Rządowy projekt ustawy o przeniesieniu praw emerytalnych urzędników Wspólnot Europejskich

Definicja pojęcia ekwiwalentu praw transferowanych do Wspólnot, okre lonego
w art. 9 ust. 1 projektu, przenosi regulacje zawarte w art. 25 ustawy z dnia
17
grudnia 1998 r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych. Zgodnie z wyżej wymienionym przepisem ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podstawę obliczenia emerytury
stanowi nie tylko kwota zwaloryzowanych składek emerytalnych, ale również
zwaloryzowany kapitał początkowy.
Należy podkre lić, że na koncie ubezpieczonego ewidencjonuje się informacje
o zwaloryzowanej wysoko ci składek na ubezpieczenie emerytalne, należnych
– w przypadku ubezpieczonych niebędących płatnikami tych składek
(np. pracowników) oraz wpłaconych – w przypadku ubezpieczonych będących
ich płatnikami (np. osób prowadzących działalno ć gospodarczą) oraz osób
współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalno ć
gospodarczą. Oznacza to, że w przypadku gdy przeniesienie praw będzie
dotyczyło urzędnika będącego np. pracownikiem, to Zakład Ubezpieczeń
Społecznych będzie miał obowiązek przekazania ekwiwalentu w wysoko ci
składek należnych z uwzględnieniem waloryzacji (nawet w przypadku gdy nie
zostały one w cało ci opłacone). W wielu przypadkach transfer będzie
dokonywany przed nabyciem przez urzędnika prawa do wypłaty emerytury
w rozumieniu art. 25 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepis art. 10 ust. 3 projektu ustawy
okre la sposób postępowania w takiej sytuacji.
Konsekwencją dokonania przeniesienia praw do Wspólnot jest utrata przez
urzędnika prawa do wypłaty emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
i otwartego funduszu lub funduszu emerytalno-rentowego, które były związane
z tym transferem. Istnieje jednak możliwo ć, że po dokonaniu przeniesienia
urzędnik będzie podlegał obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Dlatego
konieczne jest sformułowanie w projekcie ustawy zastrzeżenia dotyczącego
praw nabytych po dniu dokonania przeniesienia (przepis art. 22 projektu
ustawy).
W związku z tym przyjęto w przepisie art.10 ust. 4 projektu, że rodki związane
ze składkami zaległymi, dotyczącymi okresów objętych transferem, ale przed
dokonaniem przeniesienia nieprzekazane przez Zakład do odpowiednich

8
funduszy, ze względu na niemożliwo ć ich identyfikacji stanowią przychód
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dotyczy to zarówno składek
przekazanych po dokonaniu przeniesienia przez pracodawcę, jak
i zidentyfikowanych po tej dacie składek do otwartego funduszu emerytalnego.
Przepisy dotyczące zasad funkcjonowania instytucji Unii Europejskiej
w zakresie przeniesienia nie regulują też kwestii waluty, w jakiej dokonywane
jest przeniesienie. Zgodnie z wyja nieniami przedstawicieli Komisji transfer
dokonywany jest w walucie krajowej. Z tego względu w tre ci przepisu art. 11
ust. 4 projektu ustawy w oparciu o przepisy art. 2 ust. 1 pkt. 7 ustawy z dnia
27 lipca 2002 r. – Prawo dewizowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 141, poz. 1178, z późn.
zm.) zastosowano w tre ci przepisu pojęcie waluty polskiej.
W przypadku przeniesienia ze Wspólnot istnieje, ze względu na brak
uregulowań co do waluty przeniesienia, możliwo ć dokonania przeniesienia
w walucie obcej, w rozumieniu przepisu art. 2 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 27 lipca
2002 r. – Prawo dewizowe. Dlatego w tre ci przepisu art. 7 ust. 6 projektu
ustawy przewidziano zasady, na jakich w tym przypadku dokonuje się
przeliczenia ekwiwalentu praw na walutę krajową.
Przepisy art. 19 i art. 20 projektu ustawy są konsekwencją brzmienia przepisów
art. 11 ust. 2 załącznika Nr VIII do Regulaminu, który zobowiązuje do
przeniesienia uprawnień emerytalnych nabytych z tytułu służby lub działalno ci
urzędnika w państwie członkowskim. Wobec tego przeniesieniu powinny
podlegać również uprawnienia nabyte w przypadku uczestnictwa urzędnika
w
pracowniczych programach emerytalnych. Zgodnie z wyja nieniami
złożonymi przez przedstawicieli Komisji Europejskiej dokonanie przeniesienia
ze Wspólnot poza system ubezpieczeń społecznych jest sprzeczne z duchem
przepisów Regulaminu. W związku z tym transfer z pracowniczego programu
emerytalnego będzie miał charakter jednokierunkowy. Dokonanie przeniesienia
wiąże się z wyprowadzeniem rodków poza system pracowniczych programów
emerytalnych, dlatego jest on traktowany, w rozumieniu przepisów ustawy
z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz. U.
z 2004 r. Nr 116, poz. 1207 oraz z 2005 r. Nr 143, poz. 1202), jako wypłata.
Przepis art. 6 ust. 2 projektowanej ustawy reguluje kwestię zakresu danych,
jakie powinna zawierać wpłata przeniesienia ze Wspólnot, aby możliwe było

