Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem Systemu Elektronicznej Wymiany Informacji dotyczących Zabezpieczenia Społecznego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

– 10 – 
1) 
art. 68a ust. 1 ustawy wymienionej w art. 5,  w  brzmieniu  nadanym  niniejszą  ustawą, 
tworzy Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych; 
2) 
art. 22 ust. 2 ustawy wymienionej w art. 7,  w  brzmieniu  nadanym  niniejszą  ustawą, 
i art. 4 ust. 1a pkt 2 ustawy wymienionej w art. 8, w brzmieniu  nadanym  niniejszą 
ustawą, tworzy minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego;  
3) 
art. 97 ust. 3d ustawy wymienionej w art. 9,  w  brzmieniu  nadanym  niniejszą  ustawą, 
tworzy Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia.  
Art. 14.  Ustawa  wchodzi  w  życie  z  dniem  1 maja 2014 r., z  wyjątkiem  art. 9 pkt 1–3 
i art. 10–13, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2014 r.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
UZASADNIENIE 
 
1.  Aktualny stan faktyczny 
Od  dnia  1  maja  2004  r.  Rzeczpospolita  Polska  jako  państwo  członkowskie  Unii 
Europejskiej  jest  włączona  w  europejską  koordynację  systemów  zabezpieczenia 
społecznego.  Krajowe  instytucje  państw  członkowskich  współpracują  ze  sobą, 
wymieniając dane niezbędne do ustalenia praw i obowiązków ubezpieczonych oraz 
świadczeniobiorców.  Wymiana  takich  danych  odbywa  się  obecnie  na podstawie 
formularzy i dokumentów w wersji papierowej. Do dnia 1 maja 2014 r. wszystkie 
państwa  członkowskie  zobowiązane  zostały  do  włączenia  się  do  Systemu 
Elektronicznej  Wymiany  Informacji  dotyczących  Zabezpieczenia  Społecznego. 
Przekazywanie  danych  odbywać  się  będzie  bezpośrednio,  drogą  elektroniczną 
w ramach wspólnej bezpiecznej sieci zapewniającej poufność i ochronę danych. 
2.  Aktualny stan prawny 
W  ramach  Unii  Europejskiej  państwa  członkowskie  nie  zdecydowały  się 
dotychczas  na  harmonizację  krajowych  systemów  zabezpieczenia  społecznego, 
a jedynie  na  koordynację  systemów  zabezpieczenia  społecznego.  Każde  z  państw 
zachowuje  prawo  kształtowania  krajowych  systemów  ubezpieczeń  społecznych 
oraz  świadczeń.  Prawo  europejskie  ma  natomiast  na  celu  zapobieżenie 
powstawaniu negatywnych konsekwencji w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz 
uprawnień  do  świadczeń  w  odniesieniu  do  osób,  które  migrują  zarobkowo 
w obrębie państw członkowskich Unii Europejskiej. 
Koordynacja  systemów  zabezpieczenia  społecznego realizowana jest w oparciu 
o następujące zasady: 
1)  stosowania jednego ustawodawstwa; 
2)  równego traktowania obywateli; 
3)  równego traktowania świadczeń, dochodów, okoliczności lub zdarzeń; 
4)  sumowania okresów ubezpieczenia i zamieszkania dla celów nabycia prawa do 
świadczeń; 
5)  eksportu świadczeń dla osób zamieszkałych w państwach stosujących przepisy 
o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. 
Podstawę  prawną  unijnej  koordynacji  systemów  zabezpieczenia  społecznego 
stanowi rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 
29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, 
zwane  dalej  „rozporządzeniem  883/2004”,  oraz  rozporządzenie  wykonawcze 
Parlamentu  Europejskiego  i  Rady  (WE)  nr  987/2009  z  dnia  16  września  2009  r. 
dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji 
systemów zabezpieczenia społecznego, zwane dalej „rozporządzeniem 987/2009”.  
