Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich

sytuację finansów publicznych oraz ustalenia Stałego Komitetu Rady Ministrów z dnia 24 lipca
2014 r. przyjęto, że wydatki na funkcjonowanie systemu ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt
gospodarskich w poszczególnych latach wynosić będą 200 000 tys. zł (tj. pozostaną na
dotychczasowym poziomie).

Wykazane skutki dla zakładów ubezpieczeń i gospodarstw rolnych są wartościami łącznymi
wynikającymi z tytułu funkcjonowania obecnie obowiązującej ustawy z dnia
7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 150,
poz. 1249, z późn. zm.) z uwzględnieniem proponowanych zmian.

Za monitorowanie wydatków na dopłaty do składek ubezpieczeń upraw rolnych
i zwierząt gospodarskich stosowanych na podstawie ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych
i zwierząt gospodarskich jest odpowiedzialny minister właściwy do spraw rolnictwa.

Limity dopłat do składek ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich stosowanych na
podstawie ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich na każdy rok
będą określane w umowach zawieranych przez ministra właściwego do spraw rolnictwa
z zakładami ubezpieczeń w ramach dotacji przewidzianej na ten cel w ustawie budżetowej na
dany rok. Środki na dopłaty do składek ubezpieczeń zostaną przekazane do wysokości
ustalonych w tych umowach, co oznacza, iż po wyczerpaniu limitu na dopłaty do składek, nie
mogą być zawierane umowy ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich
z producentami rolnymi z dopłatami do składek. W przypadku zgłoszenia przez zakłady
ubezpieczeń limitów dopłat przekraczających limit wydatków na dany rok, zostaną
wprowadzone mechanizmy korygujące polegające na ustaleniu limitów tych dopłat w umowach
zawieranych z zakładami ubezpieczeń przez ministra właściwego do spraw rolnictwa do
wysokości wydatków zaplanowanych w ustawie budżetowej na dany rok.

Z przepisów ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich wynika
obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia co najmniej 50% powierzchni upraw rolnych przez
rolnika, który uzyskał płatności bezpośrednie do gruntów rolnych, tj. upraw zbóż, kukurydzy,
rzepaku, rzepiku, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, drzew i krzewów owocowych,
truskawek, ziemniaków, buraków cukrowych lub roślin strączkowych, od zasiewu lub
wysadzenia do ich zbioru, od ryzyka wystąpienia szkód spowodowanych przez powódź, grad,
suszę, ujemne skutki przezimowania oraz przymrozki wiosenne. Rolnik, który nie spełni
obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, tj. ubezpieczenia co najmniej 50%
powierzchni upraw, obowiązany jest do wniesienia opłaty za niespełnienie tego obowiązku.
Wysokość opłaty obowiązującej w każdym roku kalendarzowym, stanowi równowartość
w złotych 2 euro od 1 ha, ustaloną przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez
Narodowy Bank Polski według tabeli kursów nr 1 w roku kontroli. Opłata za niespełnienie tego
obowiązku jest wnoszona na rzecz gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania albo
siedzibę rolnika.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie posiada informacji o wysokości opłat wnoszonych
przez rolników z tytułu nie spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia upraw
rolnych, gdyż jednostki samorządu terytorialnego nie są zobowiązane do przekazywania
informacji w powyższym zakresie.
Natomiast przyjmując połowę powierzchni upraw rolnych wykazaną we wnioskach
o płatność za 2013 r. oraz uwzględniając powierzchnię 3 398 811,77 ha upraw objętych
ochroną w 2013 r., powierzchnia, która (pomimo obowiązku) nie została objęta ochroną
ubezpieczeniową wyniosła 3 631 732 ha, co oznacza szacowaną kwotę kar w wysokości
30,16 mln zł (kurs euro wg NBP – tabela nr 139/A/NBP/2014 z dnia 21.07.2014 r.).
7. Wpływ na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym funkcjonowanie przedsiębiorców oraz na
rodzinę, obywateli i gospodarstwa domowe
Skutki
Czas w latach od wejścia w życie
0
1
2
3
5
10
Łącznie (0-10)
zmian
W ujęciu
duże







