Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej

30
„Art.
199b. Obywatelowi polskiemu podlegającemu po-
wszechnemu obowiązkowi obrony może być,
z zastrzeżeniem art. 199c ust. 1 i 2, udzielona
zgoda na służbę w obcym wojsku lub obcej
organizacji wojskowej, tylko w przypadku gdy
odbył on zasadniczą służbę wojskową lub prze-
szkolenie wojskowe albo bez odbycia tej służby
został przeniesiony do rezerwy oraz nie posia-
da przydziału mobilizacyjnego, pracowniczego
przydziału mobilizacyjnego lub przydziału orga-
nizacyjno-mobilizacyjnego i wojskowy komen-
dant uzupełnień właściwy ze względu na miej-
sce pobytu stałego obywatela lub pobytu cza-
sowego trwającego ponad 3 miesiące nie pla-
nuje nadania temu obywatelowi żadnego z tych
przydziałów.”;
38) w art. 201 w ust. 3 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„1) czas dojazdu do miejsca wykonywania świadczenia
osobistego i powrotu do miejsca pobytu stałego lub po-
bytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące, nie wię-
cej jednak niż łącznie dwie godziny;”;
39) w art. 204 ust. 6 otrzymuje brzmienie:
„6. Koszty przejazdu do miejsca wykonywania świadczenia
osobistego i powrotu do miejsca pobytu stałego lub po-
bytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące ponosi
jednostka organizacyjna, na której rzecz jest wykony-
wane świadczenie.”;
40) w art. 210 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. Wniosek o wydanie decyzji, o której mowa w ust. 1, na
cele świadczeń w związku z użyciem ich w czasie
poboru składa odpowiednio do zadań wojewoda lub
starosta.”;


31
41) w art. 215a uchyla się pkt 5;
42) w art. 224 pkt 3a i 3b otrzymują brzmienie:
„3a) nie zawiadamia wojskowego komendanta uzupełnień
właściwego ze względu na miejsce pobytu stałego
(zamieszkania) lub pobytu czasowego trwającego po-
nad 3 miesiące pracownika o jego zatrudnieniu i zwol-
nieniu oraz o kwalifikacjach i zajmowanym stanowi-
sku,
3b) nie zawiadamia wojskowego komendanta uzupełnień
właściwego ze względu na miejsce pobytu stałego
(zamieszkania) lub pobytu czasowego trwającego po-
nad 3 miesiące studenta (ucznia) o przyjęciu go do
szkoły, skreśleniu z listy studentów (uczniów), wyda-
leniu, udzieleniu mu urlopu w nauce oraz o ukoń-
czeniu przez niego studiów (nauki),”.
Art. 2. 1. Skreślenie poborowego do dnia 31 sierpnia 2008 r. z listy
uczniów szkoły ponadpodstawowej albo jego wydalenie do dnia 31 sierpnia
2008 r. z tej szkoły powodują utratę udzielonego mu na podstawie art. 39 ust. 6
ustawy, o której mowa w art. 1, odroczenia zasadniczej służby wojskowej z tytu-
łu pobierania nauki.
2. Dyrektorzy szkół ponadpodstawowych do dnia 31 sierpnia
2008 r. są obowiązani zawiadamiać, nie później niż przed upływem czternastu
dni od dnia zaistnienia zdarzenia, wojskowych komendantów uzupełnień wła-
ściwych ze względu na miejsce pobytu stałego (zamieszkania) lub pobytu cza-
sowego trwającego ponad 3 miesiące ucznia o przyjęciu go do szkoły, przewi-
dywanym czasie nauki, powtarzaniu roku nauki, skreśleniu z listy uczniów lub
wydaleniu ze szkoły albo o ukończeniu przez niego nauki w szkole.
Art. 3. Dotychczasowe przepisy wykonawcze, wydane na podstawie
art. 76 ust. 14 oraz art. 95 ust. 3 i 4 ustawy, o której mowa w art. 1, zachowują
moc do czasu wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podsta-
wie art. 76 ust. 14 oraz art. 95 ust. 6 i 7 ustawy, o której mowa w art. 1,


32
w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie dłużej jednak niż przez 12 miesię-
cy od dnia jej wejścia w życie.
Art. 4. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

______________
1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 277, poz. 2742,
z 2005 r. Nr 180, poz. 1496, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711 i Nr 220, poz. 1600 oraz z 2007 r. Nr 107,
poz. 732 i Nr 176, poz. 1242.

