Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw

- 19 - 
Uproszczenie  i  ujednolicenie  regulacji  dotyczących  skutków  łączenia mandatów, 
których łączenie jest zakazane oraz regulacji dotyczących jednoczesnego kandydowania. 
(1) Proponuje się, by w przypadku gdy poseł do Parlamentu Europejskiego zostanie wybrany, 
powołany na inną funkcję lub stanowisko, których nie można łączyć z mandatem posła do 
PE, poseł do PE tracił mandat z mocy prawa, tak jak to jest w przypadku krajowych posłów i 
senatorów. Dotychczas poseł do PE miał 14 dni na decyzję, z której funkcji rezygnować. Do 
Marszałka  Sejmu  będzie  należeć  tylko  wydanie  decyzji  stwierdzającej  wygaśniecie  tego 
mandatu.  (2)  Proponuje  się  też  by,  w  przypadku  gdy  członek  zarządu  powiatu  lub 
województwa uzyska mandat posła na Sejm, senatora lub posła do PE, tracił członkostwo w 
zarządzie  z  mocy  prawa.  Obecnie  członek  zarządu  powiatu  lub  województwa ma czas na 
zastanowienie się czy objąć mandat parlamentarny, czy zachować dotychczasową funkcję. 
Obsadzanie miejsc po zmarłych kandydatach. Proponuje się, by w przypadku śmierci 
zarejestrowanego już kandydata na senatora lub na radnego w gminach, w których odbywają 
się  wybory  większościowe,  komitet  wyborczy  mógł  zgłosić  nowego  kandydata  bez 
konieczności zbierania podpisów. 
 
3. Skutki proponowanych zmian 
Upowszechnienie  głosowania  korespondencyjnego  i  udogodnienia dla osób 
niepełnosprawnych  zapewniają  realizację  konstytucyjnej  zasady  powszechności  prawa 
wyborczego, a także mogą przyczynić się do zwiększenia frekwencji wyborczej. 
 
4. Skutki finansowe proponowanych zmian 
Wprowadzenie  powszechnej  możliwości  głosowania  korespondencyjnego  spowoduję 
nieznaczne  zwiększenie  kosztów organizacji wyborów. W  oparciu  o  doświadczenia 
wynikające  z  wykorzystania  alternatywnych  form  głosowania  w  wyborach w 2011 roku, 
autorzy projektu przewidują, iż w pierwszych wyborach po wprowadzeniu proponowanych 
zmian,  z  możliwości  głosowania  korespondencyjnego skorzysta nie  więcej  niż  1% 
głosujących w kraju. Spowoduje to wzrost kosztów przeprowadzenia wyborów o około 500 
tys. zł. W kolejnych wyborach liczba głosujących korespondencyjnie będzie wzrastać, jednak 
nie przekroczy kilku procent obywateli uczestniczących w wyborach. 
- 20 - 
Pozostałe  zmiany  przewidziane  w  projekcie  ustawy  nie  spowodują  dodatkowych 
obciążeń dla budżetu państwa. 
 
5. Zgodność projektu z prawem Unii Europejskiej 
Proponowane rozwiązania nie są objęte prawem Unii Europejskiej. 
 
Warszawa, 22 sierpnia 2013 r. 
BAS-WAPEiM-2089/13 
 
 
 
Pani Ewa Kopacz 
Marszałek Sejmu 
Rzeczypospolitej Polskiej  
 
 
 
Opinia prawna dotycząca zgodności z prawem Unii Europejskiej 
poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz 
niektórych innych ustaw (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Marek 
Wójcik) 
 
 
Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 
1992 r. –  Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2012  r. poz. 32, ze zm.) 
sporządza się następującą opinię: 
 
