Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa

UZASADNIENIE

Zgodnie z projektowaną regulacją, o której mowa w art. 1 pkt 1 lit. a projektu ustawy,
wszystkie nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w pierwszej kolejności
zbywane będą w drodze przetargu ograniczonego. Wyjątkiem od tej zasady będzie sprzedaż w
trybie pierwszeństwa w nabyciu (m.in. były właściciel nieruchomości, dzierżawca) oraz na
rzecz najemców lokali mieszkalnych. Celem projektowanej regulacji jest wsparcie gospodarstw
rodzinnych, które zgodnie z Konstytucją RP są podstawą ustroju rolnego w Polsce. Ponadto na
uzasadniony względami gospodarczymi wniosek właściwej miejscowo izby rolniczej Agencja
Nieruchomości Rolnych będzie mogła przeprowadzić ograniczony przetarg ofert pisemnych na
sprzedaż nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w celu utworzenia albo
powiększenia gospodarstwa rodzinnego. Kryteriami wyboru oferty poza oferowaną ceną będzie
powierzchnia gospodarstwa kandydata na nabywcę oraz odległość jego gospodarstwa od
położenia sprzedawanej nieruchomości Zasobu. Regulacja ta ma w szczególności na celu
zapobiec przypadkom nabywania nieruchomości Zasobu przez tzw. „osoby podstawione”.
Regulacja, o której mowa w art. 1 pkt 1 lit. b projektu ustawy, ma na celu zapobiec
spekulacji gruntami przez rolników indywidualnych. Zgodnie z projektowanym przepisem w
przetargach ograniczonych na powiększenie albo utworzenie gospodarstwa rodzinnego nie
będzie mogła wziąć udziału osoba, która kiedykolwiek nabyła z Zasobu nieruchomości o
łącznej powierzchni co najmniej 300 ha użytków rolnych. W przypadku gdy osoba
przystępująca do przetargu ograniczonego zbyła nabytą z Zasobu nieruchomość, jej
powierzchnia będzie wliczana do powierzchni posiadanego przez nią gospodarstwa rodzinnego
Regulacja te nie będzie mieć zastosowania, gdy nabyte z Zasobu nieruchomości zostały zbyte
w celu realizacji celu publicznego. Ponadto wymogi dotyczące 5-letniego okresu osobistego
prowadzenia gospodarstwa rolnego, określone w przepisach o kształtowaniu ustroju rolnego
nie będą mieć zastosowania do osób, o których mowa w art. 29 ust. 3b pkt 1 ustawy, jeżeli nie
ukończyły one 40 lat. Regulacja ta ma na celu ułatwienie młodym rolnikom, posiadającym
kwalifikacje rolnicze przystąpienia do przetargów ograniczonych na powiększenie ich
gospodarstw rodzinnych. Zgodnie z projektowanym przepisem w/w osoby będą mogły wziąć
udział w tym przetargu, pomimo nie spełnienia przesłanki 5-letniego okresu osobistego
prowadzenia gospodarstwa rolnego. Jednakże osoby te będą musiały mieć przyznaną premię
dla młodego rolnika.
Regulacja, o której mowa w art. 1 pkt 2 projektu ustawy, ma na celu zapobiec spekulacji
nieruchomościami przez osoby nabywające grunty z Zasobu w trybie pierwszeństwa nabycia
albo w trybie przetargu ograniczonego. Zgodnie z projektowaną regulacją w umowie sprzedaży
określone będą sankcje finansowe za niedotrzymanie warunków umowy, zgodnie z którymi
nieruchomości nabyte z Zasobu nie będą mogły zostać zbyte przed upływem 10 lat od dnia
zawarcia umowy sprzedaży. Wcześniejsze zbycie nieruchomości lub obciążenie jej hipoteką
będzie możliwe jedynie za pisemną zgodą Agencji w przypadku gdy przemawiają za tym
ważne względy gospodarcze, społeczne lub losowe. Minister właściwy do spraw rozwoju wsi
określi w drodze rozporządzenia warunki i tryb udzielania pisemnej zgody na dokonanie
powyższych czynności. W przypadku gdy nabywcy zbędą nieruchomość lub obciążą ją
hipoteką bez zgody Agencji, będą zobowiązani do zapłaty na rzecz Agencji 40% ceny
sprzedaży, a Agencji będzie przysługiwało prawa odkupu tej nieruchomości. Ponadto każdy
nabywca nieruchomości Zasobu przed zawarciem umowy sprzedaży będzie zobowiązany do
złożenia oświadczenia o pochodzeniu środków na zakup nieruchomości, oraz że nie zawarł
umowy przedwstępnej na sprzedaż tej nieruchomości.
Natomiast regulacja, o której mowa w art. 1 pkt 3 projektu ustawy, ma na celu ułatwienie
rolnikom nabywającym nieruchomości Zasobu w trybie przetargu ograniczonego możliwości
skorzystania z rozłożenia ceny sprzedaży na raty.
Projektowany art. 1 pkt 4 projektu ustawy, przewiduje zwiększenie wysokości
wynagrodzenia przysługującego Agencji z tytułu bezumownego użytkowania nieruchomości
Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa z 5-krotności do 20-krotności wywoławczej
wysokości czynszu, który byłby należny od tej nieruchomości, gdyby była ona przedmiotem
umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu. Ponadto Agencja do egzekucji należności z
tego tytułu będzie mogła stosować przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Regulacje te mają na celu przeciwdziałać zjawisku bezumownego użytkowania nieruchomości,
a także ułatwić egzekucję należności z tego tytułu.
Z uwagi na zmianę zasad przeprowadzania przetargów, o których mowa w art. 29 ustawy
o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, należy w art. 2 wprowadzić
przepis przejściowy, zgodnie z którym do przetargów na sprzedaż ogłoszonych i
niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy, mają zastosowanie przepisy
dotychczasowe.
Regulacja, o której mowa w art. 3 projektu ustawy, ma na celu umożliwienie zmiany
umowy dzierżawy w zakresie wyłączenia 30% użytków rolnych dzierżawcom, którzy nie
wyrazili na to zgody stosownie do przepisów ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie
ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie
niektórych innych ustaw na tych samych zasadach co w tej ustawie. Dzierżawcy ci będą mieli
zagwarantowaną możliwość nabycia dzierżawionej nieruchomości w trybie pierwszeństwa w
nabyciu. Dzięki tej regulacji Agencja Nieruchomości Rolnych będzie mogła wyłączyć z umów
dzierżaw użytki rolne, a następnie przeznaczyć je do sprzedaży na rzecz rolników
indywidualnych zamierzających powiększyć gospodarstwo rodzinne.

Projekt ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.

Projekt ustawy nie pociąga za sobą negatywnych skutków finansowych dla budżetu państwa i
budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

Przewidywane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne:
Regulacje zawarte w projektowanej ustawie wzmocnią pozycję gospodarstw rodzinnych, które
zgodnie z art. 23 Konstytucji RP są podstawą ustroju rolnego w Polsce. Ponadto spowodują, że
grunty Zasobu będą rolniczo wykorzystywane przez rolników indywidualnych. Projektowane
przepisy przyczynią się do zwalczania przypadków bezumownego korzystania z nieruchomości
Zasobu, a także nabywania ich przez osoby niezwiązane z rolnictwem w celach
spekulacyjnych.