9
okre lenie odpowiadających tej kwocie praw. Dane te przekazuje instytucja
Wspólnot. Z kolei dane zawarte w art. 6 ust. 2 projektu ustawy są
przekazywane przez urzędnika i konieczne po to, żeby możliwa była
identyfikacja przeniesienia (przypisanie do ubezpieczonego). Dane
identyfikujące są identyczne jak wskazane w art. 33 ust. 1 pkt. 1 i ust. 2 ustawy
z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Przepisy art. 6 ust. 3 projektowanej ustawy dotyczą problemu ustalania prawa
i obliczania wysoko ci emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na
tzw. „starych” zasadach, tj. dla osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.
oraz dla niektórych ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r.,
a przed dniem 1 stycznia 1969 r., w przypadku których prawo i wysoko ć
emerytury zależy m.in. od długo ci okresów ubezpieczenia. Dzięki temu
problemy, takie jak zbieg prawa do wiadczeń oraz ustalanie praw nabytych po
dokonaniu przeniesienia, będą mogły być rozstrzygane na zasadach ogólnych.
Ponieważ w przypadku przeniesienia do Wspólnot przeniesieniu podlega
również kwota zgromadzona w otwartym funduszu, procedura przeniesienia ze
Wspólnot zawarta w art. 7 ust. 1 pkt 2 projektowanej ustawy przewiduje podział
kwoty przeniesienia między Fundusz Ubezpieczeń Społecznych a otwarty
fundusz odpowiednio do stóp procentowych składek emerytalnych, okre lonych
w art. 22 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych. Kwota przekazywana do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
powiększa wysoko ć emerytury, o której mowa w art. 24 ustawy z dnia
17
grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych, obliczoną zgodnie z przepisem art. 25 ust. 1 cytowanej ustawy
(art. 8 ust. 2 projektu ustawy).
Art. 8 ust. 3 projektowanej ustawy zawiera uregulowanie dotyczące kwestii
zasad prowadzenia dalszej waloryzacji składek pochodzących z przeniesienia,
przez okre lenie daty, z jaką kwota przeniesienia powinna być
zewidencjonowana na koncie ubezpieczonego w Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych.
Z kolei przetransferowany do otwartego funduszu ekwiwalent praw powiększa
warto ć rodków zgromadzonych przez urzędnika Wspólnot w tym funduszu
(art. 8 ust. 4 projektu ustawy).

