłużenie czasu kontroli
o czas niezbędny do sprawdzenia ewidencji czasu pracy tych kierowców. Przewiduje się, że
czas niezbędny na wykonanie kontroli ewidencji czasu pracy jednego samozatrudnionego
kierowcy może wynieść od 30 do 60 minut, łącznie z pisaniem protokołu.
Z szacunkowych danych (raport TNO z dnia 7 grudnia 2006 r.) wynika, że w Polsce
samozatrudnieni kierowcy mogą stanowić około 43% ogółu zatrudnionych w transporcie
drogowym rzeczy. Według danych Eurostatu za 2008 r. dotyczących Polski – całkowite
zatrudnienie w transporcie drogowym rzeczy wyniosło 281,1 tys. osób, a w transporcie
drogowym osób – 151,5 tys. osób (w tym kierowcy komunikacji miejskiej, motorniczy
tramwajów i metra, którzy nie podlegają rozporządzeniu (WE) nr 561/2006 i dyrektywie
2002/15/WE).
Kierując się powyższymi danymi, można wyliczyć, że w 2008 r. liczba samozatrudnionych
kierowców wykonujących transport drogowy rzeczy mogła wynieść ok. 120 tys. osób. Z uwagi
na brak danych o procentowym udziale samozatrudnionych kierowców w transporcie
17

drogowym osób, ustalenie liczby tych kierowców może nastąpić tylko przez przyjęcie
założenia, że mogą oni stanowić znaczny odsetek w tej grupie. Przy założeniu, że odsetek ten
wyniósł w 2008 r. około 20 – 30% ogółu zatrudnionych w transporcie drogowym osób, liczba
samozatrudnionych kierowców w 2008 r. wyniosłaby 31 tys. – 47 tys. osób.
Należy jednak podkreślić, że powyższe dane mogły ulec znacznym zmianom z uwagi na
zmiany na rynku transportu drogowego.

4. Wpływ regulacji na rynek pracy
Projektowana ustawa może mieć wpływ na rynek pracy, związany ze zmianami formy
zatrudnienia. Kierowcy dotychczas zatrudnieni na podstawie stosunku pracy mogą rozpocząć
działalność gospodarczą w zakresie kierowania pojazdem lub odwrotnie – kierowcy
prowadzący działalność gospodarczą w zakresie kierowania pojazdem mogą zatrudnić się na
podstawie stosunku pracy. Obciążenie przedsiębiorców wykonujących działalność na
podstawie licencji wspólnotowej lub innego dokumentu potwierdzającego uprawnienia do
wykonywania przewozu, a także podmiotów posiadających licencję wspólnotową lub inny
dokument potwierdzający uprawnienia do wykonywania przewozu drogowego korzystających
z usług przedsiębiorców i kierowców świadczących usługę kierowania pojazdem, obowiązkiem
ewidencjonowania czasu pracy nie powinno wpływać na zmiany w zatrudnieniu.

5. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw
Projektowane rozwiązania mają na celu dostosowanie polskiego porządku prawnego do
pakietu rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 października 2009 r., które
ujednolicają warunki wykonywania zawodu przewoźnika drogowego. Biorąc pod uwagę
interes przewoźników drogowych, ich klientów i całej gospodarki, projektowana ustawa
przyczyni się do podniesienia poziomu jakości świadczonych usług, racjonalizacji rynku oraz
zwiększenia bezpieczeństwa drogowego. Może również przyczynić się do zwiększenia grona
przedsiębiorców wykonujących międzynarodowy transport drogowy.
Projekt wprowadza zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego,
o którym mowa w rozporządzeniu (WE) nr 1071/2009, uprawniające do wykonywania
krajowego transportu drogowego osób lub rzeczy.
Projekt określa, że podjęcie i wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie pośrednictwa
przy przewozie rzeczy, krajowego przewozu osób samochodem osobowym, pojazdem
samochodowym przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powyżej 7 i nie więcej niż 9 osób
18

