Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

uzależnionych od wszelkiego rodzaju środków odurzających zabronionych przez
ustawę.
Argument podnoszony w debacie nt. posiadania nieznacznych ilości
narkotyków na własny użytek przez zwolenników rozwiązania zawartego w art. 62a,
jakoby przepis ten dotyczył wyłącznie marihuany jest więc całkowicie chybiony.
Ponadto, jeśli chodzi o używanie samej marihuany, wskazać trzeba na jego
niebezpieczne skutki dla zdrowia. Z najnowszych badań wynika, że u dorosłych
nadużywających marihuany wzrasta ryzyko wystąpienia depresji. Osoby bez
stwierdzonych objawów depresji, które w chwili rozpoczęcia badań miały 15 lat,
cierpiały później na depresję prawie czterokrotnie częściej niż ich rówieśnicy
niezażywający narkotyku. "Palący marihuanę szczególnie często doświadczali myśli
samobójczych i wykazywali brak zainteresowania otoczeniem" - twierdzi dr Gregory
B. Bovasso w "American Journal of Psychiatry". Palacze marihuany są przeciętnie o
40% bardziej narażeni na schizofrenię niż ci, którzy nie zażywają tego narkotyku [Dr
Stanley Zammit, Uniwersytet Cardiff i Bristol]. Z powyższych względów wszelkie
przepisy stwarzające niebezpieczeństwo, chociażby potencjalnego wzrostu konsumpcji
marihuany, należy eliminować z systemu prawnego.
Jednocześnie podnieść należy, ze w przypadkach szczególnie uzasadnionych organy
ścigania już dziś dysponują możliwością umorzenia postępowania z uwagi na znikomą
społeczną szkodliwość czynu. Sądy dysponują ponadto możliwością warunkowego
umorzenia postępowania jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne,
okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy nie karanego
za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy
sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie
przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa (art. 66 § 1
kk). W tym stanie rzeczy wprowadzanie do systemu prawnego dodatkowej podstawy
umorzenia wydaje się całkowicie niezasadne.
Projektowana nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii będzie miała
istotne przełożenie na poprawę zdrowia publicznego. Jeżeli literalnie odczytamy
zakres ustawy – najważniejszym jej elementem jest przeciwdziałanie narkomanii.
Oznacza to, że również przepisy prawnokarne powinny cel ten realizować.

Wstępna analiza proponowanych zmian wskazuje na brak negatywnych
skutków finansowych ustawy dla budżetu państwa, nie można jednak wykluczyć
skutków pozytywnych projektowanych rozwiązań. W związku z przewidywanym
zmniejszeniem się liczby osób narażonych na kontakt z narkotykami, zmniejszeniu
powinna ulec proporcjonalnie liczba osób uzależnionych, których niepożądane
zachowania (w tym również łamanie prawa), a także leczenie wiążą się z wielorakim
obciążeniem finansów publicznych.

Projekt przedmiotowej regulacji jest zgodny z prawem Unii Europejskiej oraz
innymi aktami prawa międzynarodowego ratyfikowanymi przez Rzeczpospolitą
Polską.
Warszawa, 9 lutego 2012 r.
BAS-WAPEiM-249/12


Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Beata Kempa)


Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r. Nr 5, poz.
47, ze zmianami) sporządza się następującą opinię:

1. Przedmiot projektu ustawy
Przedmiotem przedłożonego projektu ustawy o zmianie ustawy o
przeciwdziałaniu narkomanii (ustawa z dnia 29 lipca 2005 r., Dz. U. Nr 179,
poz. 1485 ze zm.) jest nowelizacja przepisów karnych tej ustawy.
Wnioskodawcy proponują zmianę czterech artykułów: art. 53 ust. 2, art. 55 ust.
3, art. 56 ust. 3 oraz art. 62 ust. 2, a także uchylenie art. 62a ustawy.
Proponowane zmiany dotyczą:
− art. 53 ust. 2 - zaostrzenia zagrożenia karą pozbawienia wolności w
przypadku czynu, polegającego na wytwarzaniu, przetwarzaniu albo
przerabianiu środków odurzających lub substancji psychotropowych albo
przetwarzaniu słomy makowej, wbrew przepisom ustawy, w sytuacji, gdy
przedmiotem tego czynu jest znaczna ilość środków odurzających,
substancji psychotropowych albo słomy makowej lub czyn ten został
popełniony w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej – z
obecnego zagrożenia karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od
lat 3, na zagrożenie karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat
5 albo karą 25 lat pozbawienia wolności,
− art. 55 ust. 3 – zaostrzenia zagrożenia karą pozbawienia wolności w
przypadku czynu, polegającego na dokonywaniu przywozu, wywozu,
przewozu wewnątrzwspólnotowego nabycia lub wewnątrzwspólnotowej
dostawy środków odurzających, substancji psychotropowych lub słomy
makowej, wbrew przepisom ustawy, w przypadku gdy przedmiotem
czynu jest znaczna ilość tych środków, substancji lub słomy albo czyn ten
został popełniony w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej –
z obecnego zagrożenia karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od
lat 3, na zagrożenie karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat
5 albo karą 25 lat pozbawienia wolności;
− art. 56 ust. 3 – zaostrzenia zagrożenia karą pozbawienia wolności w
przypadku czynu, polegającego na wprowadzaniu do obrotu środków
odurzających, substancji psychotropowych lub słomy makowej albo
uczestniczeniu w takim obrocie, wbrew przepisom art. 33-35 i 37 ustawy,
w przypadku gdy przedmiotem czynu jest znaczna ilość środków
odurzających, substancji psychotropowych lub słomy makowej – z
obecnego zagrożenia karą pozbawienia wolności od lat 2 do 12, na karę
pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karę 25 lat
pozbawienia wolności;
− art. 62 ust. 2 – zaostrzenia zagrożenia karą pozbawienia wolności w
przypadku czynu, polegającego na posiadaniu środków odurzających lub
substancji psychotropowych, wbrew przepisom ustawy, w przypadku, gdy
przedmiotem czynu jest znaczna ilość środków odurzających lub
substancji psychotropowych – z obecnego zagrożenia karą pozbawienia
wolności od roku do lat 10, na karę pozbawienia wolności od lat 2 do 12;
− uchylenie art. 62a ustawy – uchylenie możliwości umorzenia
postępowania w przypadku czynu, o którym mowa w art. 62 ust. 1 lub 3
ustawy w sytuacji, gdy przedmiotem czynu są środki odurzające lub
substancje psychotropowe w ilości nieznacznej, przeznaczone na własny
użytek sprawcy.
Zgodnie z projektem, ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Problematyka penalizacji przestępstw narkotykowych w państwach
członkowskich Unii Europejskiej jest przedmiotem decyzji ramowej Rady
2004/577/WSiSW z dnia 25 października 2004 r. ustanawiającej minimalne
przepisy określające znamiona przestępstw i kar w dziedzinie nielegalnego
handlu narkotykami (Dz. Urz. UE L 335 z 11.11.2004, s. 8). Decyzja ramowa
pod pojęciem „narkotyków” rozumie wszystkie substancje, o których mowa w
określonych w jej art. 1 konwencjach Narodów Zjednoczonych, w tym
Jednolitej konwencji o środkach odurzających z 1961 r. (zmienionej protokołem
z 1972 r.) oraz Konwencji wiedeńskiej o substancjach psychotropowych z
1971 r.

2
Na mocy decyzji ramowej każde państwo członkowskie zobowiązane
zostało do podjęcia niezbędnych środków w celu zapewnienia karalności
czynów, które spełniają łącznie dwa warunki: popełnione zostały umyślnie oraz
ich sprawca nie posiadał właściwego upoważnienia (wynikającego z przepisów).
Czyny, które powinny zostać spenalizowane w poszczególnych państwach
członkowskich, wymienione i opisane zostały w art. 2 ust. 1 decyzji ramowej.
Dodatkowo, w art. 4 decyzji ramowej określono kary, jakie powinno
wprowadzić państwo członkowskie w odniesieniu do poszczególnych
przestępstw.
Decyzja ramowa w art. 2 ust. 2 wyłącza jej zastosowanie do czynów, w
przypadku których sprawca dokonuje ich w celu konsumpcji własnej –
pozostawiając te kwestie do uregulowania w prawie krajowym.

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Analizę należy rozpocząć od stwierdzenia, że kwestia uchylenia art. 62a
ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, w świetle art. 1 ust. 2 ww. decyzji
ramowej, leży poza zakresem prawa Unii Europejskiej.
Odnosząc się do pozostałych zmian należy zauważyć, że ww. decyzja
ramowa w art. 4 ust. 1 stwierdza, że każde państwo członkowskie jest
zobowiązane podjąć środki niezbędne w celu zapewnienia, aby przestępstwa
określone m.in. w jej art. 2, podlegały skutecznym, proporcjonalnym i
odstraszającym sankcjom karnym. W art. 2 ust. 2 doprecyzowuje się, że każde
państwo członkowskie podejmuje środki niezbędne do tego, aby przestępstwa
określone w art. 2 ust. 1 lit. a) (czyli te, o których mowa w art. 53, 55 i 56
ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii), lit. c (czyli te, o których mowa w art. 62
ustawy) oraz w lit. d (czyli te, o których mowa w art. 55 i 56 ustawy) podlegały
karze pozbawienia wolności, której górna granica mieści się w przedziale od 5
do 10 lat w przypadku, gdy przestępstwo dotyczy dużych ilości narkotyków.
Wskazany przepis decyzji ramowej ma zatem zastosowanie do proponowanych
zmian.
Wnioskodawcy proponują zagrożenia, które wykraczają w górnej
granicy poza wskazane wyżej w polskiej wersji decyzji ramowej zagrożenie.
Należy jednak wyraźnie stwierdzić, że nie jest to sprzeczne z decyzją ramową.
Po pierwsze, decyzja ramowa ma na celu ustanowienie norm minimalnych, a
zatem wyklucza pełną harmonizację przepisów karnych państw członkowskich,
co oznacza, że państwa członkowskie nie są pozbawione możliwości
wprowadzenia sankcji karnych wyższych niż przewidziane w decyzji ramowej.
Taki skutek harmonizacji prawa karnego potwierdza sam charakter decyzji
ramowej jako instrumentu prawnego, ale również obecnie obowiązujące

3