Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

kształtowało się ono – przynajmniej od 1956 r. – na poziomie płacy minimalnej. Rola
Trybunału Konstytucyjnego w tym względzie może – z powodów formalnych –
ograniczyć się wyłącznie do zasygnalizowania tej możliwości. Uznanie konieczności
dokonania zmian legislacyjnych, jak i ewentualny wybór odpowiednich środków
rozwiązania omawianego problemu, należy wyłącznie do prawodawcy.”
Wobec powyższego zasadne wydaje się rozważenie propozycji przedstawionej
w poselskim projekcie ustawy, aby podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie
społeczne za okres pracy, za który nie można wykazać faktycznej podstawy wymiaru
składek na ubezpieczenie społeczne, stanowiła kwota obowiązującego w tym okresie
najniższego wynagrodzenia za pracę, proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Racjonalna jest też propozycja, aby umożliwić ponowne przeliczenie tych emerytur i rent,
przy których obliczaniu przyjęto przychód w kwocie 0 zł za te okresy zatrudnienia, za
które nie przedłożono zaświadczenia o wysokości faktycznej podstawy wymiaru składek
na ubezpieczenie społeczne. Właściwe byłoby jednak przyjęcie zasady, że przeliczenie
odbywa się na wniosek emerytów i rencistów oraz, że proponowane nowe przepisy
stosuje się również do kapitału początkowego. Konieczne byłoby też określenie, od
jakiego dnia przysługuje prawo do świadczenia w przeliczonej wysokości.
Rada Ministrów zwraca jednocześnie uwagę, że przedstawione w uzasadnieniu
projektu skutki finansowe oszacowane na kwotę około 300 mln zł rocznie są znacznie
niższe od przewidywanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Według obliczeń przeprowadzonych przez ZUS, szacunkowe skutki finansowe
wprowadzenia regulacji polegającej na tym, że podstawę wymiaru składek na
ubezpieczenie społeczne, w przypadku, gdy nie można wykazać faktycznej podstawy
wymiaru składek (tzn. za tzw. miejsca zerowe), stanowiłaby kwota odpowiadająca w tym
okresie najniższemu wynagrodzeniu, przedstawiają się następująco:
A. Uzupełnienie dotyczyłoby sytuacji ustalania podstawy wymiaru emerytury
lub renty z kolejnych 3 do 10 lat w zależności od roku przyznania.
Założenia:
1. Z racji wcześniejszych przepisów, to rozwiązanie mogłoby dotyczyć
potencjalnie tych osób, którym przyznano emeryturę lub rentę
począwszy od 1990 r.
2. Przyjęto, że około 0,6 mln osób pobierających emerytury i renty ma
tzw. miejsca zerowe w podstawie wymiaru oraz, że wynoszą one
średnio 1,5 roku.

5
Przyjęto też, że przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytur i rent tych
osób, „miejsca zerowe” zastąpione będą przez 37% przeciętnego
wynagrodzenia. Wynika to z faktu, że tyle wynosi średni stosunek
najniższego minimalnego wynagrodzenia do przeciętnego
wynagrodzenia w latach 1990-2007. Przyjęto również, że zastąpienie to
spowoduje średni wzrost podstawy wymiaru świadczeń tych osób o
około 8,1%, oraz że obecnie średni wskaźnik wysokości podstawy
wymiaru tych osób wynosi 100%.
3. Przyjęto, że 3 tys. osób spośród tych, które nie mają ustalonej podstawy
wymiaru (z powodu braku dokumentów płacowych) uzyskałoby
wyższe świadczenie (obecnie osoby te pobierają emerytury i renty w
najniższej wysokości).
Uwzględniając powyższe oszacowano, że proponowane zmiany
spowodowałyby w warunkach finansowych 2008 r., w skali 12 miesięcy
wzrost wydatków FUS o 454 mln zł.
B. Uzupełnienie dotyczyłoby nieudokumentowania zarobku przy ustalaniu
podstawy wymiaru z 20 dowolnie wybranych lat z całego okresu
ubezpieczenia.
Trudno oszacować liczbę osób, które skorzystałyby z takiego rozwiazania.
Natomiast każde 100 tys. osób, które zgłosiłyby wniosek o przeliczenie
emerytury lub renty, przy założeniu, że uzupełnienie dotyczyłoby średnio 2
lat, spowodowałoby wzrost wydatków na emerytury i renty z FUS w skali 12
miesięcy 2008 r. o 33 mln zł.

Z kalkulacji przeprowadzonych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wynika
zatem, że łączny przewidywany wzrost wydatków związanych z wprowadzeniem
proponowanych rozwiązań wyniósłby około 487 mln zł w skali 12 miesięcy 2008 r.

Zdaniem Rady Ministrów projekt ustawy zasługuje na rozważenie. Wymaga on
jednak bardzo starannego rozpatrzenia, ponieważ wejście w życie tych regulacji
spowoduje dodatkowe obciążenia dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.


6