Rozporządzenie 883/2004 oraz rozporządzenie 987/2009 zastąpiły z dniem 1 maja 
2010  r.  dotychczas  stosowane  rozporządzenia  europejskie  z  zakresu  koordynacji 
systemów  zabezpieczenia  społecznego:  rozporządzenie  Rady  (EWG)  nr  1408/71 
z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia 
społecznego  do  pracowników  najemnych,  osób  prowadzących  działalność  na 
własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie 
oraz  rozporządzenie  Rady  (EWG)  nr  574/72  dotyczące  wykonywania 
rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia 
społecznego  do  pracowników  najemnych,  osób  prowadzących  działalność  na 
własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie. 
Przy  realizacji  zadań  wynikających  z  koordynacji  systemów  zabezpieczenia 
społecznego  krajowe  instytucje  państw  członkowskich  współpracują  ze  sobą, 
wymieniając  się  danymi  niezbędnymi  do  ustalenia  praw  i  obowiązków 
ubezpieczonych oraz świadczeniobiorców. 
Zasady wymiany  tych danych  zostały  uregulowane  w  obu  rozporządzeniach 
w sposób kompleksowy. 
Podstawy prawne dla elektronicznej wymiany informacji w obszarze 
zabezpieczenia społecznego w ramach Unii Europejskiej (Electronic Exchange of 
Social Security Information –  EESSI)  są  zawarte  w  szczególności  w przepisach 
art. 72,  78  i  79  rozporządzenia  883/2004  oraz  art.  1,  2,  4  i  95  rozporządzenia 
987/2009,  jak  również  w  postanowieniach  załącznika  nr  4  do  rozporządzenia 
987/2009. 
W  myśl  art.  78  ust. 1 i 2  rozporządzenia  883/2004,  państwa  członkowskie 
stopniowo  wykorzystują  nowe  technologie  do  wymiany,  dostępu  i  przetwarzania 
danych  wymaganych  do  stosowania  przepisów  tego  rozporządzenia  oraz 
rozporządzenia  987/2009.  Komisja  Europejska  wspiera  działania  stanowiące 
przedmiot  wspólnego  zainteresowania,  kiedy  tylko  państwa  członkowskie  ustalą 
takie  techniki  przetwarzania  danych.  Każde  państwo  członkowskie  odpowiada  za 
2 
 
zarządzanie swoimi technikami przetwarzania danych zgodnie z przepisami prawa 
unijnego w  sprawie ochrony osób fizycznych w odniesieniu do przetwarzania 
i swobodnego przepływu danych osobowych. 
Na  mocy  art.  78  ust.  3  rozporządzenia  883/2004,  władze  lub  instytucje  państwa 
członkowskiego  nie  mogą  odrzucić  dokumentów  elektronicznych  wysłanych  lub 
wystawionych  przez  instytucję  innego  państwa  członkowskiego  zgodnie 
z przepisami tego rozporządzenia oraz rozporządzenia 987/2009 z powodu tego, że 
zostały otrzymane drogą elektroniczną, jeżeli instytucja otrzymująca oświadczyła, 
że może przyjmować dokumenty elektroniczne. Kopie i zapisy takich dokumentów 
uważa się za poprawną i dokładną kopię oryginału lub odzwierciedlenie informacji, 
do jakich dokument się odnosi, o ile nie istnieją dowody przeciwne. 
Należy przy tym zauważyć, że dokument elektroniczny uważa się za ważny, jeżeli 
system komputerowy, w jakim zapisany jest dokument, zawiera zabezpieczenia 
niezbędne w celu przeciwdziałania wszelkim zmianom, ujawnieniom lub dostępowi 
osób nieuprawnionych do tego zapisu. W każdym czasie powinien on zapewniać 
odtworzenie zapisanych informacji w postaci gotowej do odczytu. Kiedy dokument 
elektroniczny jest przekazywany z jednej instytucji zabezpieczenia społecznego do 
innej,  podejmowane  są  specjalne  środki  bezpieczeństwa  zgodnie  z  przepisami 
prawa unijnego w odniesieniu do  ochrony osób fizycznych i  w odniesieniu do 
przetwarzania i swobodnego przepływu danych osobowych. 
