Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych

jednak podkreślić, że sytuacja, w której spółka komandytowo-akcyjna
może występować wyłącznie w roli spółki przejmowanej, jest stanem
niekorzystnym, zarówno przy łączeniach krajowych, jak i transgranicz-
nych. W polskiej praktyce obrotu spółki komandytowo-akcyjne odgrywają
wprawdzie dotąd znaczenie marginalne, jednak generalne pozbawienie
ich zdolności do przejmowania innych podmiotów nie zasługuje na
aprobatę. Z istoty konstrukcji spółki komandytowo-akcyjnej wynika, iż
może ona służyć prowadzeniu przedsięwzięć na wielką skalę. Spółki
o takiej charakterystyce występują w praktyce zagranicznej. Spółka
komandytowo-akcyjna powinna zatem dysponować prawną możliwością
przejmowania (niekiedy dużo mniejszych od siebie) spółek kapitałowych.
Pierwotną przyczyną ułomnej zdolności łączeniowej spółki Koman-
dytowo-akcyjnej jest jej zakwalifikowanie w prawie polskim do spółek
osobowych (art. 125 K.s.h.). W przyszłości wskazane wydaje się
rozważenie zmiany tego stanu na rzecz kwalifikacji spółki komandytowo-
akcyjnej jako spółki kapitałowej. Przemawia za tym szereg argumentów,
których przedstawienie wykraczałoby poza zakres niniejszego
uzasadnienia. Kwalifikacja spółki komandytowo-akcyjnej jako spółki
kapitałowej otworzyłaby drogę do uchylenia zakazu występowania przez
nią w roli spółki przejmującej (nowo zawiązanej), a tym samym
umożliwiłaby pełną implementację Dyrektywy w odniesieniu do tej spółki.
Na obecnym etapie implementacja ta ma charakter jedynie częściowy.
4. Zakres podmiotowy nowej regulacji obejmuje również spółkę europejską
z siedzibą w Polsce, ponieważ spełnia ona kryteria wymienione w art. 2
pkt 1 lit. b Dyrektywy. Należy ponadto zauważyć, że art. 13
Rozporządzenia w sprawie statutu spółki europejskiej nakazuje stosować
do tej spółki Dyrektywę 68/151/EWG, a więc tę Dyrektywę, do której
odsyła art. 2 pkt 1 lit. a Dyrektywy. Odrębne wskazanie spółki
europejskiej w regulacji transgranicznych łączeń nie jest konieczne,
ponieważ z mocy ogólnego odesłania (art. 9 cytowanego
Rozporządzenia w sprawie statutu spółki europejskiej) podlega ona
przepisom o krajowych spółkach akcyjnych.


21
Art. 5162.
1. Państwa Członkowskie mogą postanowić o niestosowaniu Dyrektywy do
łączeń, w których uczestniczy spółdzielnia zagraniczna (art. 3 ust. 2
Dyrektywy ). Spółdzielnie takie mogą być, w niektórych państwach,
objęte pojęciem spółki kapitałowej w rozumieniu art. 2 pkt 1 Dyrektywy.
Wskazane wydaje się skorzystanie z powyższego prawa wyłączenia. De
lege lata prawo polskie nie przyznaje bowiem spółdzielniom prawa
łączenia się ze spółkami. Na obecnym etapie nie widać również potrzeby
zapewnienia polskim spółkom prawa łączenia się ze spółdzielniami
zagranicznymi, tym bardziej że od niedawna istnieje możliwość
powołania do życia spółdzielni europejskiej.
2. W pierwszej kolejności konieczne wydaje się umożliwienie polskim
spółdzielniom przekształcenia w spółkę (w drodze przekształcenia
w ścisłym tego słowa znaczeniu lub połączenia ze spółką prowadzącego
do utraty podmiotowości prawnej przez spółdzielnię), bez potrzeby
przeprowadzenia likwidacji, a następnie rozszerzenie zakresu
podmiotowego połączenia transgranicznego o spółdzielnie. Za rozwią-
zanie dyskryminujące krajowe spółki kapitałowe i krajowe spółdzielnie
należałoby uznać dopuszczenie połączenia transgranicznego krajowej
spółki kapitałowej ze spółdzielnią zagraniczną, w przypadku gdy
niedopuszczalne jest połączenie krajowej spółki kapitałowej z krajową
spółdzielnią. Ponadto takie rozwiązanie byłoby sprzeczne z art. 4 ust. 1
lit. a w związku z art. 3 ust. 2 Dyrektywy. Innymi słowy najpierw należy
w krajowym porządku prawnym rozwiązać wewnętrzny problem
dopuszczalności przekształcania krajowych spółdzielni w spółkę kapita-
łową i łączenia krajowych spółdzielni z krajowymi spółkami kapitałowymi,
a następnie lub jednocześnie, rozszerzyć zakres podmiotowy łączenia
transgranicznego o spółdzielnie. Prace nad odpowiednią nowelizacją
Kodeksu spółek handlowych pozwalającą na zmianę formy organiza-
cyjno-prawnej spółdzielni w spółkę kapitałową (w drodze przekształcenia
lub łączenia) bez potrzeby przeprowadzania likwidacji spółdzielni,
powinny być podjęte przy okazji szerszego przeglądu Kodeksu spółek
handlowych.

22
3. Wyłączenie określone w art. 5162 pkt 2 jest wymagane przez art. 3 ust. 3
Dyrektywy.

