Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Umowy o Wyszehradzkim Instytucie Patentowym, sporządzonej w Bratysławie dnia 26 lutego 2015 r.

Wydatki Instytutu pokrywane będą z własnych środków, tzn. z wpływów z opłat i z innych
źródeł, a w razie potrzeby – ze specjalnych wkładów finansowych umawiających się państw.
Konieczność wniesienia przez państwa członkowskie specjalnych wkładów przewidzianych
w sytuacji wystąpienia deficytu jest mało prawdopodobna ze względu na przyjęty tryb pracy
Instytutu (najpierw opłata za usługę, potem usługa). Zakłada się, że możliwość wniesienia
zgłoszenia międzynarodowego w języku polskim oraz uzyskania obniżenia opłaty o 40% w
stosunku do opłaty pobieranej za analogiczne usługi przez Europejski Urząd Patentowy
sprawi, że krajowi zgłaszający uznają ofertę WIP za bardziej atrakcyjną od oferty EPO.
Zakłada się, że budżet WIP będzie opracowywany zgodnie z powszechnie przyjętymi
zasadami księgowości, określonymi w Regulaminie finansowym. Przewiduje się, że
podobnie jak w innych tego typu instytucjach (Europejski Urząd Patentowy i Nordycki
Instytut Patentowy) będą one bazowały na międzynarodowych standardach księgowości.
Bardziej szczegółowe określenie tych zasad zostanie dokonane w Regulaminie finansowym
z tego względu, że w przypadku ich zmiany, łatwiejsze będzie ich odpowiednie dostosowanie
do potrzeb WIP, gdyż będzie to wymagało jedynie decyzji Rady Administracyjnej, a nie
zmiany Umowy. Dodatkowym zabezpieczeniem jest bezwzględny wymóg jednomyślności
Rady przy podejmowaniu decyzji w tym zakresie.
Wraz z Umową o Wyszehradzkim Instytucie Patentowym strony podpisały wspólne
oświadczenie, w którym zobowiązały się do:
– opracowania, przed ratyfikacją Umowy, projektów Regulaminu wykonawczego
i Regulaminu finansowego,
– zapewnienia, że postanowienia przedmiotowych regulaminów w żadnym razie nie będą
naruszały przepisów krajowych państw-stron Umowy,
– zawarcia w Regulaminie wykonawczym zasad i warunków odpowiedzialności urzędów
wobec Instytutu i Instytutu wobec urzędów, o których mowa w art. 7 ust.4.
Wspólne oświadczenie zostało podpisane na prośbę strony polskiej w związku z uwagami
i zastrzeżeniami zgłoszonymi przez Rządowe Centrum Legislacji w toku uzgodnień
międzyresortowych. Wymogi przedmiotowego oświadczenia zostały spełnione w drodze
opracowania i wstępnego uzgodnienia projektów obu regulaminów w maju 2015 r. Dalsze
prace nad ich tekstem będą, zgodnie z postanowieniami Umowy, prowadzone w ramach
posiedzeń Rady Administracyjnej WIP i będą na bieżąco konsultowane z właściwymi
organami krajowymi, tzn. w przypadku Polski z Ministerstwem Spraw Zagranicznych,
Ministerstwem Gospodarki i Rządowym Centrum Legislacji.
4

III. Skutki społeczne, gospodarcze, finansowe, polityczne i prawne

Skutki społeczne
Utworzenie Wyszehradzkiego Instytutu Patentowego będzie miało korzystny wpływ dla
krajowych użytkowników systemu PCT, zwłaszcza dla MŚP. Dzięki temu, że UPRP będzie
wykonywał pracę Międzynarodowego Organu Poszukiwań i Badań Wstępnych, polscy
użytkownicy zyskają dodatkową możliwość wyboru tego organu (oprócz Europejskiego
Urzędu Patentowego), a tym samym możliwość procedowania w języku polskim we
własnym kraju. Dla użytkowników, którzy wybiorą Wyszehradzki Instytut Patentowy,
przewiduje się możliwość uzyskania refundacji części opłaty za sporządzenie sprawozdania
z międzynarodowego poszukiwania, o ile zgłaszający korzysta z pierwszeństwa ze zgłoszenia
krajowego i przedstawi sprawozdanie z krajowego poszukiwania. Podobnie jak w innych
Międzynarodowych Organach PCT, zakładana wysokość refundacji wyniesie około 40%.
Dodatkową korzyścią będzie również możliwość odroczenia konieczności dostarczenia
tłumaczenia zgłoszenia dla celów publikacji do 14 miesięcy od daty pierwszeństwa (na
podstawie zasady 12 ust. 4 Regulaminu wykonawczego PCT), a w przypadku uzyskania
negatywnej opinii Organu Międzynarodowego zgłaszający może wycofać zgłoszenie
i wówczas nie będzie musiał ponosić żadnych kosztów tłumaczenia.