Na mocy postanowień art. 72 rozporządzenia 883/2004, jednym z zadań Komisji 
Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego, zwanej 
dalej  „Komisją  Administracyjną”,  jest  zachęcanie,  na  ile  to  możliwe,  do 
wykorzystywania nowych technologii w celu usprawnienia swobodnego przepływu 
osób,  w  szczególności  przez  unowocześnienie procedur wymiany informacji 
i dostosowanie przepływu informacji między instytucjami do celów wymiany przy 
pomocy  środków  elektronicznych,  z  uwzględnieniem  rozwoju  technik 
przetwarzania  danych  w  każdym  państwie  członkowskim.  Komisja 
Administracyjna  przyjmuje  wspólne  zasady  strukturalne  dotyczące  systemów 
przetwarzania danych,  w  szczególności  dotyczące  bezpieczeństwa  i  stosowania 
norm,  oraz  określa  przepisy  dotyczące  funkcjonowania  wspólnych  części  tych 
systemów. 
3 
 
3.  Potrzeba i cel uchwalenia ustawy 
W art. 1 ust. 2 lit. a  oraz c–e  rozporządzenia  987/2009,  dla  celów  elektronicznej 
wymiany danych, zdefiniowane zostały pojęcia: 
1)  „punkt kontaktowy” (ang. Access point) –  jako  oznaczający  jednostkę 
zapewniającą  elektroniczny  punkt  kontaktowy,  automatyczne  przekierowanie 
na podstawie adresu oraz inteligentne przekierowanie oparte na 
oprogramowaniu, które umożliwia automatyczne sprawdzenie i przekierowanie 
(na  przykład  aplikacja  oparta  na  sztucznej  inteligencji),  lub  oparte  na 
interwencji człowieka; 
2)  „dokument”  –  jako  oznaczający  zbiór  danych,  niezależnie  od  zastosowanego 
nośnika,  o  strukturze  pozwalającej  na  wymianę  tych  danych  drogą 
elektroniczną,  którego  przekazywanie  jest  niezbędne  w  celu  umożliwienia 
funkcjonowania  przepisów  rozporządzenia  883/2004  i  rozporządzenia 
987/2009; 
3)  ,,standardowy dokument elektroniczny” (ang. structured electronic document – 
SED)  –  jako  oznaczający  każdy  ustrukturyzowany  dokument  w  formacie 
umożliwiającym  elektroniczną  wymianę  informacji  między  państwami 
członkowskimi; 
4)  „przekazywanie  drogą  elektroniczną”  –  jako  oznaczające  przekazywanie 
danych za pomocą sprzętu elektronicznego do przetwarzania danych (włącznie 
z  kompresją  cyfrową)  z  wykorzystaniem  przekazu  kablowego,  radiowego, 
technologii 
optycznych 
lub 
jakiegokolwiek 
innego 
środka 
elektromagnetycznego. 
Zgodnie z art. 2 ust. 1–2  rozporządzenia  987/2009,  dla  celów  rozporządzenia 
987/2009 wymiana danych między władzami i instytucjami państw członkowskich 
a  osobami  objętymi  rozporządzeniem  883/2004  oparta  jest  na  zasadach  usługi 
publicznej, skuteczności, aktywnej pomocy, szybkiego dostarczania i dostępności, 
w  tym  także  dostępności  drogą  elektroniczną,  zwłaszcza  dla  osób 
niepełnosprawnych  i  osób  starszych.  Instytucje  niezwłocznie  dostarczają  lub 
wymieniają  między  sobą  wszystkie  dane  niezbędne  do  ustanowienia i określenia 
praw i obowiązków osób, do których ma zastosowanie rozporządzenie 883/2004. 
Przekazywanie  tych  danych  między  państwami  członkowskimi  odbywa  się 
4