 
I. 
Przedmiot projektu ustawy 
Opiniowany poselski projekt ustawy (dalej jako: projekt ustawy) 
przewiduje nowelizację ustaw: 
1)  z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, 
ze zmianami; dalej jako: Kodeks wyborczy), 
2)  z dnia 5 czerwca  1998  r.  o  samorządzie  województwa  (t. j. Dz. U. z 
2013 r., poz. 596), 
3)  z  dnia  5  czerwca  1998  r.  o  samorządzie  powiatowym  (t.  j.  Dz.  U.  z 
2013 r., poz. 595). 
Celem projektu ustawy jest znowelizowanie niektórych instytucji prawa 
wyborczego, w tym rozszerzenie  możliwości  głosowania  korespondencyjnego, 
określenie  zasad  prowadzenia  kampanii  wyborczej  w  radiu  i  telewizji, 
rozszerzenie  obowiązku  udostępniania  wykazów  wpłat  obywateli  polskich  na 
rzecz  dużych  komitetów  wyborczych  także  na  wpłaty  na  rzecz  komitetów 
lokalnych, wprowadzenie zmian w zakresie skutków połączenia mandatu posła 
do  Parlamentu  Europejskiego  z  innymi  funkcjami,  wprowadzenie  karalności 
pełnomocnika finansowego w przypadku niedopełnienia określonych w ustawie 
obowiązków i in. 
 
 
 
Ustawa ma wejść  w  życie  po  upływie  14 dni od  dnia  ogłoszenia, ale jej 
przepisy nie będą miały zastosowania do kadencji trwającej w dniu wejścia w 
życie ustawy (art. 4 i 5 projektu ustawy). 
 
II. 
Stan prawa Unii Europejskiej  w  materii  objętej  projektem 
ustawy 
Ze względu na przedmiot projektu ustawy należy wskazać: 
-  artykuł  18  Traktatu  o  funkcjonowaniu  Unii  Europejskiej  (TfUE), 
zakazujący wszelkiej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową; 
-  artykuł  22  ust.  1  TfUE,  przyznający  obywatelowi  Unii  Europejskiej 
mającemu  miejsce  zamieszkania  w  państwie  członkowskim,  którego  nie  jest 
obywatelem,  prawo  głosowania  i  kandydowania  w  wyborach  lokalnych  w 
państwie członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania, na takich samych 
zasadach jak obywatele tego państwa; 
-  artykuł  22  ust.  2  TfUE,  przyznający  każdemu  obywatelowi  UE 
mającemu  miejsce  zamieszkania  w  państwie  członkowskim,  którego  nie  jest 
obywatelem  prawo  głosowania  i  kandydowania  w  wyborach  do  Parlamentu 
Europejskiego w państwie członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania, 
na takich samych zasadach jak obywatele tego państwa;  
-  dyrektywę  Rady  93/109/WE  z  dnia  6  grudnia  1993  r.  ustanawiającą 
szczegółowe  warunki  wykonywania  prawa  głosowania  i  kandydowania  w 
wyborach do Parlamentu Europejskiego przez obywateli Unii mających miejsce 
zamieszkania w państwie członkowskim, którego nie są obywatelami (Dz. Urz. 
WE L 329 z 30.12.1993 r., str. 34; ze zmianami). Dyrektywa ustanawia 
szczegółowe  warunki,  według  których  obywatele  UE  mający  miejsce 
zamieszkania w państwie członkowskim, którego nie są obywatelami, wykonują 
prawo głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego, 
jeśli  spełniają  warunki  określone  w  dyrektywie  oraz  pozostałe  wymogi 
określone w prawie krajowym dla obywateli tego państwa (art. 3 dyrektywy); 
-  dyrektywę  Rady  94/80/WE  z  dnia  19  grudnia  1994  r.  ustanawiającą 
szczegółowe  warunki  wykonywania  prawa  głosowania  i  kandydowania  w 
wyborach  lokalnych  przez  obywateli  Unii  mających  miejsce  zamieszkania  w 
państwie członkowskim, którego nie są obywatelami (Dz. Urz. WE nr L 368 z 
31.12.1994 r., str. 38, ze zmianami). Dyrektywa przyznaje obywatelom UE 
prawo  głosowania  i  kandydowania  w  wyborach  lokalnych  w  państwie 
członkowskim miejsca zamieszkania, którego nie są obywatelami, jeśli spełniają 
warunki  określone  w  dyrektywie  oraz  pozostałe  wymogi  określone  w  prawie 
krajowym dla obywateli tego państwa (art. 3 dyrektywy); 
-  Akt  dotyczący  wyborów  członków  Parlamentu  Europejskiego  w 
powszechnych  wyborach  bezpośrednich  ustanowiony  decyzją  Rady  z  20 
2 
 
 
 
września  1976  r.  (76/787/EWWiS, EWG, Euratom; Dz. Urz. WE z 1976 r. L 
278, str. 1, ze zmianami).  
 