łącznie z kierowcą oraz transportu drogowego taksówką wymaga uzyskania odpowiedniej
licencji na wykonywanie transportu drogowego.
Zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego zastąpi funkcjonujące obecnie
licencje na wykonywanie krajowego transportu drogowego osób autokarem lub autobusem oraz
licencje na wykonywanie krajowego transportu drogowego rzeczy. Proces ten będzie odbywał
się stopniowo, bez wprowadzania dodatkowych obciążeń dla przedsiębiorców. Jednocześnie
zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego będzie uprawniało do ubiegania
się o licencję wspólnotową.
Projektowana ustawa przewiduje, że certyfikat kompetencji zawodowych w krajowym
transporcie drogowym osób lub rzeczy wydany przed dniem 4 grudnia 2011 r. uznaje się za
równoważny z certyfikatem, o którym mowa w art. 21 ust. 2 rozporządzenia (WE)
nr 1071/2009, bez obowiązku zdawania egzaminu uzupełniającego. Certyfikat kompetencji
zawodowych, potwierdzający wymóg kompetencji zawodowych, jest dokumentem niezbędnym
do uzyskania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Jednocześnie
zezwolenie to będzie uprawniało do ubiegania się o licencję wspólnotową. Oznacza to, że
projektowana ustawa może również przyczynić się do zwiększenia liczby przedsiębiorców
wykonujących międzynarodowy transport drogowy.
Wprowadzenie nowego dokumentu pod nazwą zezwolenie na wykonywanie zawodu
przewoźnika drogowego nie spowoduje wzrostu obciążeń administracyjnych wnioskodawców
w stosunku do obciążeń, które są obecnie związane ze składaniem wniosków o wydanie
uprawnień przewozowych.
Z danych, którymi dysponuje Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej
wynika, że:
1) w zakresie międzynarodowego transportu drogowego na dzień 31 grudnia 2011 r.
udzielono:
– 4.783 licencje na wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego osób
i 13.651 wypisów z tych licencji,
– 26.418 licencji na wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego
i 143.970 wypisów z tych licencji,
– 657 zezwoleń na międzynarodowe regularne przewozy osób.
2) w zakresie krajowego transportu drogowego na dzień 30 czerwca 2011 r. udzielono:
– 9,3 tys. licencji na wykonywanie krajowego transportu drogowego osób i 67,0 tys.
wypisów z tych licencji,
19

– 63,3 tys. licencji na wykonywanie krajowego transportu drogowego rzeczy

i 186,8 tys. wypisów z tych licencji,
– 28,3 tys. zezwoleń na przewozy regularne i 134,0 tys. wypisów z tych zezwoleń,
– 3,6 tys. zezwoleń na przewozy regularne specjalne i 9,7 tys. wypisów z tych zezwoleń,
– 4,7 tys. licencji na krajowy transport drogowy rzeczy uprawniających do wykonywania
tylko pośrednictwa przy przewozie rzeczy.
Biorąc pod uwagę charakter rozwiązań przewidzianych w wyżej wymienionych
rozporządzeniach (WE) oraz potrzebę dostosowania polskich przepisów do tych rozporządzeń,
projektowana ustawa zawiera rozwiązania w jak najmniejszym stopniu utrudniające
podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego.
Ocenia się, że przepisy ustawy nie będą miały negatywnego wpływu na dostępność do zawodu
przewoźnika drogowego. W tym kontekście w celu uniknięcia wprowadzenia nowych obciążeń
dla przedsiębiorców oraz maksymalnego uproszczenia procedur związanych z dostępem do
zawodu przewoźnika drogowego projektowana ustawa nie przewiduje uszczegółowienia
pojęcia siedziby przedsiębiorcy i bazy eksploatacyjnej, o których mowa w rozporządzeniu
(WE) nr 1071/2009.
Projektowana ustawa, w części dotyczącej wdrożenia art. 2 dyrektywy 2002/15/WE, nakłada
obowiązek ewidencjonowania czasu pracy samozatrudnionych kierowców, których czas pracy
nie był dotychczas ewidencjonowany, wykonujących przewozy drogowe podlegające
rozporządzeniu (WE) nr 561/2006 albo Umowie AETR.
Pod pojęciem samozatrudnionych kierowców należy rozumieć trzy grupy kierowców:
1) pierwszą grupą są przedsiębiorcy, którzy wykonują osobiście działalność gospodarczą
w zakresie przewozów drogowych i którzy posiadają licencję wspólnotową lub inny
dokument potwierdzający uprawnienia do wykonywania tych przewozów.
Przedsiębiorcy ci wykonują przewozy osobiście i sami ewidencjonują swój czas pracy,
przy czym należy zauważyć, że zakres tej ewidencji nie różni się od zakresu obecnie
gromadzonych dokumentów, wynikającego z art. 14 ust. 2 rozporządzenia (EWG)
nr 3821/85, natomiast wydłuży się czas przechowywania tych dokumentów
z przynajmniej jednego roku do dwóch lat,
2) drugą grupą są przedsiębiorcy-kierowcy, których działalność gospodarcza polega na
prowadzeniu pojazdu (świadczeniu usługi kierowania pojazdem). Przedsiębiorcy ci
wykonują przewozy drogowe na rzecz innych przedsiębiorstw posiadających licencję
wspólnotową lub inny dokument potwierdzający uprawnienia do wykonywania tych
przewozów. Ewidencję czasu pracy tych kierowców będzie prowadził przedsiębiorca,
20