Rządowy projekt ustawy - Prawo o aktach stanu cywilnego

urzędu stanu cywilnego i związane z tym koszty, a także biorąc pod uwagę treść art. 84
ust. 10 ustawy, nakładającego na Ministra Spraw Wewnętrznych obowiązek określenia
wysokości opłaty dodatkowej za przyjęcie oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński
poza urzędem stanu cywilnego, w którym jest właściwy kierownik tego urzędu,
uwzględniającej konieczność zapewnienia pokrycia kosztów udziału kierownika urzędu stanu
cywilnego w przyjmowaniu oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński poza urzędem
stanu cywilnego, konieczne jest ustalenie wysokości opłaty dodatkowej na poziomie
1005 złotych.

Projektowane rozporządzenie wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2015 r.

Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii źuropejskiej.
Projekt rozporządzenia nie zawiera przepisów technicznych, a zatem nie podlega
notyfikacji Komisji źuropejskiej, zgodnie z trybem rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm
i aktów prawnych (Źz. U. Nr 239, poz. 2039, z pó n. zm.).




















5



Nazwa projektu
Źata sporz dzenia
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie określenia 26.06.2014 r.
wysokości opłaty dodatkowej za przyjęcie oświadczeń o wstąpieniu w związek
małżeński poza urzędem stanu cywilnego, w którym jest właściwy kierownik
ródło:
tego urzędu
Ustawa z dnia … – Prawo o aktach stanu
cywilnego (Dz. U. poz. ...)

Ministerstwo wiod ce i ministerstwa współpracuj ce

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych
Nr w wykazie prac ………………….

Osoba odpowiedzialna za projekt w randze Ministra, Sekretarza Stanu lub

Podsekretarza Stanu
Tomasz Szubiela Podsekretarz Stanu

Kontakt do opiekuna merytorycznego projektu
Karolina Grenda Dyrektor Departamentu Spraw Obywatelskich MSW
22-60-28-450
OCźNA SKUTKÓW RźGULACJI
1. Jaki problem jest rozwi zywany?

Projekt rozporządzenia stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 84 ust. 10 projektu ustawy
– Prawo o aktach stanu cywilnego, które zobowiązuje ministra właściwego do spraw wewnętrznych do
określenia, w drodze rozporządzenia, wysokości opłaty dodatkowej za przyjęcie oświadczeń o wstąpieniu
w związek małżeński poza urzędem stanu cywilnego, w którym jest właściwy kierownik tego urzędu, przy
uwzględnieniu zryczałtowanych kosztów udziału kierownika urzędu stanu cywilnego w przyjmowaniu
oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński poza urzędem stanu cywilnego.
Zgodnie z art. 84 ust. 8 projektu ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego opłata dodatkowa ma na celu
pokrycie kosztów udziału kierownika urzędu stanu cywilnego w przyjmowaniu oświadczeń o wstąpieniu
w związek małżeński poza urzędem stanu cywilnego i nie może być wyższa niż 50% przeciętnego
wynagrodzenia za pracę w gospodarce narodowej, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu
Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Źz. U. z 2013 r. poz. 1440, z pó n. zm.).
Od 1 stycznia 2015 r. ustawa – Prawo o aktach stanu cywilnego, w art. 84 ust. 5 wprowadza nową zasadę

zawierania małżeństw poza lokalem urzędu stanu cywilnego w okręgu rejestracji stanu cywilnego, w którym
jest właściwy kierownik urzędu, poprzez nadanie osobom zamierzającym zawrzeć związek małżeński
uprawnienia do wystąpienia z wnioskiem i wskazania innego niż lokal urzędu miejsca ceremonii zawarcia
małżeństwa. Oświadczenia o zawarciu małżeństwa będą przyjmowane tylko w takim miejscu, które zapewni
zachowanie uroczystej formy jego zawarcia oraz bezpieczeństwo osób obecnych przy zawieraniu związku
małżeńskiego. Realizacja ww. czynności będzie generowała koszty, dlatego też konieczne jest określenie
w rozporządzeniu wysokości opłaty dodatkowej pobieranej od osób zamierzających zawrzeć związek
małżeński poza lokalem urzędu stanu cywilnego.
6


2. Rekomendowane rozwi zanie, w tym planowane narz dzia interwencji, i oczekiwany efekt
Rekomendowanym rozwiązaniem jest określenie w drodze rozporządzenia wysokości opłaty dodatkowej za
przyjęcie oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński poza urzędem stanu cywilnego, w którym jest
właściwy kierownik tego urzędu. Zgodnie z art. 84 ust. 8 ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego wysokość
opłaty dodatkowej ma być ustalona na kwotę nie wyższą niż 50% przeciętnego wynagrodzenia za pracę
w gospodarce narodowej i ma na celu jedynie pokryć koszty udziału kierownika urzędu stanu cywilnego
w przyjmowaniu oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński poza urzędem stanu cywilnego.
Z dniem 1 stycznia 2015 r. wejdzie w życie ustawa z dnia ... – Prawo o aktach stanu cywilnego. Zgodnie
z art. 84 ust. 5 ustawy kierownik urzędu stanu cywilnego może przyjąć, na wniosek osoby zamierzającej
zawrzeć małżeństwo, oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński poza urzędem stanu cywilnego
w okręgu rejestracji stanu cywilnego, w którym jest on właściwy, w przypadku, gdy wskazane we wniosku
miejsce zawarcia małżeństwa zapewni zachowanie uroczystej formy jego zawarcia oraz bezpieczeństwo
obecnych przy składaniu oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński.

Osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo w sposób określony w art. 84 ust. 5 ustawy będą obowiązane
pokryć koszty, związane z organizacją zawierania związku małżeńskiego poza lokalem urzędu stanu
cywilnego. Koszty te będą pokrywane poprzez wniesienie przez osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo
opłaty dodatkowej, która ma stanowić dochód gminy, więc na realizację tej czynności nie przewiduje się
dotacji celowej z budżetu państwa.
Analiza danych pochodzących od kierowników urzędów stanu cywilnego dotyczących liczby małżeństw
zawieranych poza urzędem stanu cywilnego z powodów innych niż z powodu zagrożenia życia lub zdrowia
osób je zawierających wynosiły odpowiednio: w roku 2009 – 1973 małżeństwa, w roku 2010 – 2073
małżeństwa, w roku 2011 – 2217 małżeństw, w roku 2012 – 2263 małżeństwa, w roku 2013 – 2250 małżeństw.
W oparciu o przywołane dane trudno stwierdzić, czy po wprowadzeniu opłaty dodatkowej nastąpi wzrost
liczby małżeństw zawieranych poza lokalem urzędu stanu cywilnego. W dłuższej perspektywie należy
oczekiwać, że osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo w tzw. plenerze będą o to wnioskowały do kierownika
urzędu stanu cywilnego. Źotychczas zawieranie małżeństw poza urzędem stanu cywilnego generowało po
stronie budżetu państwa dodatkowe koszty związane w szczególności z wyborem miejsca i dojazdem
kierownika w miejsce składania oświadczeń o zawarciu związku małżeńskiego w okręgu urzędu stanu
cywilnego.
Mając na uwadze konieczność wprowadzenia niniejszym rozporządzeniem nowego rozwiązania prawnego
w postaci opłaty dodatkowej, dokonano oszacowania kosztów związanych z zawieraniem związków
małżeńskich poza urzędem stanu cywilnego.
Kalkulacja kosztów została przeprowadzona na podstawie danych zgromadzonych przez urzędy
7


wojewódzkie w związku z prowadzoną statystyką dotyczącą szacunkowych kosztów ślubu poza urzędem stanu
cywilnego oraz średniorynkowych cen produktów i akcesoriów związanych ze ślubnym ceremoniałem,
użytkowanych przez kierowników urzędów stanu cywilnego. Przedmiotowe dane dotyczą przedziału
czasowego jednego roku.
Na ustalenie wysokości opłaty dodatkowej złożyły się różnorodzajowe kategorie wydatków. Źo podstawy
oszacowania kwoty opłaty dodatkowej przyjęte zostały nakłady na zakup kompletnego stroju dla kierownika
urzędu stanu cywilnego wraz z akcesoriami odzieżowymi, usługami konserwacji odzieży i fryzjerskimi,
nabyciem insygniów z wizerunkiem orła ustalonym dla godła Rzeczypospolitej Polskiej oraz patery na
obrączki ślubne wraz z usługami ich konserwacji. Na wysokość opłaty dodatkowej składają się również koszty
osobowe, dotyczące wynagrodzenia w przypadku konieczności zatrudnienia zastępcy kierownika urzędu stanu
cywilnego w wymiarze co najmniej pół etatu dla zapewnienia ciągłości pracy urzędu stanu cywilnego podczas
udzielania ślubów poza lokalem urzędu. Konieczne będzie również sfinansowanie zakupu usługi transportu
osobowego dla kierownika urzędu stanu cywilnego, przy uwzględnieniu konieczności wyjazdów w związku
z potrzebą oceny miejsca ceremonii ślubnej pod względem spełniania kryteriów wskazanych w art. 84 ust. 5
ustawy oraz celem przyjęcia przez kierownika urzędu oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński. Koszty
transportu cechują się dużą rozpiętością cenową, gdyż miejsca składania oświadczeń o wstąpieniu w związek
małżeński, będą usytuowane w różnych destynacjach (w gminach: miejsko-wiejskich, miejskich oraz
wiejskich), a także w różnych odległościach od lokalu urzędu stanu cywilnego.
Źla oszacowania wysokości opłaty dodatkowej przyjęto, że statystycznie na obszarze właściwości urzędu
stanu cywilnego związek małżeński poza lokalem urzędu będzie zawierany średnio raz w tygodniu, czyli około
50 razy w ciągu roku kalendarzowego.
Mając zatem na uwadze ustawowe umocowanie dla zawierania małżeństw poza lokalem urzędu stanu
cywilnego i związanych z tym koszty, a także biorąc pod uwagę treść art. 84 ust. 10 ustawy – Prawo o aktach
stanu cywilnego, nakładającego na Ministra Spraw Wewnętrznych obowiązek określenia wysokości opłaty
dodatkowej za przyjęcie oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński poza urzędem stanu cywilnego,
w którym jest właściwy kierownik tego urzędu, uwzględniającej konieczność zapewnienia pokrycia kosztów
udziału kierownika urzędu stanu cywilnego w przyjmowaniu oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński
poza urzędem stanu cywilnego, konieczne jest ustalenie wysokości opłaty dodatkowej konsumującej te koszty.
Oczekiwanym efektem rozporządzenia będzie wprowadzenie ułatwienia dla obywateli dla zawierania
małżeństw poza urzędem stanu cywilnego, przy jednoczesnym skompensowaniu po stronie urzędu kosztów
organizacji zawarcia małżeństwa poza lokalem urzędu stanu cywilnego.