Skutki gospodarcze
Utworzenie WIP będzie dla Polski z punktu widzenia gospodarczego neutralne.

Skutki finansowe
Członkami założycielami WIP są cztery państwa Grupy Wyszehradzkiej, które poniosą
koszty jego utworzenia.
Utworzenie WIP będzie wymagało wniesienia przez umawiające się państwa tzw. wkładu
początkowego, niezbędnego do rozpoczęcia jego działalności. Wkład początkowy będzie
przeznaczony
na wyposażenie WIP w niezbędny sprzęt elektroniczny wraz
z oprogramowaniem oraz meble. Koszty te mają być finansowane solidarnie przez
umawiające się państwa i nie powinny przekroczyć łącznie 15 tys. euro. Tak więc przewiduje
się, że na każde państwo członkowskie przypadnie udział w kosztach w wysokości około
3,5 tys. euro. Kwota ta powinna zostać sfinansowana ze środków UPRP.
5

WIP ma być instytucją samofinansującą się, to znaczy, że jego wydatki będą pokrywane
z własnych środków, którymi będą głównie dochody z opłat za przeprowadzenie
poszukiwania w stanie techniki lub za badanie wstępne w ramach systemu PCT. Ponadto
będzie możliwość finansowania także z innych źródeł, o ile WIP będzie świadczył
podobnego typu usługi poza tym systemem, na przykład będzie przeprowadzał poszukiwanie
lub badanie na zlecenie na rzecz urzędów własności przemysłowej innych krajów.
Zakłada się, że podobnie do innych tego rodzaju organów międzynarodowych PCT, WIP
będzie osiągał dochody umożliwiające nie tylko zapewnienie równowagi budżetowej, ale
również osiągnięcie zysków. Niemniej Umowa przewiduje, że w przypadku wystąpienia
deficytu umawiające się państwa przekażą na rzecz WIP specjalne wkłady finansowe,
których wysokość ustali Rada Administracyjna na podstawie Regulaminu finansowego.
Ewentualna wpłata specjalnych wkładów budżetowych będzie dokonywana ze środków
UPRP. Wejście w życie Umowy nie będzie generowało innych kosztów dla sektora finansów
publicznych.
Ustalona przez WIPO opłata, którą zgłaszający wnioskujący o przeprowadzenie
poszukiwania wnosi do Międzynarodowego Organu Poszukiwań/Badań Wstępnych (np.
WIP) wynosi 1875 euro. Jeśli zgłaszający przedstawi sprawozdanie z krajowego
poszukiwania, wówczas 40% tej opłaty zostanie mu zrefundowane. Przewiduje się, że
refundacji będzie podlegało około 75% opłat (w 25% przypadków będą to nowe zgłoszenia
patentowe i eksperci nie będą dysponowali sprawozdaniami z krajowych poszukiwań, które
uprawniają do refundacji).
Opierając się na danych statystycznych dotyczących liczby zgłoszeń międzynarodowych
PCT dokonywanych w państwach Grupy Wyszehradzkiej i kilku państwach Europy
Środkowej i Wschodniej, które wyraziły zainteresowanie korzystaniem z usług WIP
(Chorwacja, Litwa, Rumunia, Serbia i Słowenia), założono w planie biznesowym, że
w pierwszym roku działalności WIP wpłynie do niego około 100 wniosków
o przeprowadzenie poszukiwania. Dochód z opłat wyniesie około 130 tys. euro
uwzględniając 40% refundacji dla zgłaszających. Przewidziane koszty po stronie urzędów
krajowych wykonujących poszukiwanie wyniosą około 50 tys. euro, a koszty bieżące
związane z działalnością WIP (wynajem pomieszczeń, wynagrodzenie dla personelu,
obsługa finansowa, koszty administracyjne itp.) ponad 70 tys. euro. Zysk osiągnięty
w pierwszym roku nie przekroczy 10 tys. euro. Dopiero w trzecim roku, zgodnie z planem
biznesowym, powinien osiągnąć poziom około 65 tys. euro. Zysk ten będzie dzielony
6