III. Zasada zgodności transgranicznego łączenia z prawem wewnętrznym
każdej z łączących się spółek
Art. 5161.
1. Wobec zarysowanej koncepcji normatywnej, przyjętej przez
ustawodawcę europejskiego, zakładającej poddanie łączenia
transgranicznego reżimowi łączeń krajowych, z modyfikacjami wynika-
jącymi z Dziesiątej Dyrektywy, zasadniczym elementem regulacji
transgranicznego łączenia w prawie polskim powinno być systemowe
odesłanie do przepisów o łączeniach spółek krajowych.
2. Łączenie transgraniczne podlega zatem, po pierwsze, zasadom
ogólnym dotyczącym łączeń spółek, zawartym w rozdziale 1
(art. 491-497). Zasady te, z racji swojego umiejscowienia, znajdują
zastosowanie do wszystkich rodzajów łączeń a więc dodatkowe
odsyłanie do nich jest zbędne. Po drugie, do łączenia transgranicznego
stosuje się przepisy rozdziału 2 (art. 498-516). W przypadku każdego
przepisu rozdziału 1 i 2 należy zbadać, czy odrębnej regulacji nie
zawiera rozdział 21 względnie czy stosowanie danego przepisu do
łączeń transgranicznych nie zostało wprost wyłączone przez przepisy
rozdziału 21. Istotna jest interpretacja przepisów rozdziału 21 przez
pryzmat pełnionej przez nie funkcji. Niekiedy bowiem funkcja ta,
w połączeniu z charakterem operacji transgranicznego łączenia, będą
czyniły koniecznym wyłączenie bądź ograniczenie stosowania przepi-
sów rozdziału 1 lub 2 ponad to, co wynikałoby wprost z literalnego
brzmienia przepisów rozdziału 21. Zastrzeżenie takie pozwala elastycz-
nie stosować przepisy rozdziału 1 i 2 do operacji transgranicznego
łączenia.

IV.
Wymogi formalne transgranicznego łączenia (zasada minimalnego
standardu transgranicznego łączenia)

23
Jak była mowa, zasada ta stanowi, że przepisy państw członkowskich
regulujące transgraniczne łączenie spółek kapitałowych powinny zawierać
pewien minimalny standard wspólnych rozwiązań, które należy przenieść
do krajowych porządków prawnych wprost z postanowień Dyrektywy.
Proponowane poniżej przepisy mają na celu spełnienie minimalnego
standardu wymagań określonych dyrektywą.
Art. 5163. Plan połączenia transgranicznego (art. 5 Dyrektywy )
1. Proponowany przepis ma na celu realizację wymogu
wynikającego z art. 5 Dyrektywy formułującego wyma-
gane elementy wspólnego planu połączenia transgra-
nicznego.
2. Implementacja art. 5 Dyrektywy może nastąpić na dwa
sposoby:
1) przez uzupełnienie art. 499 k.s.h. o dane niewymie-
nione w tych przepisach, a zawarte w art. 5 Dyrektywy
albo
2) przez ujęcie wszystkich danych wymienionych w art. 5
Dyrektywy w odrębnym przepisie, regulującym
minimalną treść planu połączenia transgranicznego.
3. Zaletą pierwszego wariantu jest ujednolicenie wymaganej
treści planu połączenia dla łączenia krajowego i łączenia
transgranicznego. Prima facie wadą pierwszego wariantu
jest wprowadzenie dodatkowych wymogów dla łączeń
krajowych w stosunku do stanu istniejącego. Prima facie
zaletą drugiego wariantu jest pozostawienie bez zmian
wymogów dotyczących wymaganej treści planu
połączenia dla łączenia krajowego. Wadą drugiego
wariantu jest z kolei doprowadzenie do zróżnicowania
w zakresie treści planu połączenia dla łączenia
krajowego i transgranicznego.
4. Wydaje się, że istota problemu sprowadza się do
rozstrzygnięcia, czy dodatkowo wymagane przez art. 5

24
Dyrektywy obligatoryjne elementy treści planu połączenia
należy rozpatrywać w kategorii komplikowania łączenia
krajowego, czy może wprowadzenia większej
przejrzystości w procesie łączenia i podążania prawa za
praktyką obrotu. Dodatkowe informacje, które powinny
być umieszczone w planie połączenia transgranicznego,
których nie przewiduje art. 499 § 1 K.s.h. obejmują:
1) „prawdopodobne skutki połączenia transgranicznego
dla zatrudnienia” (art. 5 lit. d Dyrektywy) – analizując
ten wymóg nie wydaje się, aby można było postrzegać
go zasadnie w kategorii utrudniania połączenia. W
procesie fuzji spółek analiza skutków takiej fuzji dla
stanu zatrudnienia po fuzji należy do „elementarza”
procesu analizy ekonomiczno-finansowej, stanowiąc
konieczną oczywistość gospodarczą niezależnie od
tego, czy prawo nakazuje zamieszczać w planie
połączenia informację na temat prawdopodobnych
skutków połączenia dla zatrudnienia. Oznacza to, że
wprowadzenie takiego wymogu nie powoduje żadnych
dodatkowych obciążeń dla łączących się spółek.
Wymóg ten zapewnia większą przejrzystość procesu
łączenia dla udziałowców łączących się spółek oraz
dla ich interesariuszy, których interesy zasługują na
ochronę prawną i jej podlegają (wierzyciele,
obligatariusze, pracownicy, potencjalni inwestorzy).
Biorąc pod uwagę istotę informacji na temat
prawdopodobnych skutków połączenia dla zatrudnie-
nia z punktu widzenia wyceny spółki przejmującej lub
spółki nowo zawiązanej, co ma szczególne znaczenie
dla rynku kapitałowego, nieprzekonujący jest argu-
ment, że informacja takiego rodzaju stanowi utrud-
nienie procesu łączenia. Wydaje się, że w szcze-
gólności w przypadku dużych organizmów gospodar-

25