Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw

danych za pomocą udostępniania danych w drodze weryfikacji w zakresie speł-
niania przez nich warunków technicznych i posiadania interesu prawnego.
Kontrola będzie mogła być przeprowadzana zgodnie z planem albo doraźnie,
co do zasady, w siedzibie podmiotu kontrolowanego w miejscach i w czasie
wykonywania jego zadań, a w sytuacji gdy będzie tego wymagać dobro kontroli
– również w dniach wolnych od pracy i poza godzinami pracy.
Projekt zakłada, iż kontrolę będzie przeprowadzał upoważniony przez ministra
właściwego do spraw wewnętrznych pracownik urzędu obsługującego tego mi-
nistra na podstawie imiennego upoważnienia oraz legitymacji służbowej lub
dowodu osobistego.
Projekt wskazuje uprawnienia, jakie będzie posiadać kontroler podczas prze-
prowadzanej kontroli, określa obowiązki nałożone na podmiot kontrolowany
oraz przewiduje upoważnienie dla ministra właściwego do spraw wewnętrznych
do określenia sposobu przeprowadzania kontroli, wzoru upoważnienia do jej
przeprowadzania oraz wzoru protokołu kontroli.
W art. 45
Dodano ust. 4 określający właściwość organu gminy do unieważnienia dowodu
osobistego. Przepis ten jest konsekwencją zmian art. 43 ustawy.
W art. 55
W art. 55 dodano przepis odnoszący się do sankcji karnych nakładanych na
osobę, która nie zwraca dowodu osobistego w przypadku wydania tego doku-
mentu z naruszeniem przepisów ustawy, np. wyłudzenia dowodu osobistego
przez cudzoziemca. Zaproponowane zmiany są konsekwencją zmian dokona-
nych w art. 42 i 43 ustawy.
Ponadto, w związku ze stanowiskiem przedstawionym przez Rządowe Centrum
Legislacji, do projektu wprowadzono zmiany w zakresie nadania nowego
brzmienia: tytułom rozdziałów 8a i 8b, art. 44f, art. 44h ust. 1 i 8, art. 44i ust. 1
i 3 i art. 51 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, które po-
legają de facto na zastąpieniu użytych w różnej liczbie i przypadkach wyrazów
„wydanych i utraconych dowodów osobistych” użytymi w odpowiedniej liczbie
i przypadkach wyrazami „wydanych i unieważnionych dowodów osobistych”.