pomiędzy umawiające się państwa według kryteriów ustalonych w Regulaminie finansowym
przyjętym przez Radę Administracyjną. Przypadająca Polsce część zysku będzie
odprowadzana do budżetu państwa. Zakłada się, że podstawowym kryterium będzie liczba
przeprowadzonych poszukiwań. Dopuszcza się również możliwość zastosowania innych
kryteriów, o ile takie zostaną uzgodnione w ramach grupy negocjacyjnej i zaakceptowane
przez Radę Administracyjną w Regulaminie finansowym.
Plan biznesowy dla WIP przewiduje, że w pierwszym roku działania Instytutu jedynie 15%
zgłaszających wybierze WIP jako Międzynarodowy Organ Poszukiwań. Natomiast w latach
następnych liczba wniosków o takie poszukiwanie powinna sukcesywnie wzrastać.
Działalność WIP jako Międzynarodowego Organu Badań Wstępnych nie jest brana pod
uwagę w planie biznesowym, gdyż, jak wynika z praktyki innych Międzynarodowych
Organów, badania wstępne stanowią niewielki procent ich działalności (mniej niż 5%).
Urzędy własności przemysłowej umawiających się państw będą otrzymywały zwrot kosztów
poniesionych w związku z pracą wykonywaną na rzecz WIP. Ustalono, że koszt jednostkowy
za przeprowadzenie poszukiwania będzie wynosił 800 euro, a jeśli ekspert dysponuje już
sprawozdaniem z poszukiwania, które zostało wykonane w jego urzędzie, koszt jednostkowy
zostanie zredukowany o 40% i wyniesie 480 euro. Założono, że przeprowadzenie
poszukiwania wymaga nakładu 20 godzin pracy eksperta, którego stawka godzinowa
oszacowana została na 40 euro.
Utworzenie WIP będzie miało bardzo korzystne skutki dla polskich zgłaszających, gdyż
opłata za przeprowadzenie międzynarodowego poszukiwania, wynosząca 1875 euro, będzie
zredukowana o 40%, w przypadku gdy zgłaszający posiada sprawozdanie z poszukiwania
sporządzone przez Urząd Patentowy RP. Będzie to możliwe w 75% przypadków zgłoszeń
międzynarodowych, gdyż przeciętnie tylko 1/4 wszystkich zgłoszeń międzynarodowych to
zgłoszenia nowe, a 3/4 to zgłoszenia powołujące się na zgłoszenia krajowe. Ponadto
zgłaszający, który wybierze WIP jako Międzynarodowy Organ Poszukiwań, będzie miał
możliwość odroczenia konieczności tłumaczenia swojego zgłoszenia międzynarodowego dla
celów publikacji przez Biuro Międzynarodowe WIPO o jeden miesiąc w stosunku do obecnej
sytuacji (obecnie jest to 13 miesięcy, gdyż zgłaszający musi dostarczyć do WIPO w tym
terminie tłumaczenie do celów poszukiwań, które przeprowadza EPO w swoich językach
urzędowych).


7

Skutki polityczne
Utworzenie Instytutu nie pociągnie za sobą żadnych skutków politycznych.
Skutki prawne
Utworzenie Instytutu będzie wymagało dokonania zmiany jedynie rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 17 września 2001 r w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń
wynalazków i wzorów użytkowych (Dz. U. Nr 102, poz. 1119, z 2005 r. Nr 109, poz. 910
oraz z 2015 r. poz. 366). Obecnie UPRP działa jedynie jako urząd przyjmujący.
Rozporządzenie będzie więc wymagało odpowiedniego uzupełnienia jego przepisów w
odniesieniu do UPRP jako Międzynarodowego Organu Poszukiwań i Badań Wstępnych PCT.
Szczególnie ważne dla zgłaszających będzie wskazanie języka polskiego jako języka, w
którym zgłaszający może dokonać zgłoszenia międzynarodowego za pośrednictwem UPRP.

IV. Uzasadnienie trybu ratyfikacji Umowy
Z faktu, że związanie Rzeczypospolitej Polskiej Umową o Wyszehradzkim Instytucie
Patentowym dotyczy członkostwa w organizacji międzynarodowej, jaką będzie Wyszehradzki
Instytut Patentowy, ale nie pociągnie za sobą obowiązku przekazania tej organizacji żadnych
kompetencji organów władzy państwowej, wynika, że ratyfikacja wyczerpuje przesłanki
określone w art. 89 ust. 1 pkt 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia
1997 r. Oznacza to, że ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską Umowy o Wyszehradzkim
Instytucie Patentowym wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie.
8