przedsiębiorstwa
19

pieniężnym
sektor mikro-,







(w mln zł,
małych i średnich
ceny stałe
przedsiębiorstw
rodzina, obywatele







z 2014 r.)
oraz gospodarstwa
domowe
Zakłady ubezpieczeń 414
438
445
469
469
469
4 580
– przychody z tytułu
składek ubezpieczeń
(wraz z dopłatą
z budżetu państwa)
Gospodarstwa rolne
214
238
245
269
269
269
2 580
i działy specjalne
produkcji rolnej –
koszty składek
ubezpieczeń upraw
rolnych i zwierząt
gospodarskich
W ujęciu
duże

niepieniężnym przedsiębiorstwa
sektor mikro-,

małych i średnich
przedsiębiorstw
rodzina, obywatele

oraz gospodarstwa
domowe


Niemierzalne
Gospodarstwa
Wejście w życie projektowanej ustawy powinno przyczynić się do poprawy
rolne i działy
konkurencyjności gospodarstw rolnych, poprzez ograniczenie ryzyka utraty
specjalne
przez producentów rolnych przychodów na skutek wystąpienia niekorzystnych
produkcji rolnej
zjawisk atmosferycznych. Skrócenie z 30 do 14 dni okresu odpowiedzialności
zakładu ubezpieczeń od ryzyka szkód spowodowanych przez powódź i suszę jest
korzystne dla producentów rolnych pozbawionych możliwości wypłaty
odszkodowań w przypadku wystąpienia skutków tych zdarzeń w okresie
znacznie krótszym niż 30 dni, np. w wyniku krótkotrwałych ulewnych deszczy,
czy powodzi występujących po kilku dniach. O skrócenie okresu karencji
wnioskują organizacje i związki rolnicze.
Natomiast w przypadku skrócenia z 30 do 14 dni od daty zawarcia umowy
ubezpieczenia obowiązkowego upraw rolnych okresu odpowiedzialności zakładu
ubezpieczeń od ryzyka szkód spowodowanych przez powódź i suszę, zdaniem
Polskiej Izby Ubezpieczeń, może spowodować wzrost wysokości stawek
taryfowych dla tych ryzyk od 5% do 10% sumy ubezpieczenia. Wysokość
podwyżek stawek taryfowych uzależniona będzie od terminu zawarcia umowy
ubezpieczenia.

(dodaj/usuń)

Dodatkowe
Wyliczenia własne na podstawie danych zawartych w sprawozdaniach zakładów ubezpieczeń,
informacje, w tym
przy uwzględnieniu stałego budżetu środków na ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt
wskazanie źródeł
gospodarskich, średnich sum ubezpieczenia na 1 ha uprawy i 1 szt. zwierzęcia oraz średnich
danych i przyjętych
stawek taryfowych wynikających ze stawek stosowanych przez zakłady ubezpieczeń.
do obliczeń założeń

8. Zmiana obciążeń regulacyjnych (w tym obowiązków informacyjnych) wynikających z projektu
nie dotyczy
Wprowadzane są obciążenia poza bezwzględnie
tak
wymaganymi przez UE (szczegóły w odwróconej
nie
tabeli zgodności).
nie dotyczy
20

zmniejszenie liczby dokumentów
zwiększenie liczby dokumentów
zmniejszenie liczby procedur
zwiększenie liczby procedur
skrócenie czasu na załatwienie sprawy
wydłużenie czasu na załatwienie sprawy
inne:
inne:

Wprowadzane obciążenia są przystosowane do ich
tak
elektronizacji.
nie
nie dotyczy

Komentarz:


9. Wpływ na rynek pracy

Wejście w życie projektowanej ustawy umożliwi utrzymanie miejsc pracy w rolnictwie.

10. Wpływ na pozostałe obszary



środowisko
demografia
informatyzacja
naturalne
mienie państwowe
zdrowie
sytuacja i
rozwój regionalny
inne:
rolnictwo
Wejście w życie projektowanej ustawy powinno wpłynąć na zwiększenie ochrony
ubezpieczeniowej upraw rolnych, a tym samym na zwiększenie dostępności do środków na
Omówienie wpływu wznowienie produkcji rolnej w przypadku szkód spowodowanych przez niekorzystne zjawiska
atmosferyczne.

