Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy

Warszawa, 7 czerwca 2013 r.

BAS-WAPEiM-1300/13

Pani Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna w sprawie stwierdzenia, czy poselski projekt ustawy o
zmianie ustawy – Kodeks pracy (przedstawiciel wnioskodawców: poseł
Robert Telus) jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej
w rozumieniu art. 95a Regulaminu Sejmu


Przedstawiony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy
zakłada rozszerzenie zakazu pracy w placówkach handlowych na niedziele
(obecnie obowiązuje zakaz pracy w święta, w tym w święta przypadające w
niedziele). Jednocześnie projekt przewiduje rozszerzenie listy wyjątków
określających przypadki, w których praca w niedziele i święta jest dozwolona.
Zmiana polegałaby na dopuszczeniu pracy w niedziele i święta na stacjach
benzynowych.
Projekt ustawy nie zawiera przepisów mających na celu wykonanie prawa
Unii Europejskiej.
Poselski projekt ustawy o zmianie – Kodeks pracy nie jest projektem
ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu art. 95a
Regulaminu Sejmu.


Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Zbigniew Wrona







Autopoprawka
po projektu ustawy
z dnia ……………. 2013 r.
o zmianie ustawy - Kodeks pracy

Uzasadnienie do projektu otrzymuje brzmienie:

„UZASADNIENIE


Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks Pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21. poz.
94, z późn. zm.) ma na celu wprowadzenie całkowitego zakazu pracy w placówkach
handlowych w niedziele. Rozwiązanie takie podyktowane jest istotnymi względami
społecznymi. Pracownicy placówek handlowych, w obecnym stanie prawnym pracujący
również w niedzielę, mają prawo do odpoczynku na takich samych zasadach co pracownicy
innych gałęzi gospodarki. Dotyczy to zwłaszcza kobiet, stanowiących znaczny procent osób
zatrudnionych w placówkach handlowych. W polskiej i europejskiej kulturze niedziela
przeznaczona jest na odpoczynek i życie rodzinne, co wynika z chrześcijańskich tradycji
naszego kontynentu. Nie znajduje uzasadnienia argument o istotnej roli społecznej pracy
placówek handlowych w niedziele. Argument ten pozostaje w sprzeczności z analizą skutków
wprowadzonego w 2007 roku zakazu pracy placówek handlowych w dni świąteczne. Zakaz
ten nie pociągnął za sobą, mimo przedstawianych przed jego wprowadzeniem opinii,
jakichkolwiek utrudnień dla obywateli, jak również żadnych negatywnych skutków
ekonomicznych.
Dotychczasowe obowiązujące przepisy przewidują bezwzględny zakaz pracy (poza
określonymi kategoriami usług) wyłącznie w dni świąteczne (wymienione w ustawie z dnia
18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz.U.z1951r. Nr4, poz.28, z późn. zm.)).
Zakaz ten obejmuje niedzielę wyłącznie wówczas, gdy przypada ona na dzień świąteczny.
Projekt przewiduje rozszerzenie tego zakazu na każdą niedzielę. Jednocześnie projekt
przewiduje wpisanie stacji benzynowych na listę podmiotów, w których praca jest dozwolona
w niedzielę i święta. Rozwiązanie takie podyktowane jest koniecznością uniknięcia
wątpliwości interpretacyjnych i zapewnienia udzielania usług rzeczywiście niezbędnych.
Rozwiązania podobne do postulowanych funkcjonują obecnie z powodzeniem w wielu
krajach europejskich.
Podstawowym pozytywnym skutkiem społecznym wejścia w życie omawianego
projektu będzie poprawa sytuacji rodzin i wzmocnienie więzi wewnątrzrodzinnych poprzez
wspólne spędzanie czasu. Wprowadzenie zakazu pracy placówek handlowych w niedziele
pozwoli również zmienić formę spędzania wolnego czasu – miejsce zakupów w obiektach
handlowych (głównie wielkopowierzchniowych) zajmie udział w imprezach kulturalnych lub
wycieczki na tereny z nieskażonym środowiskiem naturalnym.
Proponowane regulacje nie będą miały żadnego negatywnego wpływu na rozwój
gospodarczy. Wprowadzenie rozwiązań postulowanych w projekcie nie zmniejszy siły
nabywczej i wartości konsumpcyjnej gospodarstw domowych, spowoduje jedynie inne
rozłożenie w czasie w skali tygodnia wydatków przeznaczonych na zakupy. Proponowana
zmiana nie będzie miała istotnego wpływu na rynek pracy, wbrew wielu opiniom co do
ryzyka zwiększenia bezrobocia. Obecnie funkcjonuje faktycznie w handlu 6- dniowy dzień
pracy – pracodawcy zobowiązani są do udzielania w tygodniu dnia wolnego pracownikom
pracującym w niedzielę. Wprowadzenie obligatoryjnej wolnej niedzieli doprowadzi tylko do
stabilizacji tego systemu.
Proponowane rozwiązania przyczynią się ponadto do poprawy sytuacji finansowej
małych rodzinnych sklepów, które od lat borykają się z nierówną konkurencją z dużymi
placówkami handlowymi.
Projekt ustawy nie ma wpływu na budżet państwa i budżety jednostek samorządu
terytorialnego.
Problematyka dotycząca projektu nie jest objęta prawem Unii Europejskiej.”


