Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej

Druk nr 1685


Warszawa, 9 sierpnia 2013 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja
Marszałek Senatu




Pani

Ewa Kopacz

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej


Szanowna Pani Marszałek

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt przekazać Pani Marszałek, podjętą przez Senat
na 38. posiedzeniu w dniu 9 sierpnia 2013 r. uchwałę w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy

- o zmianie ustawy o realizacji prawa do
rekompensaty z tytułu pozostawienia
nieruchomości
poza
obecnymi
granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senator Grażynę
Sztark do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.

Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz

U C H WA Ł A
S E N A T U R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J
z dnia 9 sierpnia 2013 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o realizacji prawa do
rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami
Rzeczypospolitej Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia
1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy
o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi
granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
Jednocześnie upoważnia senator Grażynę Sztark do reprezentowania Senatu w pracach
nad projektem.




MARSZAŁEK SENATU



Bogdan BORUSEWICZ
projekt
U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia
nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej
Art. 1. W ustawie z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu
pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej
(Dz. U. Nr 169, poz. 1418, z późn. zm.) w art. 2 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„1) był w dniu 1 września 1939 r. obywatelem polskim i miał miejsce zamieszkania na
byłym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w rozumieniu przepisów:
a)
art. 3 ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. o prawie właściwym dla stosunków
prywatnych wewnętrznych (Dz. U. Nr 101, poz. 580) lub
b)
art. 24 Kodeksu Postępowania Cywilnego (Dz. U. z 1932 r. Nr 112, poz. 934),
lub
c)
§ 3–10 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 23 maja 1934 r.
wydanego w porozumieniu z Ministrem Skarbu co do § 2 ust. 3–5,
z Ministrem Spraw Wojskowych co do §§ 20, 21, 22, 24 ust. 3, § 49 ust. 1 i 2,
§ 55 i § 56 oraz z Ministrem Spraw Zagranicznych co do § 18 ust. 1 i 2, § 51
i § 55, o meldunkach i księgach ludności (Dz. U. Nr 54, poz. 489)
- oraz opuścił byłe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z przyczyn, o których
mowa w art. 1, lub z tych przyczyn nie mógł na nie powrócić;”.
Art. 2. 1. Osoby, którym odmówiono potwierdzenia prawa do rekompensaty z powodu
niespełnienia wymogu zamieszkiwania w dniu 1 września 1939 r. na byłym terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, mogą złożyć wniosek o wznowienie postępowania. Przepisy
dotyczące wznowienia postępowania, o którym mowa w art. 145a ustawy z dnia 14 czerwca
1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267), stosuje się
odpowiednio, z tym że termin na zgłoszenie żądania wznowienia postępowania wynosi
6 miesięcy i biegnie od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Przepisu art. 272 § 1 ustawy

1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 195, poz. 1437, z 2008 r. Nr 197,
poz. 1223, z 2010 r. Nr 257, poz. 1726 oraz z 2012 r. poz. 1195.
– 2 –
z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
(Dz. U. z 2012 r. poz. 270, 1101 i 1529) nie stosuje się.
2. W terminie określonym w ust. 1 osoby, które nie złożyły wniosku w terminie,
o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, mogą wystąpić o potwierdzenie
prawa do rekompensaty, jeżeli wykażą, że na ocenę spełnienia przez nie wymogu
zamieszkiwania w dniu 1 września 1939 r. na byłym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
mają wpływ zmiany dokonane niniejszą ustawą.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do spadkobierców, o których mowa
w art. 3 ust. 2 ustawy zmienianej w art. 1.
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
U Z A S A D N I E N I E

1. Cel projektowanej ustawy
Projektowana ustawa o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu
pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej ma na celu
dostosowanie systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 października
2012 r. (sygn. akt SK 11/12), stwierdzającego niezgodność art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 8 lipca
2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza
obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz. 1418, z późn. zm.; dalej
jako: ustawa rekompensacyjna) z Konstytucją.
Sentencja powołanego rozstrzygnięcia została opublikowana w Dz. U. z 2012 r. poz. 1195
(data publikacji: 30 października 2012 r.).

2. Przedmiot i istota wypowiedzi Trybunału Konstytucyjnego
2.1. Trybunał orzekł, że art. 2 pkt 1 ustawy rekompensacyjnej w zakresie, w jakim
uzależnia prawo do rekompensaty od zamieszkiwania w dniu 1 września 1939 r. na byłym
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, narusza gwarancję płynącą z art. 64 ust. 2 w związku
z art. 31 ust. 3 Konstytucji.
2.2. Odwołując się do swych wcześniejszych wypowiedzi (por. wyroki w sprawach
oznaczonych sygn. akt K 33/02 i K 2/04), a także do orzecznictwa Europejskiego Trybunału
Praw Człowieka w Strasburgu (sprawa Broniowski przeciwko Polsce, skarga nr 31443/96),
Trybunał Konstytucyjny przypomniał, że układy republikańskie nie ustanowiły podstawy do
dochodzenia roszczeń przez zabużan, lecz były jedynie źródłem „uzasadnionych oczekiwań”
po ich stronie. „(…) przyrzeczona [w umowach republikańskich] kompensacja miała przede
wszystkim cechy świadczenia «pomocowego» o charakterze w pierwszej kolejności socjalnym
(a nie tylko odszkodowawczym), umożliwiającego obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej
ponowny start życiowy po utracie mienia pozostawionego poza nowymi granicami państwa
polskiego (…). Nie miała [ona] i nadal nie ma natury i cech [czystego] odszkodowania
(w znaczeniu cywilnoprawnym) za mienie wywłaszczone de facto (lub bez podstawy prawnej),
ale charakter sui generis (…) pomocy majątkowej dla obywateli polskich, którzy objęci zostali
przemieszczeniem na terytorium państwa polskiego w jego powojennych granicach.”