10
W polskim systemie ubezpieczeń społecznych podstawa wymiaru składek na
ubezpieczenie emerytalne jest ograniczona w roku kalendarzowym do kwoty
30-krotno ci przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia na podstawie
przepisów art. 19 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie
ubezpieczeń społecznych. Kwota przeniesienia może być znacznie wyższa od
kwoty wyżej wymienionego ograniczenia, dlatego w przepisie art. 7 ust. 5
projektowanej ustawy zawarto stosowne wyłączenie.
Przepisy art. 9-17 projektu ustawy regulują zasady, na jakich jest dokonywany
transfer do Wspólnot z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz z otwartego
funduszu. W celu dokonania przeniesienia jest tworzony rachunek bankowy, na
którym gromadzone są rodki zarówno z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
jak i otwartego funduszu, które podlegają przeniesieniu.
Zgodnie z brzmieniem art. 15 ust. 1 w związku z art. 25a ust. 2 ustawy z dnia
17
grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych terminem, który wyznacza sposób ustalenia kwartalnej
waloryzacji, jest dzień złożenia wniosku o emeryturę. Natomiast zgodnie
z brzmieniem przepisu art. 11 ust. 2 załącznika Nr VIII do Regulaminu ustalenie
ekwiwalentu praw powinno być dokonane na dzień dokonania przeniesienia.
Konieczne jest więc wprowadzenie uregulowań dotyczących terminu, w jakim
od złożenia wniosku powinno być dokonane przeniesienie, aby przeprowadzić
możliwe waloryzacje, w sytuacji, gdy wniosek o przeniesienie praw wpłynie
przed datą kolejnej waloryzacji rocznej składek i kapitału początkowego.
Dlatego w art. 15 ust. 2 projektowanej ustawy wskazano, że warto ć
ekwiwalentu praw okre lana jest na dzień dokonania przeniesienia do wspólnot,
przy czym do okre lenia warto ci ekwiwalentu, przyjmuje się, że dzień
dokonania przeniesienia oznacza dzień złożenia wniosku o emeryturę,
w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Procedura przekazywania ekwiwalentu praw do Wspólnoty opiera się o zasady
przyjęte zwyczajowo przez instytucję Wspólnot w przypadku transferów
dokonywanych z innych państw członkowskich. Konieczna była jednak jej
znacząca modyfikacja wynikająca ze szczególnych zasad konstrukcji polskiego
systemu emerytalnego. Przedmiotem przeniesienia są nie tylko rodki

11
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, lecz również te, które w przypadku
niektórych urzędników są gromadzone w otwartym funduszu lub
w pracowniczym programie emerytalnym. W związku z tym konieczne jest
stworzenie odpowiednich procedur.
Informacja, o której mowa w art. 12 ust. 4 projektowanej ustawy przekazywana
do instytucji Wspólnot zawiera kwoty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
oraz otwartego funduszu, okre lone na dzień wpłynięcia wniosku
o przedstawienie warunków dokonania przeniesienia do Wspólnot praw
emerytalnych urzędnika Wspólnot, nabytych w systemie ubezpieczeń
społecznych, ponadto informację o warunkach przeniesienia. Niezbędnym
elementem informacji jest wskazanie, w jaki sposób ostatecznie przekazane
kwoty przeniesienia zmienią się w stosunku do tych, o których mowa w wyżej
wymienionej informacji, a także wskazanie projektowanej ustawy jako źródła
szczegółowych zasad, na jakich będzie dokonany potencjalny transfer
ekwiwalentu praw.
Art. 19 i 20 projektowanej ustawy reguluje kwestię zasad przeniesienia praw
emerytalnych z pracowniczego programu. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r.
o
pracowniczych programach emerytalnych nie przewiduje procedury
przekazywania rodków do instytucji Wspólnot. W związku z tym koniecznie jest
wprowadzenie stosownej procedury. W art. 23 projektowanej ustawy
wprowadzono zasadę, zgodnie z którą tego rodzaju transfer jest traktowany
jako wypłata, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r.
o pracowniczych programach emerytalnych, ze względu na to, że dokonanie tej
czynno ci jest równoznaczne z ostatecznym wyprowadzeniem rodków
z programu i nie ma potrzeby zastosowania szczególnych procedur związanych
z wypłatą transferową. Termin, w jakim ma nastąpić przekazanie przeniesienia,
jest analogiczny do obowiązującego w odniesieniu do wypłaty na podstawie
art. 42 ust. 3 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach
emerytalnych. Zgodnie z konstrukcją ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r.
o pracowniczych programach emerytalnych, stroną w postępowaniach
dotyczących programu emerytalnego jest prowadzący go pracodawca. Dlatego
w art. 19 ust. 3 projektowanej ustawy wprowadzono zasadę, zgodnie z którą
o
dokonanie przeniesienia instytucja Wspólnot zwraca się wła nie do

12