Poselski projekt ustawy o wykonywaniu kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym w systemie tygodniowym

25

3) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 90, poz. 844, Nr 142,
poz. 1380, Nr 166, poz. 1609 i Nr 210, poz. 2036, z 2004 r. Nr 273, poz. 2703 oraz z 2006 r.
Nr 104, poz. 708 i poz. 711.
4)
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 94, poz. 788, Nr 132,
poz. 1110, Nr 138, poz. 1154, Nr 157, poz. 1314, Nr 164, poz. 1366 i Nr 179, poz. 1485,
z 2006 r. Nr 75, poz. 519, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 143, poz. 1030, Nr 170, poz. 1217,
Nr 191, poz. 1410, Nr 227, poz. 1658 i Nr 249, poz. 1824 oraz z 2007 r. Nr 64, poz. 427,
Nr 82, poz. 559 i Nr 115, poz. 793.
5)
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 56, poz. 579, z 2002 r.
Nr 74, poz. 676 i Nr 197, poz. 1661, z 2003 r. Nr 137, poz. 1302, z 2005 r. Nr 183, poz. 1537
oraz z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711 i Nr 157, poz. 1119.
6) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 273, poz. 2703,
z 2005 r. Nr 64, poz. 565, Nr 94, poz. 788 i Nr 164, poz. 1366, z 2006 r. Nr 94, poz. 651,
Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 144, poz. 1043, Nr 149, poz. 1074, Nr 158, poz. 1121 i Nr 217,
poz. 1588 oraz z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr 115, poz. 791 i 793 oraz Nr 120, poz. 818.
7)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 17,
poz. 95, Nr 21, poz. 125, Nr 112, poz. 769 i Nr 115, poz. 791, 792 i 793.

.



26




U Z A S A D N I E N I E


Uwagi ogólne
Projektowana ustawa jest próbą zmiany tradycyjnych systemów odbywania kary
pozbawienia wolności polegających na trwałej, nieprzerwanej izolacji
skazanego w warunkach zakładu karnego.
Istotą proponowanego rozwiązania jest odbywanie przez skazanego
krótkotrwałej izolacji na przemian z jego pobytem na wolności. Potoczną nazwą,
nie oddającą w pełni istoty tej instytucji, jest „więzienie weekendowe”, w języku
polskim i terminologii użytej w projekcie ustawy nazwane „systemem
tygodniowym”. Takie bowiem nazewnictwo, tj. nazewnictwo zawarte
w przedmiotowym projekcie aktu normatywnego, wydaje się bowiem pełniej
oddawać istotę wprowadzanej instytucji.
Celem wprowadzenia wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie
tygodniowym jest przede wszystkim zmniejszenie negatywnych skutków
wiążących się nierozerwalnie ze stosowaniem nieprzerwanej izolacji więziennej,
takich jak:
– utrata
zatrudnienia,
– utrata
mieszkania,
– dezintegracja
rodziny,
– dezintegracja
społeczna.
Celem wtórnym jest redukcja populacji więziennej, przy założeniu, że sądy
częściej będą orzekać krótkoterminowe bezwzględne kary pozbawienia
wolności zamiast kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich
wykonania, przewidując udzielanie zezwoleń na odbywanie tych kar w systemie
tygodniowym już na etapie postępowania wykonawczego (tj. przez sądy
penitencjarne).
Jednocześnie proponowany system pozwala na stosowanie wyważonej represji
karnej wobec sprawców tzw. drobnych przestępstw, którzy dotąd
w powszechnym przekonaniu społecznym pozostawali bezkarni. Z kolei