11
Zmiany innych ustaw
Art. 2
Zmiana brzmienia przepisu ust. 2 części II załącznika do ustawy z dnia 16 listo-
pada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635, z późn. zm.) ma na
celu dostosowanie jego brzmienia do treści projektowanych przepisów ustawy
o ewidencji ludności i dowodach osobistych, regulujących zasady i sposób wy-
dawania pełnego odpisu przetworzonych danych osobowych z ewidencji wyda-
nych i unieważnionych (obecnie utraconych) dowodów osobistych.
Art. 3
W ustawie z dnia 24 sierpnia 2007 r. o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Sys-
temie Informacyjnym Schengen oraz Systemie Informacji Wizowej w art. 3
ust. 1 pkt 8 dodano ministra właściwego do spraw wewnętrznych jako podmiot
uprawniony do bezpośredniego dostępu do Krajowego Systemu Informatyczne-
go w celu dokonywania wpisów danych SIS dotyczących przedmiotów do celów
ich zajęcia lub wykorzystania jako dowód w postępowaniu karnym lub postępo-
waniu karnym skarbowym. Uregulowanie to jest konsekwencją przepisów
art. 100 ust. 3 p.e) Konwencji Wykonawczej do Układu z Schengen, zgodnie
z którym do SIS wprowadza się wydane dokumenty tożsamości, takie jak: do-
wody tożsamości, paszporty, które zostały skradzione, wykorzystane w niewła-
ściwy sposób, utracone lub unieważnione.
Art. 4
W ustawie z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo o notariacie
i niektórych innych ustaw uchylono art. 5, którym wprowadzono obowiązek wpi-
sywania w akcie zgonu numeru PESEL. Ustawa przyznała notariuszom szereg
kompetencji w zakresie postępowania spadkowego, w tym prawo do wydawa-
nia aktów poświadczenia dziedziczenia ustawowego i testamentowego. Celem
zapewnienia bezpieczeństwa obrotu ustawa wprowadziła wymóg rejestracji ak-
tów poświadczenia dziedziczenia w rejestrze prowadzonym przez Krajową Ra-
dę Notarialną w systemie informatycznym. Referencyjność systemu ma zapew-
nić między innymi numer PESEL spadkodawcy, który daje gwarancje, że
w odniesieniu do tego samego spadku nie będą wydane dwa różne poświad-
czenia dziedziczenia.
12
Nie negując konieczności gromadzenia przez notariuszy informacji o numerze
PESEL spadkodawcy, należy zaznaczyć, że umieszczenie jej w akcie zgonu nie
jest właściwym rozwiązaniem. Zasadność odstąpienia od obowiązku wpisywa-
nia numeru PESEL w akcie zgonu wynika przede wszystkim z istoty aktów sta-
nu cywilnego, których funkcją nie jest określenie tożsamości człowieka, ale
wskazanie jego stanu cywilnego, rozumianego jako sytuacja prawna w rodzinie.
Podkreślić należy również, że akty stanu cywilnego powinny być spójne i zawie-
rać tożsame dane, a zatem umieszczenie numeru PESEL w akcie zgonu wiąza-
łoby się z koniecznością umieszczenia tego numeru w pozostałych aktach sta-
nu cywilnego, a w konsekwencji w wydawanych odpisach skróconych i zupeł-
nych.
Nie bez znaczenia jest również fakt, iż zamieszczenie numeru PESEL w akcie
zgonu nie zawsze będzie możliwe oraz doprowadzi do zróżnicowania zawarto-
ści polskich dokumentów i druków wielojęzycznego odpisu skróconego, wyda-
wanego zgodnie z Konwencją Nr 16 Międzynarodowej Komisji Stanu Cywilnego
z 1976 r., która nie przewiduje umieszczenia wskazanej informacji.
Wprowadzenie numeru PESEL do aktu zgonu pociąga za sobą również okre-
ślone skutki finansowe, które nie zostały przewidziane w procesie legislacyj-
nym. Konsekwencją powyższego jest brak zabezpieczenia w budżecie państwa
na rok 2008 środków umożliwiających organom administracji publicznej wyko-
nanie nałożonego na nie obowiązku.
Odstąpienie od obowiązku wpisywania numeru PESEL w akcie zgonu nie
naruszy założeń ustawy o zmianie ustawy – Prawo o notariacie i niektórych
innych ustaw, a tym samym nie utrudni uzyskania notarialnego poświadczenia
dziedziczenia. Informacje o danych spadkodawcy, w tym o jego numerze
PESEL, spadkobiercy będą mogli bezpłatnie uzyskać ze zbiorów
meldunkowych, zbioru PESEL oraz ewidencji wydanych i utraconych dowodów
osobistych. Wskazany cel został osiągnięty przez zmianę art. 44h ust. 9 i 10
projektu ustawy.
Art. 5 – 7
Wprowadzenie przepisów przejściowych jest związane z prowadzonymi praca-
mi nad budową ogólnokrajowej ewidencji wydanych i unieważnionych dowodów
osobistych. Przewidywany termin zakończenia prac nad budową ogólnokrajo-
13
wej ewidencji wydanych i unieważnionych dowodów osobistych zaplanowano
na dzień 31 grudnia 2008 r. Jednakże z uwagi na konieczność udostępniania
danych dotyczących dowodów osobistych od daty wejścia w życie niniejszej
ustawy powinien być zapewniony określonym podmiotom dostęp do dotychcza-
sowej zawartości informacyjnej ogólnokrajowej ewidencji wydanych i utraco-
nych dowodów osobistych.
Zmiana ustawy pociągnie za sobą również konieczność zmiany przepisów wy-
konawczych regulujących szczegółowo tryb postępowania w sprawach dowo-
dów osobistych oraz przekazywania przez gminy danych z ewidencji wydanych
i unieważnionych dowodów osobistych (obecnie wydanych i utraconych).
Projekt przewiduje, iż przepisy ustawy w zakresie udostępniania danych za po-
mocą urządzeń teletransmisji danych w drodze weryfikacji danych wejdą w ży-
cie z dniem ogłoszenia. Rozwiązanie takie jest warunkowane ważnym intere-
sem państwa i nie jest sprzeczne z zasadami demokratycznego państwa praw-
nego.

14
OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Skutki wprowadzenia ustawy:
1) podmioty, na które oddziałuje akt normatywny:
– właściwe organy administracji publicznej (organy gmin, kierowni-
ków urzędów stanu cywilnego, wojewodów, ministra właściwego
do spraw wewnętrznych),
– obywateli polskich, na których spoczywa obowiązek posiadania
dowodu osobistego.
2) wpływ aktu na sektor finansów publicznych
Koszt modernizacji oprogramowania do obsługi ogólnokrajowej ewi-
dencji wydanych i unieważnionych dowodów osobistych (OEWiUDO)
związanego ze zmianą zawartości OEWiUDO, wprowadzanego ustawą
nie powinien przekroczyć 2 mln zł.
Kwota ta pokryje koszty modernizacji systemu ogólnokrajowej ewiden-
cji wydanych i unieważnionych dowodów osobistych, w zakresie nie-
zbędnym do realizacji przepisów ustawy. W szczególności zapewni re-
alizację wymagań zawartych w art. 44e ust. 4, mówiącym o konieczno-
ści ewidencjonowania utraconych niespersonalizowanych blankietów
dowodów osobistych. Wymieniony w ustawie zakres danych znajduje
się tylko i wyłącznie w informatycznych systemach policyjnych –
w konsekwencji, aby ogólnokrajowa ewidencja wydanych i unieważnio-
nych dowodów osobistych mogła realizować ustawowy wymóg ewi-
dencjonowania wspomnianych blankietów, powinien powstać interfejs
zasilający OEWiUDO stosownym podzbiorem danych pobranych z sys-
temów policyjnych.
Realizacja powyższego w żaden sposób nie propaguje zmiany w lokal-
nych ewidencjach ludności, a co za tym idzie – modernizacja gminnych
systemów ewidencyjnych nie jest konieczna. Reszta zmian przewi-
dzianych w projekcie, z punktu widzenia ewidencji lokalnych ma cha-
rakter kosmetyczny i nie wiąże się z nakładami finansowymi.
15