11. Planowane wykonanie przepisów aktu prawnego

Projektowane zmiany w ustawie o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich zostały notyfikowane
Komisji Europejskiej w ramach programu pomocy nr SA.39562 (2014/N) – Dopłaty do składek z tytułu ubezpieczenia
upraw rolnych i zwierząt gospodarskich oraz częściowe dofinansowanie odszkodowań wypłacanych producentom
rolnym w związku z suszą (reasekuracja).

12. W jaki sposób i kiedy nastąpi ewaluacja efektów projektu oraz jakie mierniki zostaną zastosowane?
Zakłada się zwiększanie powierzchni ubezpieczonych upraw rolnych w poszczególnych latach 2015–2018:
1) 2015 r. – 3,8 mln ha,
2) 2016 r. – 4,0 mln ha,
3) 2017 r. – 4,2 mln ha,
4) 2018 r. – 4,5 mln ha,
5) 2019 r. – 4,5 mln ha,
6) 2020 r. – 4,5 mln ha.
Natomiast w przypadku zwierząt gospodarskich zakłada się objęcie ubezpieczeniem 5 mln szt. zwierząt,
w tym głównie drobiu.
W celu monitorowania realizacji zadania zastosowany został miernik – powierzchnia ubezpieczonych upraw
w stosunku do powierzchni gruntów ornych (%), który zakłada się, że będzie kształtował się na następującym poziomie
w poszczególnych latach:
1) 2015 r. – 27,4%,
2) 2016 r. – 28,8%,
3) 2017 r. – 30,2%,
4) 2018 r. – 32,4%,
5) 2019 r. – 32,4%,
21

6) 2020 r. – 32,4%.
Ocena funkcjonowania systemu ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (ex post) przygotowana zostanie po
upływie dwóch lat od pełnego roku obowiązywania zmienionej ustawy (II półrocze 2017 r.).
13. Załączniki (istotne dokumenty źródłowe, badania, analizy itp.)
1) Przyjęte założenia średnich sum ubezpieczenia, średnich stawek taryfowych oraz wysokości dopłat do składek do
obliczenia szacowanych wielkości dopłat do składek ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich – załącznik
nr 1.
2) Opracowanie Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowego Instytutu Badawczego
w Warszawie dotyczące wpływu składek z tytułu ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich na koszty
produkcji na podstawie danych rachunkowych pochodzących z gospodarstw rolnych uczestniczących w systemie
zbierania i wykorzystywania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych (Polski FADN) – załącznik nr 2.

22

Załącznik nr 1




Rok
Rok
Rok
Rok
Rodzaj
Średnia suma
2015
2016
2017
2018 - 2020
uprawy
ubezpieczenia

Dopłata

Dopłata

Dopłata

Dopłata
(zł/ ha)
Średnia
do
Średnia
do
Średnia stawka
do
Średnia
do

stawka
składki
stawka
składki
taryfowa
składki
stawka
składki
taryfowa
taryfowa
(%)
taryfowa
(%)
(%)
(%)
zboża
4 370
0,5/2,15
50%
0,5/2,15
47%
0,49/2,09
46%
0,48/2,04
43%
kukurydza
6 211
1,00
1,00
0,97
0,95
ziemniaki
15 879
1,82
1,82
1,77
1,73
buraki
8 518
2,39
2,39
2,32
2,27
cukrowe
rośliny
3 723
2,69
2,69
2,61
2,56
strączkowe
rzepak i
5 895
2,45/5,2
2,45/5,2
2,38/5,04
2,33/4,94
rzepik
warzywa
12 988
3,86/7,2/12,0
3,86/7,2/12,
3,74/6,98/11,64
3,67/6,84/11,4
gruntowe
0
chmiel
21 208
5,08
5,08
4,93
4,83
tytoń
18 615
5,55
5,55
5,38
5,27
truskawki
27 818
5,16
5,16
5,01
4,9
drzewa i
21 497
6,53/7,5/9,5
6,53/7,5/9,5
6,33/7,28/9,22
6,20/7,13/9,03
krzewy
owocowe



Lata 2015 - 2020
Gatunek
Średnia suma


zwierzęcia ubezpieczenia
Średnia stawka taryfowa (%)
Dopłata do składki
(zł/ szt)

bydło
7 062
0,29
50%
konie
10 000

owce
800
kozy
600
drób
19
świnie
706