Poselski projekt ustawy o świadczeniach pieniężnych dla ofiar transformacji ustrojowej przeprowadzonej w latach 1989-1992 oraz osób pokrzywdzonych przez tzw. plan Balcerowicza

„świadczenia pieniężne określone w ustawie z dnia o świadczeniach pieniężnych dla
ofiar transformacji ustrojowej przeprowadzonej w latach 1989-1992 oraz osób
pokrzywdzonych przez tzw. plan Balcerowicza (Dz. U. z … poz. ….);”.

Art. 13. W ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 1182,
ze zm.) w art. 8 w ust. 4 dodaje się pkt 5b w brzmieniu:
„5b) świadczenia pieniężnego, o którym mowa w ustawie z dnia …. o świadczeniach
pieniężnych dla ofiar transformacji ustrojowej przeprowadzonej w latach 1989-1992
oraz osób pokrzywdzonych przez tzw. plan Balcerowicza (Dz. U. z ..,poz. … );”

Art. 14. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2015 r.























Uzasadnienie

1. Potrzeba i cel wydania ustawy. Przedstawienie rzeczywistego stanu w
regulowanej dziedzinie. Wykazanie różnicy pomiędzy stanem dotychczasowym a
projektowanym stanem prawnym. Przedstawienie przewidywanych skutków
społecznych, gospodarczych, finansowych i prawnych.
Koszty transformacji przeprowadzonej w Polsce w latach 1989-1992 r., a w
szczególności wdrożenie planu wicepremiera Leszka Balcerowicza były dla milionów
Polaków katastrofalne. Szokowe wdrożenie planu Balcerowicza, choć doprowadziło
do zmniejszenia poziomu inflacji oraz przekształcenia gospodarki centralnie
planowanej na rynkową, równocześnie wywołało negatywne skutki na rynku pracy. W
pierwszym okresie transformacji ponad dwukrotnie wzrósł odsetek osób żyjących
poniżej minimum socjalnego, gdyż ponad milion pracowników straciło pracę lub
dochody pracujących spadły o kilkadziesiąt procent. W latach 1989-1992
zlikwidowano około 700 zakładów pracy, wskutek czego pracę straciło około 850
tysięcy ludzi. Kolejne 435 tysięcy osób straciło pracę, wskutek systemowej likwidacji
PGR-ów. W zamian nie powstały żadne nowe zakłady pracy. Jeśli przeciętna rodzina
liczyła 4 osoby, oznacza to, że w krótkim czasie około 5 mln osób znalazło się na
„garnuszku” ośrodków pomocy społecznej. Przez wiele lat nikt, a zwłaszcza państwo,
nie zajmował się tymi ludźmi, w szczególności zaś pracownikami b. PGR-ów.
Wskutek tego bezrobocie i bieda stały się dziedziczne w popegeerowskich
miejscowościach. Zdaniem wnioskodawców nadszedł czas, by państwo polskie tym
pokrzywdzonym ludziom udzieliło wsparcia, zwłaszcza jeśli znajdują się oni w bardzo
ciężkim położeniu materialnym.
Stąd przedkładany projekt ustawy przewiduje wsparcie w formie świadczenia
pieniężnego w wysokości 400 zł miesięcznie przez okres 12 miesięcy dla osoby
uprawnionej, gdy aktualny dochód na osobę w rodzinie osoby uprawnionej nie
przekracza wysokości minimalnej emerytury. Dla osób powyżej 67 roku życia
świadczenie byłoby wypłacane przez 5 lat. Wypłacanie tych świadczeń mogłoby być
kontynuowane przez kolejny okres, o ile warunki dochodowe nie zmieniłyby się na
korzyść tej osoby.
By otrzymać świadczenie osoba wnioskująca musi wystąpić najpóźniej do dnia
31 grudnia 2018 r. z wnioskiem do wojewody właściwego dla zlikwidowanego
zakładu pracy o potwierdzenie prawa do świadczenia pieniężnego załączając stosowne
dokumenty, w szczególności dotyczące pracy w zlikwidowanym zakładzie pracy oraz
swojej aktualnej sytuacji materialnej.
Wojewoda, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, wyda
decyzję potwierdzającą lub odmowną, co do prawa do świadczenia. Decyzję
prawomocną następnie przekaże do oddziału ZUS właściwego dla miejsca
zamieszkania uprawnionego, celem wypłaty świadczenia. Świadczenia będą
wypłacane przez ZUS, na podstawie art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998
r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ze środków specjalnego Funduszu Świadczeń
Transformacji Ustrojowej prowadzonego przez Ministra Skarbu Państwa.
Dzięki wejściu w życie projektowanej ustawy dojdzie do symbolicznego
wypłacenia „odszkodowania” przez państwo polskie obywatelom, których w okresie
transformacji, pozostawiło w tragicznej sytuacji bez jakiejkolwiek pomocy.
Będzie więc to swoisty akt sprawiedliwości dziejowej. Należy zauważyć, że w
ostatnim okresie czasu różne grupy społeczne uzyskały już podobną pomoc ze strony
państwa. Nie będzie to więc jakieś wyjątkowe działanie legislacyjne.
Wnioskodawcy oceniają, że wejście w życie ustawy wywoła bardzo korzystne
skutki społeczne, prawne i gospodarcze.

2. Wskazanie źródeł finansowania, jeżeli projekt pociąga za sobą obciążenie
budżetu państwa.
W latach 1989-1992 zlikwidowano około 700 zakładów pracy, w wyniku
czego straciło pracę około 850 tys. pracowników. Nadto szacuje się, że w 1989 r. w
Państwowych Gospodarstwach Rolnych pracowało około 430 tysięcy osób. Razem
więc utraciło w czasie transformacji oraz reform Balcerowicza około 1.3 mln osób.
Ustawa przewiduje jednakże kryterium dochodowe otrzymania świadczenia
pieniężnego, którym jest dochód na członka rodziny nie przekraczający minimalnej
emerytury, w związku z czym ilość osób-beneficjentów ustawy będzie znacząco
mniejsza. Wyliczenia wnioskodawców wskazują na skutki budżetowe w kwocie około
2,8 mld zł rocznie.
Wymienione koszty wejścia w życie ustawy byłyby pokryte przez dwa źródła,
którymi są:
Wg „Kierunków prywatyzacji majątku Skarbu Państwa” (MSP 2014), w 2014
r. planuje się przychody z dywidend spółek nadzorowanych przez Ministra Skarbu
Państwa w wysokości 4,6 mld zł. Oznacza to, że w kolejnych latach kwota pozyskana
ze wskazanego tytułu będzie podobna. Nadto przewidziano na 2014 r. przychody z
prywatyzacji w kwocie 3,7 mld zł. Wskazane źródła finansowania w zupełności
wystarczają na pokrycie kosztów finansowania ustawy.

3. Przedstawienie założeń podstawowych aktów wykonawczych.
Projekt ustawy nie przewiduje wydania aktów wykonawczych.

4. Oświadczenie o zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej.
Wnioskodawcy oświadczają, że projekt ustawy nie jest sprzeczny z prawem Unii
Europejskiej.

5. Wyniki przeprowadzonych konsultacji względem projektu ustawy.
Wnioskodawcy oświadczają, ze w stosunku do projektu ustawy nie przeprowadzono
konsultacji.