U Z A S A D N I E N I E

Podstawową przesłanką opracowania projektu nowelizacji ustawy z dnia
21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej
Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 i Nr 277, poz. 2742, z 2005 r.
Nr 180, poz. 1496, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711 i Nr 220, poz. 1600 oraz
z 2007 r. Nr 107, poz. 732 i Nr 176, poz. 1242) było ograniczenie do minimum
przypadków powoływania do czynnej służby wojskowej osób o obniżonych
predyspozycjach psychofizycznych, uzależnionych od alkoholu, narkotyków
oraz innych środków odurzających lub psychotropowych. W związku z tym
propozycje nowych rozwiązań prawnych mają na celu doskonalenie systemu
uzupełniania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej i zwiększenie skutecz-
ności identyfikacji przez komisje lekarskie osób posiadających takie pre-
dyspozycje lub uzależnienia.
Proponowane zmiany w systemie uzupełnień pokojowych Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej są konsekwencją ustaleń w tej sprawie Kierownictwa
Ministerstwa Obrony Narodowej. Zwrócić należy uwagę, że projektowane
zmiany nie zawierają przepisów „uwalniających” poborowych od obowiązku
odbycia zasadniczej służby wojskowej z powodu np. faktu zażywania lub nawet
nadużywania, ale bez cech uzależnień, alkoholu i narkotyków oraz innych
środków odurzających lub psychotropowych, ponieważ prowadziłoby to
w istocie do promocji zachowań negatywnych i patologicznych (np. celowe
zażywanie narkotyków w celu nieodbycia służby wojskowej lub podawanie
przez poborowych informacji nieprawdziwych o takim zażywaniu i niemożli-
wych do weryfikacji w oparciu o postępowanie dowodowe).
Dla wyjaśnienia powyższego problemu zwrócić należy uwagę, że obecnie
obowiązujący system uzupełnień pokojowych działa sprawnie i zapewnia
właściwe jakościowo uzupełnienie Sił Zbrojnych stanem osobowym. System
pokojowego uzupełniania jednostek wojskowych, w zakresie eliminowania
przypadków powoływania osób o obniżonych predyspozycjach psycho-
fizycznych, w tym uzależnionych od alkoholu i narkotyków, stanowi proces

2
ciągły, realizowany począwszy od poboru, aż do chwili powołania do odbycia
zasadniczej służby wojskowej, a w dalszej perspektywie nadania przydziału
mobilizacyjnego lub przyjęcia do ochotniczych rodzajów czynnej służby
wojskowej. W ramach doskonalenia tego systemu stworzono wieloetapowy
poziom „filtrów”, co pozwoliło na zwiększenie skuteczności działań w zakresie
ograniczania przypadków powoływania do odbycia służby wojskowej
poborowych, w stosunku do których istnieje uzasadnione podejrzenie
uzależnień od środków odurzających. Na etapie poboru, powiatowe komisje
lekarskie na podstawie prowadzonych badań oraz dysponując możliwością
kierowania poborowych na dodatkowe badania psychologiczne i psychia-
tryczne, każdego roku orzekają niezdolność do służby wojskowej w stosunku do
5% spośród stających do poboru z tytułu schorzeń psychicznych (w tym także
uzależnionych od alkoholu i innych środków odurzających). Na kolejnym
etapie, weryfikacja wszelkiej formy uzależnień poborowych przed ich powo-
łaniem do odbycia zasadniczej służby wojskowej, realizowana jest w bieżącej
działalności terenowych wojskowych komisji lekarskich oraz wojskowych
pracowni psychologicznych, orzekających o możliwości powołania poborowych
na określone stanowiska wojskowe. Przedstawiony obszar działalności pozwala
na skuteczne eliminowanie przypadków powołania poborowych uzależnionych.
Efektem powyższego jest fakt, że spośród żołnierzy odbywających zasadniczą
służbę wojskową, którzy zostali skierowani do wojskowych komisji lekarskich,
zwolniono z tej służby przed jej odbyciem ze względu na stan zdrowia 1,8%
z
ogólnej liczby pełniących służbę. Spośród wszystkich zwolnionych nie
odnotowano natomiast ani jednego przypadku zwolnienia żołnierza z powodu
uzależnienia alkoholowego lub narkotykowego, co oznacza, że w ocenie
lekarzy orzeczników terenowych komisji lekarskich przypadki używania środków
odurzających lub alkoholu nie miały cech uzależnienia i nie stanowiły podstawy
do ich zwolnienia. Jak z powyższego wynika pojawiające się sytuacje
zażywania środków odurzających lub alkoholu stanowią incydentalne przypadki,
jednak i w tym zakresie należy dążyć do ich całkowitej eliminacji.
Zwrócić należy także uwagę na to, że zarówno powiatowe komisje lekarskie, jak
też wojskowe komisje lekarskie, w zasadzie pozbawione są podczas prowa-
dzonych badań medycznych informacji dotyczącej uzależnień poborowych od