Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego

na rzeszę ludzi mieszkających w dużych aglomeracjach miejskich bez zameldowania.
Co więcej, gdy osoba ta dopuści się czynu niedozwolonego, nie będzie możliwości
ustalenia jej miejsca zameldowania a tym samym podania przez sąd w postępowaniu
klauzulowym numeru PESEL, co spowoduje niemożność wydania tytułu
wykonawczego. Sytuacja tego rodzaju jest niedopuszczalna z uwagi na jednoczesne
ograniczenie prawa do sądu. Z punktu widzenia egzekucji adres zameldowania nie ma
takiego znaczenia, jak miejsce gdzie dłużnik faktycznie zamieszkuje.
Proponowana w niniejszym projekcie zmiana art. 889 § 1 ust. 1 k.p.c.
powoduje konieczność zmiany art. 788 k.p.c. Jeżeli dane w postaci numeru PESEL nie
będą zamieszczone w tytule wykonawczym, pożądane jest, aby w każdym przypadku
także po wydaniu tytułu wykonawczego to sąd (a nie komornik już po wydaniu tytułu
wykonawczego) badał przejście uprawnienia lub obowiązku na inną osobę.
2.
Stan rzeczywisty w normowanej dziedzinie
Zgodnie z art. 889 § 1 ust. 1 k.p.c. w celu dokonania egzekucji z
wierzytelności z rachunku bankowego komornik ogólnej właściwości dłużnika
przesyła do oddziału lub innej jednostki organizacyjnej banku, w którym dłużnik
posiada rachunek, zawiadomienie o zajęciu wierzytelności pieniężnej dłużnika,
wynikającej z posiadania rachunku bankowego, w tym rachunku bankowego
obejmującego wkład oszczędnościowy. Egzekucja z rachunku bankowego jest
skierowana do wierzytelności, którą dłużnik jako posiadacz rachunku bankowego ma
wobec banku, a przedmiotem egzekucji jest suma pieniędzy znajdujących się na
rachunku bankowym – wobec powyższego ogromne znaczenie ma prawidłowa
identyfikacja podmiotu, który jest posiadaczem rachunku bankowego. Adresatem
zawiadomienia jest oddział banku lub inna jego jednostka organizacyjna, a nie centrala
banku, celem skierowania zajęcia do właściwej terenowej jednostki. Zawiadomienie
jest skuteczne nawet w wypadku niewskazania rachunku bankowego
Zajęciu podlega wierzytelność do wysokości należności będącej przedmiotem
egzekucji wraz z kosztami egzekucyjnymi. W braku odmiennego wskazania przez
wierzyciela zajęcie obejmuje wszystkie rachunki dłużnika w danym banku. Zajęcie
jest dokonywane z chwilą doręczenia bankowi zawiadomienia o zakazie wypłat z
rachunku bankowego bez zgody komornika. Zajęcie to obejmuje także wpływające na
ten rachunek środki pieniężne już po dokonanym zajęciu. Bez znaczenia pozostaje
tytuł, z jakiego wpływają środki na rachunek bankowy i czy przedmiotem
wierzytelności jest waluta krajowa czy też zagraniczna. Artykuł 889 § 1 ust. 1 k.p.c.
pozwala na stwierdzenie, że w następstwie dokonanego zajęcia utracił uprawnienia
posiadacz rachunku, a - w zakresie w tym przepisie wskazanym - przeniesione one
zostały na komornika. Bez jego zgody bank nie może dokonywać wypłat z rachunku
do wysokości zajętej wierzytelności. Nadto powołany przepis nakłada na bank
obowiązek bezzwłocznego przekazania zajętej kwoty na pokrycie należności, a w
razie stwierdzenia istnienia przeszkody uniemożliwiającej zrealizowanie tego
obowiązku - zawiadomienie o niej komornika w terminie 7 dni.
Dokonane zajęcie pozostaje skuteczne aż do całkowitego zaspokojenia
wierzyciela. Stosownie do art. 889 § 1 ust. 2 komornik zawiadamia dłużnika o zajęciu
jego wierzytelności z rachunku bankowego przez doręczenie mu odpisu
zawiadomienia skierowanego do banku o zakazie wypłat z rachunku bankowego, w
tym rachunku obejmującego wkład oszczędnościowy. Od chwili doręczenia
zawiadomienia (art. 889 § 1 ust. 2) biegnie dla dłużnika termin do wniesienia
zażalenia na postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności tytułowi
egzekucyjnemu (art. 795 § 2 k.p.c.).
3.
Różnica pomiędzy dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym
Proponowana zmiana prowadzi do wyeliminowanie pomyłek co do osoby
będącej dłużnikiem przy zajęciu rachunku bankowego.
4.
Przewidywane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne
Jak pokazuje praktyka stosowania dotychczasowych przepisów, wprowadzenie
niniejszego projektu da realną możliwość ochrony dłużnikom, przeciwko którym
bezzasadnie wszczęta została egzekucja z rachunku bankowego, czego skutkiem
będzie pozytywne dla społeczeństwa zagwarantowanie możliwości ochrony w
przypadku błędnego skierowania egzekucji komorniczej przeciwko osobie niebędącej
dłużnikiem. Niniejszy projekt ustawy nie przynosi zmian w sferze finansowej. W
kwestii gospodarczej przedmiotowa nowelizacja wymaga wprowadzenia do umów
zawieranych przez banki z posiadaczami rachunków odpowiedniej klauzuli dotyczącej
sposobu powiadamiania posiadacza rachunku o zajęciu komorniczym. Skutki prawne
nowelizacji opisane zostały w pkt. 1 i 3 powyżej.
5.
Źródła finansowania jeżeli projekt niesie obciążenia dla budżetu państwa lub
jednostek samorządu terytorialnego
Niniejszy projekt ustawy nie niesie obciążenia dla budżetu państwa ani
jednostek samorządu terytorialnego.
6.
Założenia projektów podstawowych aktów wykonawczych
Przedmiotowa nowelizacja nie wymaga wydania aktów wykonawczych.
7.
Ocena zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej


