Poselski projekt ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

europejskiego konstytucjonalizmu uzasadniane było niskim stopniem edukacji społeczeństwa
nie ma dziś oparcia w rzeczywistości. Wręcz odwrotnie to ożywienie demokracji
partycypacyjnej jest jedną z dróg ulepszenia ładu publicznego. Z tych też względów
wnioskodawcy przedstawiają projekt nowelizacji zakładający zmiany w trzech sferach :
1) umocnienia statusu obywatelskiego projektu ustawy. W tym celu proponuje się by
pełnomocnikowi komitetu zgłaszającego obywatelski projekt ustawy przysługiwały te same
prawa, co innym wnioskodawcom projektów ustaw, a projekt ustawy zgłoszony w ramach
obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej nie mógł być odrzucony w pierwszym czytaniu.
Ponieważ inicjatywa obywatelska nie jest związana z reżimem kadencji Sejmu i Senatu
proponuje się, by w jej przypadku nie obowiązywała zasada dyskontynuacji prac parlamentu.
2) wprowadzenia instytucji obligatoryjnego referendum krajowego w przypadku gdy z
inicjatywą zarządzenia referendum występuje grupa co najmniej 1 000 000 obywateli
mających prawo wybierania do Sejmu. Jesteśmy przekonani, że w przypadku zgromadzenia
tak wielkiego poparcia dla inicjatywy referendalnej respekt dla wysiłku obywateli wymaga
tego, by ich prawa do podejmowania decyzji w drodze referendum były rzeczywiste i nie
podlegały weryfikacji przez większość polityczną w Sejmie.

W myśl nowelizacji nie będzie można przeprowadzać referendum ogólnokrajowego w
sprawie zmian w Konstytucji, budżetu państwa, udziału w operacjach militarnych i
obronności państwa oraz amnestii. Wyłączenie dotyczy zmiany Konstytucji, która
realizowana jest w odrębnym trybie (rozdział XII), budżetu w przypadku, którego monopol
inicjatywy ustawodawczej posiada Rada Ministrów oraz sfer o szczególnym znaczeniu dla
bezpieczeństwa państwa i polityki zewnętrznej. Nowelizacja nie narusza możliwości
zastosowania trybu referendalnego do wyrażenia zgody na ratyfikację umowy
międzynarodowej na podstawie której Rzeczypospolita przekazuje organizacji
międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje władzy państwowej w
niektórych sprawach (art. 90 ust. 3 Konstytucji). Wypada zauważyć, że nowelizacja proponuje
zdefiniowanie zakresu referendum krajowego w Konstytucji, nie zaś w ustawie zwykłej jak to
ma miejsce w chwili obecnej. Uważamy, że jest to rozwiązanie lepsze z punktu widzenia
trwałości i dobrego funkcjonowania instytucji konstytucyjnych.

3) przyznaniu obywatelom prawa do występowania z inicjatywą zmian w Konstytucji.
Nowelizacja likwiduje deficyt demokracji w tej sferze. Nie ma żadnych aksjologicznych i
pragmatycznych racji, które mogłyby uzasadniać pozbawienie obywateli prawa do czynnego
udziału w wykonywaniu władzy konstytuującej w jej pierwszej fazie. Logicznym
następstwem przyznania obywatelom inicjatywy konstytucyjnej jest wyposażenie
pełnomocnika komitetu zgłaszającego obywatelski projekt zmiany Konstytucji w
przysługujące innym podmiotom (Prezydentowi Rzeczypospolitej, grupie posłów, Senatowi)
prawo żądania, w terminie 45 dni od dnia uchwalenia ustawy przez Senat, przeprowadzenia
referendum zatwierdzającego.
Wnioskodawcy projektu wyrażają przekonanie, że wszystkie przedstawione
propozycje zmian zmniejszają deficyt demokracji i wpłyną dodatnio na jakość prawa i
funkcjonowania państwa.
Ponadto informujemy, iż projektowana regulacja rodzi pozytywne skutki społeczno-
gospodarcze. Projekt jest zgodny z przepisami prawa europejskiego i nie powoduje
konieczności zwiększenia wydatków budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego.