Poselski projekt ustawy o postępowaniu dyscyplinarnym wobec osób wykonujących niektóre zawody prawnicze

1. Rzecznik Dyscyplinarny wykonuje swoje zadania przy Ministrze Sprawiedliwości
– Prokuratorze Generalnym. Minister Sprawiedliwości – Prokurator Generalny
zapewnia warunki działania Rzecznikowi Dyscyplinarnemu.
2. Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego wykonują swoje zadania przy sądach
dyscyplinarnych pierwszej instancji. Prezesi sądów apelacyjnych zapewniają warunki
działania zastępcom Rzecznika Dyscyplinarnego.
3. Rzecznik Dyscyplinarny i jego zastępcy, jeżeli przemawia za tym liczba
prowadzonych postępowań dyscyplinarnych, mogą wykonywać swoje zadania przy
pomocy prokuratorów delegowanych do wykonywania czynności w postępowaniach
dyscyplinarnych przez Prokuratora Generalnego, na wniosek Rzecznika
Dyscyplinarnego, na zasadach określonych w przepisach o prokuraturze.
4. Rzecznik Dyscyplinarny i jego zastępcy mogą powierzyć prokuratorom, o których
mowa w ust. 3, przeprowadzenie czynności w postępowaniu dyscyplinarnym,
z wyjątkiem czynności wymagających wydania postanowienia. Do prokuratorów tych,
w zakresie powierzonych czynności w postępowaniach dyscyplinarnych, przepis art. 9
ust. 3 stosuje się.

Art. 13
1. Rzecznik Dyscyplinarny sprawuje nadzór nad działalnością zastępców Rzecznika
Dyscyplinarnego oraz prokuratorów delegowanych do wykonywania czynności
dyscyplinarnych przez:
ocenę sprawności prowadzonych postępowań lub czynności dyscyplinarnych;
wgląd w prowadzone czynności dyscyplinarne;
uchylanie zarządzeń niezgodnych z prawem oraz naruszających sprawność
postępowań lub z innych powodów niecelowych;
żądanie na piśmie wyjaśnień lub usunięcia skutków stwierdzonych uchybień;
zatwierdzanie postanowień o umorzeniu postępowania wyjaśniającego.
2. Rzecznik Dyscyplinarny jest uprawniony do przejęcia sprawy prowadzonej przez
swojego zastępcę.
3. Odmawiając zatwierdzenia postanowienia o umorzeniu postępowania
wyjaśniającego Rzecznik Dyscyplinarny wskazuje powody, a w miarę potrzeby także
okoliczności, które należy wyjaśnić, lub czynności, które należy przeprowadzić.
Wskazania te są dla zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego wiążące.
4. W razie przeszkód w pełnieniu obowiązków przez Rzecznika Dyscyplinarnego, jego
obowiązki przejmuje najstarszy służbą zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego, do czasu
ustania przeszkody.
5. W razie niemożności prowadzenia sprawy przez właściwego zastępcę Rzecznika
Dyscyplinarnego, Rzecznik Dyscyplinarny wyznaczy do jej prowadzenia innego
zastępcę.
6. Rzecznik Dyscyplinarny przedstawia Pierwszemu Prezesowi Sądu Najwyższego,
Krajowej Radzie Sądownictwa oraz Ministrowi Sprawiedliwości – Prokuratorowi
Generalnemu, a także Naczelnej Radzie Adwokackiej, Krajowej Radzie Radców
Prawnych, Krajowej Radzie Notarialnej oraz Krajowej Radzie Komorniczej, nie
pó niej niż do 30 kwietnia roku następnego, informację o liczbie, rodzaju i sposobie
zakończenia prowadzonych postępowań dyscyplinarnych w
danym roku oraz

o wynikających z nich istotnych problemach.


Rozdział IV
Pokrzywdzony i obwiniony

Art. 14
1. Pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało
bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przewinienie dyscyplinarne.
2. W toku postępowania wyjaśniającego pokrzywdzony jest stroną. W postępowaniu
przed sądem dyscyplinarnym pokrzywdzony może działać jako strona w charakterze
oskarżyciela posiłkowego obok Rzecznika Dyscyplinarnego lub jego zastępcy.
3. Pokrzywdzony może ustanowić pełnomocnika spośród adwokatów lub radców
prawnych.
4. Za obwinionego uważa się osobę, przeciwko której toczy się postępowanie
dyscyplinarne.
5. W toku postępowania dyscyplinarnego obwiniony jest stroną.
6. Obwiniony może ustanowić obrońcę spośród osób wymienionych w art. 1,
z wyjątkiem aplikantów.


Rozdział V
Postępowanie dyscyplinarne

Art. 15
1. Postępowanie dyscyplinarne obejmuje czynności sprawdzające, postępowanie
wyjaśniające oraz postępowanie przed sądami dyscyplinarnymi.
2. Celem czynności sprawdzających jest wstępne zbadanie okoliczności koniecznych
do ustalenia, czy istnieją podstawy do wszczęcia postępowania wyjaśniającego.
3. Celem postępowania wyjaśniającego jest zebranie, zabezpieczenie i w niezbędnym
zakresie utrwalenie dowodów dla sądu dyscyplinarnego.
4. Do postępowania wyjaśniającego stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu
przygotowawczym.
5. Postępowanie dyscyplinarne toczy się niezależnie od postępowania karnego o ten
sam czyn; może być ono jednak zawieszone do czasu ukończenia postępowania
karnego.
6. Orzeczenia zapadające w toku postępowania dyscyplinarnego oraz zarządzenia
zamykające drogę do wydania orzeczenia dyscyplinarnego wymagają z urzędu
uzasadnienia na piśmie i doręczenia ich stronom.


Art. 16
1. Rzecznik Dyscyplinarny i jego zastępcy podejmują czynności sprawdzające, jeżeli
zachodzi potrzeba dokonania sprawdzenia informacji nasuwających przypuszczenie,
że popełniono przewinienie dyscyplinarne.
2. Rzecznik Dyscyplinarny i jego zastępcy wszczynają postępowanie wyjaśniające
z własnej inicjatywy oraz na żądanie Ministra Sprawiedliwości – Prokuratora
Generalnego, a także na żądanie:
1) Krajowej Rady Sądownictwa, prezesa lub kolegium sądu apelacyjnego albo
okręgowego – w przypadku sędziów, sędziów w stanie spoczynku i asesorów
sądów powszechnych;
2) przełożonych dyscyplinarnych – w przypadku prokuratorów, prokuratorów
w stanie spoczynku, asesorów powszechnych jednostek organizacyjnych
prokuratury;
3) Naczelnej Rady Adwokackiej lub właściwej okręgowej rady adwokackiej –

w przypadku adwokatów i aplikantów adwokackich;
4) Krajowej Rady Radców Prawnych lub właściwej rady okręgowej izby
radców prawnych – w przypadku radców prawnych i aplikantów radcowskich;
5) Krajowej Rady Notarialnej lub właściwej rady izby notarialnej –

w przypadku notariuszy, asesorów i aplikantów notarialnych;
6) Krajowej Rady Komorniczej lub właściwej rady izby komorniczej oraz
prezesa sądu – w przypadku komornika sądowego, asesora i aplikanta
komorniczego.
3. Rzecznik Dyscyplinarny lub jego zastępca wszczynają z urzędu postępowanie
wyjaśniające, jeżeli czynności sprawdzające wskazują na duże prawdopodobieństwo
popełnienia przewinienia dyscyplinarnego.
4. Jeżeli czynności sprawdzające nie dostarczyły podstaw do wszczęcia postępowania
wyjaśniającego, Rzecznik Dyscyplinarny lub jego zastępca zawiadamia o tym osobę
lub podmiot, od którego pochodziły informacje podlegające sprawdzeniu, uzasadniając
swoje stanowisko. Przepisy art. 19 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks
postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z pó n. zm.) stosuje się odpowiednio,
z tym że zażalenie, o którym mowa w § 4, wnosi się do sądu dyscyplinarnego.
5. Po prawomocnym zakończeniu postępowania karnego przeciwko osobom, o którym
mowa w art. 1, organ prowadzący postępowanie karne przesyła akta sprawy
Rzecznikowi Dyscyplinarnemu. Jeżeli postępowanie dyscyplinarne nie było wszczęte,
Rzecznik Dyscyplinarny podejmuje czynności dyscyplinarne, chociażby
w postępowaniu karnym wydany został wyrok uniewinniający.

Art. 17
1. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego Rzecznik Dyscyplinarny albo
jego zastępca wnosi do sądu dyscyplinarnego wniosek dyscyplinarny lub
postępowanie wyjaśniające umarza.
2. We wniosku dyscyplinarnym Rzecznik Dyscyplinarny albo jego zastępca może
umieścić wniosek o orzeczenie uzgodnionej z obwinionym kary bez przeprowadzenia
rozprawy, jeżeli okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości, a postawa
obwinionego wskazuje, że cele postępowania dyscyplinarnego zostaną osiągnięte.
Przepis art. 335 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego
stosuje się odpowiednio.
3. Jeżeli postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśniającego nie zostało wydane
przez Rzecznika Dyscyplinarnego, wymaga ono jego zatwierdzenia.
4. Zatwierdzone postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśniającego oraz
zarządzenie zamykające drogę do wydania wyroku w sprawie dyscyplinarnej doręcza
się również Ministrowi Sprawiedliwości – Prokuratorowi Generalnemu, a także innym
organom i przełożonym dyscyplinarnym, o których mowa w art. 16 ust. 2,
uprawnionym do wystąpienia z żądaniem wszczęcia postępowania wyjaśniającego
w danym przypadku.
5. Od postanowienia i zarządzenia, o których mowa w ust. 4, stronom, Ministrowi
Sprawiedliwości – Prokuratorowi Generalnemu oraz przełożonemu dyscyplinarnemu
lub organowi, który wystąpił z żądaniem wszczęcia postępowania wyjaśniającego,
a także Krajowej Radzie Sądownictwa i właściwemu kolegium sądu w sprawach
sędziów, sędziów w stanie spoczynku i asesorów sądów powszechnych, przysługuje
zażalenie do sądu dyscyplinarnego właściwego do rozpoznania sprawy w pierwszej
instancji, w terminie siedmiu dni od daty doręczenia postanowienia lub zarządzenia.
Zażalenie powinno być rozpoznane w terminie 30 dni od daty jego wniesienia do sądu
dyscyplinarnego.

Art. 18
1. Prezes sądu dyscyplinarnego wyznacza rozprawę dyscyplinarną w terminie nie
dłuższym niż 30 dni od daty wpływu wniosku dyscyplinarnego.
2. Rozprawę dyscyplinarną należy przeprowadzić bez nieuzasadnionej zwłoki.
3. Nieusprawiedliwione niestawiennictwo obwinionego lub jego obrońcy nie
wstrzymuje rozpoznania sprawy.
4. W postępowaniu przed sądem dyscyplinarnym przepisy art. 387 ustawy z dnia 6
czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego stosuje się odpowiednio.

Art. 19
1. Rozprawa dyscyplinarna odbywa się jawnie.
2. Sąd dyscyplinarny może wyłączyć jawność rozprawy dyscyplinarnej, jeżeli jawność
mogłaby:
1) wywołać zakłócenie spokoju publicznego;
2) obrażać dobre obyczaje;
3) ujawnić okoliczności, które ze względu na ważny interes państwa powinny
być zachowane w tajemnicy;
4) naruszyć ważny interes prywatny.
3. Sąd dyscyplinarny wyłącza jawność rozprawy dyscyplinarnej, jeżeli zachodzi
niebezpieczeństwo ujawnienia tajemnicy państwowej.


Art. 20
1. Ogłoszenie wyroku sądu dyscyplinarnego odbywa się jawnie.
2. Jeżeli jawność rozprawy wyłączono w całości lub w części, przytoczenie powodów
wyroku sądu dyscyplinarnego może nastąpić również z wyłączeniem jawności
w całości lub w części.

Art. 21
Jeżeli na podstawie okoliczności, które wyszły na jaw w toku rozprawy
dyscyplinarnej, Rzecznik Dyscyplinarny lub jego zastępca zarzucił obwinionemu inny
czyn oprócz objętego wnioskiem dyscyplinarnym, sąd dyscyplinarny może za zgodą
obwinionego rozpoznać nowy wniosek na tej samej rozprawie, chyba że zachodzi
konieczność przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego co do nowego czynu.
W przeciwnym przypadku prowadzi się w tym zakresie odrębne postępowanie
dyscyplinarne.

Art. 22
Postępowanie dyscyplinarne toczy się nadal mimo utraty przez obwinionego w jego
toku prawa do pełnienia służby lub wykonywania zawodu.

Art. 23
1. Jeżeli w toku postępowania przed sądem dyscyplinarnym okaże się, że przewinienie
zawiera znamiona przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego, sąd
dyscyplinarny, z urzędu, niezwłocznie rozpoznaje sprawę w przedmiocie zezwolenia
na pociągnięcie sędziego lub prokuratora do odpowiedzialności karnej i wydaje
uchwałę w tej sprawie. Nie wstrzymuje to biegu postępowania dyscyplinarnego.
2. Zaskarżenie uchwały, o której mowa w ust. 1, następuje według przepisów
o pociągnięciu do odpowiedzialności karnej odpowiednio sędziego albo prokuratora.
3. Odpis prawomocnej uchwały zezwalającej na pociągnięcie sędziego lub prokuratora
do odpowiedzialności karnej sąd dyscyplinarny przesyła uprawnionemu
oskarżycielowi.

Art. 24
W przypadku przewinienia dyscyplinarnego mniejszej wagi sąd dyscyplinarny może
odstąpić od wymierzenia kary.