8


3. Jak problem został rozwi zany w innych krajach, w szczególności krajach członkowskich OECD/UE?
W państwach członkowskich OźCŹ oraz Uź dozwolone jest zawieranie małżeństw poza urzędem, m.in.
w Austrii, Belgii, Holandii, Niemczech, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii, Włoszech. W Stanach Zjednoczonych
Ameryki bardzo popularną formą zawierania małżeństw jest tzw. ślub w plenerze.
W większości z wyżej wymienionych państw zawieranie małżeństw poza urzędem dopuszczalne jest
w sytuacjach wyjątkowych, natomiast we Włoszech i w Szwajcarii podchodzi się do tej kwestii restrykcyjnie.
W praktyce dopuszcza się śluby plenerowe (Austria) lub w każdym budynku, który w łatwy sposób może być
uznany za siedzibę władz gminy (Holandia). W Belgii rada gminy jest uprawniona wyznaczyć inne poza
ratuszem miejsce, w którym będzie możliwe zawieranie małżeństw. Bardziej liberalne w tej materii pozostają
prawodawstwa pozostałych państw. Na Słowacji śluby poza urzędem stanu cywilnego są dozwolone, o ile
miejsce zawarcia małżeństwa jest odpowiednio przygotowane na taką uroczystość oraz powszechnie dostępne.
Na Słowenii dopuszcza się małżeństwo poza urzędem przy zaistnieniu przesłanki ważnego powodu, albo na
wniosek przyszłych małżonków, w ramach kompetencji poszczególnych organów administracyjnych.
W Niemczech nie występuje rozróżnienie na śluby zawierane w urzędzie oraz poza nim. Jedynym wymogiem
formalnym jest zachowanie godnej formy małżeństwa, tak, aby pozostawała adekwatna do doniosłości
małżeństwa i w sposób umożliwiający kierownikowi urzędu stanu cywilnego właściwe wykonywanie
czynności urzędowych.
Zawarcie związku małżeńskiego poza urzędem stanu cywilnego w sześciu na osiem wskazanych państw wiąże
się z wymogiem poniesienia opłaty (w sytuacji, gdy ślub w urzędzie jest bezpłatny) lub wniesieniem
podwyższonej opłaty (w sytuacji, gdy ślub w urzędzie podlega opłacie). W ustawodawstwie jednego państwa
(Włochy) brak jest przepisów, regulujących koszty ceremonii zawarcia małżeństwa poza urzędem.
W odniesieniu do dwóch państw nie funkcjonuje ogólnopaństwowa opłata za przyjęcie oświadczeń o zawarciu
małżeństwa, gdyż podlegają one określeniu na poziomie lokalnym (w Niemczech – kraje związkowe; w Belgii
– gminy).

4. Podmioty, na które oddziałuje projekt
Grupa
Wielkość
ródło danych
Oddziaływanie
Obywatele polscy
Trudno oszacować liczbę Informacja ogólnodostępna
W zakresie obowiązku wniesienia
obywateli, którzy
przez osoby zamierzające zawrzeć
skorzystają
związek małżeński opłaty
z zaproponowanych
dodatkowej z tytułu przyjęcia
rozwiązań.
przez właściwego kierownika
urzędu stanu cywilnego
oświadczeń o wstąpieniu
w związek małżeński poza
lokalem tego urzędu.

Minister Spraw
1
Informacja ogólnodostępna
W zakresie określenia wysokości
Wewnętrznych
opłaty dodatkowej za przyjęcie

oświadczeń o wstąpieniu
9