Projekt niniejszej ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

Warszawa, 1 marca 2013 r.
BAS-WAPEiM-288/13




Pani
Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania
cywilnego (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Arkadiusz Mularczyk)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2012 r., poz. 32
oraz 819) sporządza się następującą opinię:


1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt ustawy zmienia art. 788 §1 oraz art. 889 §1 pkt 1 w ustawie z
dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz.
296, ze zmianami).
Projektowana nowelizacja dotyczy w szczególności postępowania
egzekucyjnego z rachunku bankowego i reguluje postępowanie banku od chwili
otrzymania od komornika zawiadomienia o zajęciu wierzytelności pieniężnej
dłużnika. Przewiduje ona uchylenie dotychczasowego obowiązku banku,
polegającego na bezzwłocznym przekazaniu komornikowi zajętej kwoty,
znajdującej się na rachunku bankowym dłużnika. Projekt zakłada natomiast,
iż bank powinien zawiadomić posiadacza rachunku w sposób określony w
umowie rachunku o zablokowaniu środków, przedstawiając również informację,
że po upływie trzech dni od daty zawiadomienia zablokowane środki zostaną
przekazane komornikowi.
Proponowana ustawa ma wejść w życie w terminie 30 dni od dnia
ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem ustawy
Kwestie stanowiące przedmiot projektu ustawy nie są regulowane
prawem Unii Europejskiej.

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje kwestii zawartych w przepisach
opiniowanego projektu.

4. Konkluzja
Przedmiot projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania
cywilnego nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.


Autor:











Konrad Kuszel




ekspert ds. legislacji
w Biurze Analiz Sejmowych


Akceptował:
Dyrektor
Biura Analiz Sejmowych



Zbigniew Wrona





Deskryptory bazy Rex: Unia Europejska, projekt ustawy, postępowanie egzekucyjne, egzekucja, bank.

2