Warszawa, 17 czerwca 2013 r.

BAS-WAEM-1499/13

Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna o zgodności poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy –
Kodeks pracy (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Robert Telus) w
wersji uwzględniającej autopoprawkę z prawem Unii Europejskiej

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 r. – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2012 r. poz. 32, ze zm.)
sporządza się następującą opinię:

I.
Przedmiot projektu ustawy
Przedstawiony poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy
zakłada rozszerzenie zakazu pracy w placówkach handlowych na niedziele
(obecnie obowiązuje zakaz pracy w święta, w tym w święta przypadające w
niedziele). Jednocześnie projekt przewiduje rozszerzenie listy wyjątków
określających przypadki, w których praca w niedziele i święta jest dozwolona.
Zmiana polegałaby na dopuszczeniu pracy w niedziele i święta na stacjach
benzynowych.
Ustawa ma wejść w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.


II.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
ustawy
Zagadnienia dotyczące pracy w niedziele i święta nie są wprost
regulowane prawem Unii Europejskiej. Krajowe przepisy dotyczące tej kwestii
były jednak wielokrotnie oceniane przez Trybunał Sprawiedliwości pod kątem
zgodności ze swobodami rynku wewnętrznego oraz z regulacjami dotyczącymi
czasu pracy.

a)
Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że reguły dotyczące godzin (dni),
w których sklepy powinny być zamknięte, nie są objęte zakresem art. 34 (zakaz
stosowania między państwami członkowskimi ograniczeń ilościowych w
przywozie towarów i środków o skutku równoważnym) Traktatu o
funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TfUE), o ile reguły te odnoszą się w ten sam
sposób do wszystkich przedsiębiorców działających na terytorium danego
państwa i oddziałują w ten sam sposób, prawnie i faktycznie, na sprzedaż
produktów krajowych i produktów z innych państw członkowskich. Warunek
jednakowego oddziaływania jest spełniony, jeżeli nie ma dowodu, że celem
takich regulacji jest wpływ na handel między państwami członkowskimi lub że
przepisy takie mogą prowadzić do nierównego traktowania produktów
krajowych i produktów importowanych w zakresie dostępu do rynku. Zatem
krajowe przepisy, których efektem jest ograniczenie sprzedaży jakiegoś towaru,
a w konsekwencji – także jego importu, nie mogą być, jako takie, uznane za
ograniczające dostęp do rynku produktom importowanym w większym stopniu
niż analogicznym produktom krajowym. Fakt, że przepisy krajowe mogą
ograniczyć wielkość sprzedaży, w tym także wielkość sprzedaży produktów
importowanych z innych państw członkowskich, nie jest wystarczający do
uznania ich za środek o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych w
przywozie. Trybunał zauważył ponadto, że przepisy krajowe ograniczające
otwieranie sklepów w niedziele odzwierciedlają wybory dotyczące
szczególnych narodowych lub regionalnych cech społeczno-kulturalnych.
Zapewnienie zgodności tych wyborów z prawem UE należy do państw
członkowskich.
Trybunał uznał także, że przepisy krajowe dotyczące godzin (dni)
otwarcia sklepów nie naruszają art. 49 TfUE dotyczącego swobody
przedsiębiorczości (wyrok TS z dnia 2 czerwca 1994 r. w połączonych sprawach
C-69/93 i C-258/93 Punto Casa oraz wyrok z dnia 20 czerwca 1996 r. w
połączonych sprawach C-418/93, C-419/93, C-420/93, C-421/93, C-460/93, C-
461/93, C-462/93, C-464/93, C-9/94, C-10/94, C-11/94, C-14/94, C-15/94, C-
23/94, C-24/94 i C-332/94 Semerano Casa Uno).
Trybunał nie oceniał zgodności regulacji dotyczącej czasu pracy w
niedziele i święta z zasadą swobody świadczenia usług (art. 56 TfUE). Z jego
orzecznictwa dotyczącego dopuszczalnych ograniczeń tej swobody wynika
jednak, że przepisy regulujące godziny świadczenia usług wprowadzone przez
państwo, w którym dostawca usługi ma swoją siedzibę, mają wpływ nie tylko na
możliwość składnia przez niego ofert usługobiorcom zamieszkałym w tym
samym państwie lub przybywającym do tego państwa w celu skorzystania z
usługi, ale mają również wpływ na oferowanie usług potencjalnym klientom w
innym państwie członkowskim. Wpływają zatem bezpośrednio na dostęp do
rynku usług w innym państwie członkowskim. Mogą więc ograniczać obrót
usługami między państwami członkowskimi (wyrok TS z dnia 10 maja 1995 r.
w sprawie C-384/93 Alpine Investments).
Zwraca się uwagę, że nawet niedyskryminacyjne ograniczenie swobody
świadczenia usług musi zostać obiektywnie uzasadnione, by mogło zostać
uznane za nienaruszające art. 56 TfUE.


1 P. Craig, G. de Búrca, EU Law. Text, Cases, and Materials, Offord University Press 2011, s. 808.
2