Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego

Druk nr 4347

Warszawa, 21 czerwca 2011 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-68-11



Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Szanowny Panie Marszałku
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy


- o zmianie ustawy o powszechnym
obowiązku obrony Rzeczypospolitej
Polskiej oraz ustawy o kombatantach
oraz niektórych osobach będących
ofiarami represji wojennych i okresu
powojennego.
W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanej regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu w
tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister Pracy i
Polityki Społecznej.
Z poważaniem

(-) Donald Tusk
Projekt



U S T A W A

z dnia

o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej
oraz ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących
ofiarami represji wojennych i okresu powojennego


Art. 1. W ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku
obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416, z późn. zm.1))
w art. 76 po ust. 8a dodaje się ust. 8b w brzmieniu:
„8b. W szczególnie uzasadnionych przypadkach za zasługi,
o
których mowa w ust. 8 pkt 1 lub 2, może nastąpić
pośmiertne mianowanie na wyższy stopień wojskowy.
Mianowanie to może nastąpić tylko jeden raz.”.

Art. 2. W ustawie z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych
osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2002 r.
Nr 42, poz. 371, z późn. zm.2)) w art. 19 uchyla się ust. 7 – 12.

Art. 3. Do postępowań w sprawie wniosków o przyznanie pomocy
pieniężnej, o której mowa w art. 19 ust. 6 ustawy wymienionej w art. 2, wszczętych
i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy,

wymienionej w art. 2, stosuje się w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

Art. 4. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia,
z wyjątkiem art. 1, który wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.

                                                           
1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 277,
poz. 2742, z 2005 r. Nr 180, poz. 1496, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711 i Nr 220, poz. 1600, z 2007 r.
Nr 107, poz. 732 i Nr 176, poz. 1242, z 2008 r. Nr 171, poz. 1056, Nr 180, poz. 1109, Nr 206,
poz. 1288, Nr 208, poz. 1308 i Nr 223, poz. 1458, z 2009 r. Nr 22, poz. 120, Nr 97, poz. 801, Nr 161,
poz. 1278, Nr 190, poz. 1474 i Nr 219, poz. 1706, z 2010 r. Nr 107, poz. 679, Nr 113, poz. 745,
Nr 127, poz. 857, Nr 182, poz. 1228, Nr 217, poz. 1427 i Nr 240, poz. 1601 oraz z 2011 r. Nr 22,
poz. 114 i Nr 112, poz. 654.
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. 181, poz. 1515,
z 2003 r. Nr 72, poz. 658, z 2004 r. Nr 46, poz. 444 i Nr 281, poz. 2779, z 2005 r. Nr 163, poz. 1362,
z 2006 r. Nr 170, poz. 1217, z 2007 r. Nr 99, poz. 658 i Nr 166, poz. 1172, z 2008 r. Nr 227, poz. 1505
oraz z 2009 r. Nr 92, poz. 753.



50/06/KC
2
 
UZASADNIENIE

Projekt ustawy stanowi nowelizację ustawy z dnia 21 listopada 1967 r.

o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241,
poz. 2416, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz
niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U.
z 2002 r. Nr 42, poz. 371, z późn. zm.).
Przepisy ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony
Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416, z późn. zm.) regulują sprawę
mianowania na stopnie wojskowe.
W obowiązującym stanie prawnym w uznaniu zasług z tytułu udziału w walkach
o niepodległość państwa polskiego bądź w uznaniu szczególnych zasług z tytułu działalności
na rzecz suwerennej i demokratycznej Rzeczypospolitej Polskiej na wyższe stopnie wojskowe
mogą być mianowane tylko osoby żyjące. Pośmiertne mianowanie na wyższy stopień
wojskowy jest możliwe za zasługi na rzecz obronności państwa wyłącznie w przypadku
żołnierza w służbie czynnej, jeżeli jego śmierć miała związek z tą służbą. Zatem nie jest
możliwe pośmiertne mianowanie na wyższe stopnie wojskowe osób, które poległy w walce
o granice państwa Polskiego po I Wojnie wiatowej oraz w walce o Wolną Polskę w latach
1939 – 1963 (śmierć w walce ostatniego żołnierza podziemia niepodległościowego) lub
w związku z tą walką zostały zamordowane w czasie trwania obu totalitarnych reżimów. Taki
stan rzeczy budzi zrozumiałe rozgoryczenie bliskich takich osób, jak również środowisk
kombatanckich, które oczekują godnego pośmiertnego uhonorowania poległych
i zamordowanych towarzyszy broni. Podobne oczekiwania mają bliscy osób, które również
w okresie późniejszym, już metodami pokojowymi, dążyły do odzyskania suwerenności przez
Polskę.
Celem niniejszego projektu jest zmiana obowiązującego stanu i umożliwienie
w szczególnie uzasadnionych przypadkach pośmiertnego mianowania na wyższy stopień
wojskowy osób, które z racji ukończonego wieku lub stanu zdrowia nie podlegały
obowiązkowi służby wojskowej oraz byłych żołnierzy rezerwy:
– zasłużonych z tytułu udziału w walkach o niepodległość państwa polskiego,
– szczególnie zasłużonych z tytułu działalności na rzecz suwerennej i demokratycznej
Rzeczypospolitej Polskiej.


Pośmiertne mianowanie na wyższy stopień wojskowy będzie mogło nastąpić tylko
jeden raz. Należy podkreślić, iż pośmiertne mianowanie na wyższy stopień wojskowy będzie
uhonorowaniem osób poległych i zamordowanych, co zapewne usatysfakcjonuje bliskich
takich osób i środowiska osób zasłużonych dla odzyskania wolności. Możliwość ta będzie
również wpływała na kształtowanie przez państwo polskie określonych postaw
patriotycznych, gotowości do najdalej idących poświęceń – aż do śmierci w obronie wolnej
i demokratycznej Ojczyzny. Konieczne jest także wskazanie, iż dzięki takim działaniom
realizowane będzie wskrzeszanie w społecznej pamięci określonych wydarzeń historycznych
oraz ich częstokroć zapomnianych bohaterów.
Natomiast nowelizacja przepisów z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz
niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U.
z 2002 r. Nr 42, poz. 371, z późn. zm.) wychodzi naprzeciw oczekiwaniom zgłaszanym przez
środowiska kombatanckie i ma na celu usprawnienie procesu udzielania pomocy pieniężnej
przez Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych najuboższym
kombatantom.
W obowiązującym stanie prawnym każdy kombatant, osoba represjonowana lub
pozostała po nim wdowa bądź wdowiec, ubiegające się o pomoc pieniężną w Urzędzie do
Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, mają obowiązek przedłożenia stanowiska
kierownika ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania
wnioskodawcy. Wymóg ten powstał z chwilą wejścia w życie przepisów ustawy z dnia
29 marca 2007 r. o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących
ofiarami represji wojennych i okresu powojennego oraz ustawy o podatku dochodowym od
osób fizycznych (Dz. U. Nr 99, poz. 658). Przepisami tymi wprowadzono rozwiązania, na
mocy których od czerwca 2007 r. wnioskodawca występujący do Urzędu do Spraw
Kombatantów i Osób Represjonowanych o udzielenie pomocy pieniężnej powinien dołączyć
– oprócz dokumentów potwierdzających jego trudną sytuację – dodatkowo stanowisko
kierownika ośrodka pomocy społecznej, zawierające informację o sytuacji rodzinnej
i materialnej wnioskodawcy oraz zasadności udzielania mu pomocy przez Kierownika
UdSKiOR. W przypadku braku takiego stanowiska Urząd jest zobligowany do wystąpienia
o nie do właściwego ośrodka pomocy społecznej.
Kilka lat funkcjonowania tych przepisów pozwala ocenić wprowadzone wówczas
rozwiązania jako nieprzynoszące żadnych korzyści. Przeciwnie – rozwiązania te powodują
niezadowolenie środowiska kombatanckiego, bowiem wydłużają czas oczekiwania

2