Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych oraz ustawy - Prawo o notariacie

4. Niezasadne wydaje się uchylenie pkt 4 w art. 75g ust. 1 ustawy – Prawo
o adwokaturze (art. 337 ust. 1 pkt 4 ustawy o radcach prawnych). Oznaczałoby to,
iż przestałaby obowiązywać przesłanka, wedle której z prac komisji egzaminacyjnej do spraw
aplikacji adwokackiej na czas przeprowadzenia egzaminu konkursowego podlega wyłączeniu
członek komisji, jeżeli kandydat zakwalifikowany do egzaminu konkursowego jest osobą
pozostającą wobec niego w stosunku zależności służbowej.
Należałoby raczej dążyć do doprecyzowania przesłanek wyłączenia członków komisji
egzaminacyjnej do spraw aplikacji adwokackiej (radcowskiej).
5. Wydaje się, iż projektowana regulacja w art. 76 ust. 1 ustawy – Prawo
o adwokaturze (art. 32 ust. 2 ustawy o radcach prawnych) uniemożliwi przystępowanie do
egzaminu wstępnego na aplikację adwokacką i radcowską absolwentom studiów prawniczych
w danym roku. Przeszkodą jest termin rozpoczęcia aplikacji, wskazany w projektowanym
przepisie (15 października każdego roku). Dlatego też, z uwagi na złożoność procedury
naboru, wskazane byłoby przesunięcie terminu rozpoczęcia aplikacji.
6. Kolejno należy zwrócić uwagę na projektowane regulacje dotyczące konstrukcji
egzaminów zawodowych. Projektodawca przewiduje, że egzamin ten będzie się składał
z części pisemnej i ustnej (projektowane: art. 78d ust. 2 ustawy – Prawo o adwokaturze oraz
art. 365 ust. 2 ustawy o radcach prawnych). Rozwiązanie takie, odpowiadające obecnie
obowiązującym regulacjom (art. 78 ust. 4 ustawy – Prawo o adwokaturze oraz art. 361 ust. 4
ustawy o radcach prawnych) nie wydaje się najkorzystniejsze z punktu widzenia zasady
przejrzystości przeprowadzania egzaminu zawodowego. Realizacji tej zasady znacznie
bardziej służyłoby wprowadzenie wyłącznie pisemnego egzaminu zawodowego, przy
jednoczesnym zagwarantowaniu, iż jego ukształtowanie pozwoli na gruntowną weryfikację
wiedzy i umiejętności danej osoby.
7. Ponadto wśród projektowanych przepisów brak jest unormowań odnoszących się do
uczestnictwa organów samorządu zawodowego (odpowiednio: adwokackiego i radców
prawnych) w postępowaniu odwoławczym od wyników egzaminu zawodowego.
Tymczasem w powoływanym już wyroku z dnia 19 kwietnia 2006 r., sygn. K 6/06,
Trybunał Konstytucyjny stwierdził m.in., iż „W kontekście art. 17 ust. 1 Konstytucji konieczne
5
jest zagwarantowanie organom samorządu adwokackiego odpowiedniego wpływu na
kształtowanie zasad odbywania aplikacji oraz na zakres merytoryczny egzaminu
adwokackiego, stanowiącego sprawdzian umiejętności w zakresie wykonywania zawodu
adwokata. Wymaga to zagwarantowania samorządowi zawodowemu odpowiedniego
uczestnictwa w określaniu zakresu przedmiotowego egzaminu adwokackiego, a nadto -
adekwatnej reprezentacji tego samorządu w składzie komisji do przeprowadzenia egzaminu.
Trybunał Konstytucyjny podkreśla, że nie chodzi tu o większościowy udział przedstawicieli
samorządu adwokatów w składzie komisji do przeprowadzenia egzaminu ani też o taki udział
w składzie zespołu formułującego zestawy pytań i tematów na potrzeby egzaminu
adwokackiego, całkowicie pominięty w ustawie nowelizującej. Wymóg odpowiedniego
(adekwatnego) udziału winien być rozumiany jako gwarancja uczestniczenia w działaniach
merytorycznych związanych z określeniem zakresu egzaminu adwokackiego, a ponadto -
zgodnie z naturą egzaminu - sprawdzenia umiejętności zawodowych, predysponujących do
wykonywania zawodu adwokata. Winien on ponadto odpowiadać zasadzie samorządności,
tj. kształtowania przez samorząd zawodowy, jego reprezentacji w składach wspomnianych tu
ciał kolegialnych (zespołu ustalającego zestaw pytań na potrzeby egzaminu oraz komisji do
przeprowadzenia egzaminu). Wykonywanie przez samorząd zawodowy adwokatów funkcji
określonych w art. 17 ust. 1 Konstytucji wymaga ponadto uczestnictwa przedstawicieli
samorządu w postępowaniu odwoławczym po przeprowadzeniu egzaminu adwokackiego”.
Powyższe stanowisko Trybunału Konstytucyjnego powinno znaleźć odzwierciedlenie
w projektowanych unormowaniach, zwłaszcza że sami projektodawcy zwracają uwagę na
konieczność dostosowania regulacji do uwarunkowań prawnych określonych przez Trybunał.
8. Należy także dostrzec, iż w uzasadnieniu do projektowanej ustawy, w części
dotyczącej wpływu projektowanych regulacji na budżet państwa, znajdują się nieaktualne
dane, w zakresie, w jakim dotyczą roku 2007.
W ocenie Rządu poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o adwokaturze,
ustawy o radcach prawnych oraz ustawy – Prawo o notariacie nie powinien być przedmiotem
dalszych prac legislacyjnych, zwłaszcza że w dniu 12 sierpnia 2008 r. Rada Ministrów
przyjęła rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach
prawnych oraz ustawy – Prawo o notariacie, który w sposób kompleksowy reguluje kwestie
będące przedmiotem projektu poselskiego.
6