2
w

przypadku skazanych, którzy mają stałą pracę lub się uczą, system
tygodniowy stanowi oddziaływującą wychowawczo represję karną,
a jednocześnie nie powoduje zerwania przez skazanego więzi społeczno-
ekonomicznych, do czego prowadzi właśnie izolacja więzienna (mowa o tym
również powyżej).
Należy podkreślić, że projektowany system wykonywania kary pozbawienia
wolności jest dostatecznie dolegliwy, by zadośćuczynić postulatowi
sprawiedliwej odpłaty, a przy tym nie zdejmuje ze skazanego obowiązku
samokontroli, co dobrze służy wdrożeniu go do przestrzegania porządku
prawnego.
Informacyjnie podać można, że wykonywanie kary pozbawienia wolności
w „systemie weekendowym” funkcjonuje już na przykład w porządku prawnym
Anglii i Walii. W krajach tych instytucja Intermitent Custody (czyli przerywane,
nieregularne pozbawienie wolności) została wprowadzona w 2003 r. na mocy
ustawy zmieniającej ustawę Criminal Justice Act z 1999 r.
I tak, w Wielkiej Brytanii system tygodniowy wprowadzono od stycznia 2004 r.
i w formie pilotażu funkcjonuje obecnie w dwóch zakładach karnych: w Morton
Hall (dla 40 kobiet) i w Kirkham (dla 40 mężczyzn). W przyszłości ma on
zastąpić wykonywanie kary pozbawienia wolności w wymiarze do 12 miesięcy.
Wyżej wymienione dwa ośrodki izolacyjne urządzono w byłych bazach wojsk
lotniczych, na terenach należących do zakładów karnych. W tym miejscu
zaznaczyć jednak trzeba, że ośrodki te są wyraźnie wyodrębnione ze struktury
jednostek penitencjarnych przez ich fizyczne oddzielenie od infrastruktury
więziennej. Dlatego też każdy z nich oprócz pomieszczeń noclegowych
wyposażony jest w samodzielną kuchnię i ambulatorium. W ten sposób
wyeliminowano problem „mieszania się” populacji skazanych na karę
pozbawienia wolności, odbywających ją w systemie izolacji więziennej, ze
skazanymi odbywającymi karę w systemie Intermitent Custody.
W tym miejscu wspomnieć również można, że proponowana ustawa wychodzi
naprzeciw postulatom zawartym w tzw. Zasadach Tokijskich, czyli w Rezolucji
Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych 45/110 z dnia
14 grudnia 1990 r. („Wzorcowe reguły minimalne Narodów Zjednoczonych

3
dotyczące środków o charakterze nieizolacyjnym”). W zasadach tych przyjęto,
że Państwa Członkowskie rozwiną w ramach własnych systemów prawnych
środki o charakterze nieizolacyjnym, aby przez stworzenie alternatywnych
możliwości ograniczyć stosowanie kary pozbawienia wolności i zracjonalizować
politykę wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych, mając na względzie
przestrzeganie praw człowieka, wymagania społecznego poczucia
sprawiedliwości oraz potrzeby resocjalizacyjne sprawcy przestępstwa.

Rozwiązania szczegółowe:
Uregulowania projektowanej ustawy podzielono na pięć części, zawierając je
w pięciu wyodrębnionych rozdziałach zatytułowanych, jak następuje:
– Rozdział 1 – „Przepisy ogólne”,
– Rozdział 2 – „Warunki odbywania przez skazanego kary pozbawienia
wolności w systemie tygodniowym”,
– Rozdział 3 – „Warunki i tryb orzekania o udzieleniu skazanemu zezwolenia
na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie tygodniowym”,
– Rozdział 4 – „Sposób wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie
tygodniowym”,
– Rozdział 5 – „Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe
i końcowe”.

Rozdział 1
Przepisy ogólne
W tej części projektowana ustawa zawiera definicję systemu tygodniowego
odbywania kary pozbawienia wolności.
System tygodniowy zdefiniowano jako jeden z systemów odbywania kary
pozbawienia wolności, w którym skazany, w dniach wyznaczonych przez sąd
penitencjarny, przebywa częściowo w warunkach pozbawienia wolności
w zakładzie karnym i częściowo na wolności, w okresie orzeczonej kary
pozbawienia wolności zamienionym na tygodnie, przy czym w jednostce