III.  Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa 
Unii Europejskiej 
W  zasadniczej  części  projekt  ustawy  nie  jest  przedmiotem  ww.  aktów 
prawnych Unii Europejskiej  –  prawo  UE  odnosi  się  tylko  do  niektórych 
zagadnień  związanych  z  wyborami  do  Parlamentu  Europejskiego  i  wyborami 
lokalnymi.  W szczególności, prawo UE nie stoi na przeszkodzie wprowadzeniu 
nowych form głosowania, w tym głosowania korespondencyjnego. Nie odnosi 
się  również  do  kwestii  związanych  z  umiejscowieniem  lokalu  wyborczego, 
sprawozdaniami finansowymi komitetów wyborczych, terminami rejestracji list 
kandydatów do Sejmu czy wygaśnięciem mandatu wójta. Jedynie w odniesieniu 
do wyborów do Parlamentu Europejskiego Akt wyborczy z 1976 r. w wersji 
zmienionej  późniejszymi  decyzjami  Rady  wyraźnie  stanowi  w  art.  8,  że 
procedura  wyborcza  w  każdym  państwie  członkowskim  podlega  przepisom 
krajowym, o ile nie dochodzi do naruszenia podstawowych zasad określonych w 
Akcie, w tym nie narusza się proporcjonalnego charakteru systemu wyborczego 
do Parlamentu Europejskiego. 
Żaden  z  proponowanych  przepisów  nie  narusza  również  ogólnych 
wymogów wskazanych w ww. aktach, w tym -  w przypadku wyborów do 
Parlamentu Europejskiego i wyborów lokalnych -  nie prowadzi do 
dyskryminacji ze względu na przynależność państwową, której zakaz wynika z 
art. 18 i 22 TfUE oraz dyrektyw 93/109/WE oraz 94/80/WE. W szczególności, 
propozycja  przepisu,  na  mocy  którego  na  formularzu  oświadczenia, o którym 
mowa w art. 61g § 1 pkt 6 (oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu) 
urząd  gminy  umieszcza  m.in.  numer  ewidencyjny  PESEL  wyborcy  nie  jest 
sprzeczna  z  prawem  UE.  W  świetle  art.  5  pkt  10  obowiązującego  Kodeksu 
wyborczego w przypadku obywateli  Unii  Europejskiej  niebędących 
obywatelami  polskimi  będzie  to  mógł  być  także  numer  paszportu  lub  innego 
dokumentu  stwierdzającego  tożsamość.  Przepis  ten  nie  wprowadza  zatem 
utrudnień  wobec  obywateli  UE  biorących  udział  w  wyborach  do  Parlamentu 
Europejskiego oraz w wyborach lokalnych. Nie jest zatem sprzeczny z 
dyrektywami 93/109/WE oraz 94/80/WE. 
Ocenie  zgodności  z  prawem  UE  podlega  również  zmiana  odnosząca  się 
do  uproszczenia  i  ujednolicenia  regulacji  dotyczących  skutków  łączenia 
mandatów (zmiana w art. 364 Kodeksu wyborczego). Akt wyborczy z 1976 r. w 
wersji  zmienionej  późniejszymi  decyzjami  Rady,  w  art.  7  wymienia  funkcje  i 
stanowiska,  których  nie  można  łączyć  z  mandatem  posła  do  Parlamentu 
Europejskiego.  Stanowi  jednocześnie,  że  każde  państwo  członkowskie  może 
rozszerzyć na płaszczyźnie krajowej zasady dotyczące zakazu łączenia funkcji. 
Tym samym proponowana zmiana nie jest sprzeczna z Aktem. 
3