Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu socjalnym oraz niektórych innych ustaw

zabezpieczenia społecznej prze związki rewizyjne właściwe dla spółdzielczości
socjalnej do dnia 30 grudnia, poprzedzającego rok złożenia informacji."

Art. 4
1. Informację, o której mowa w art. 1 pkt 5 oraz w art. 3 pkt 3 Rada Ministrów, składa po
raz pierwszy Sejmowi i Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej do dnia 30 czerwca 2012 r.
2. Zgłoszenia, o którym mowa w art. 1 pkt 5, podmioty prowadzące kluby integracji społecznej
dokonują w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Art. 5.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.



Uzasadnienie

1. Potrzeba i cel zmiany
Proponowana regulacja porządkuje segmenty aktywnej polityki społecznej w sferze
zatrudnienia socjalnego oraz spółdzielczości socjalnej wprowadzając korekty
usprawniające ich działanie na rzecz aktywizacji osób zagrożonych wykluczeniem
społecznym. Wprowadza również spójny system monitoringu regulacji, który powinien
być analizowany również przez parlamentarzystów, celem dalszych prac
ustawodawczych. Działania monitorujące są niezwykle istotne z uwagi na fakt
dynamicznej sytuacji w zakresie rozwiązań aktywnej polityki społecznej, tak aby była
ona adresowana jak najbardziej precyzyjnie i efektywnie.
Zmiany projektowane w art. 1 pkt 1 lit. a mają charakter definicyjny, odnośnie podmiotów
uprawnionych do tworzenia Centrów Integracji Społecznej i Klubów Integracji Społecznej.
Obecna definicja odnosząca się do definicji organizacji pozarządowej nie wyłączała z jej
zakresu podmiotów takich jak: partie polityczne, związki zawodowe, organizacje
pracodawców, samorządy zawodowe oraz fundacje utworzone przez partie. Ze zmianą tą,
związana jest zmiana druga, która zezwala na tworzenie centrów integracji społecznej
niektórym podmiotom, które zgodnie z art. 3 ust. 3 pkt 1 i 3 ustawy o działalności pożytku
publicznego i wolontariacie mogą prowadzić działalność pożytku publicznego. Dotyczy to
organizacji kościelnych, jak również spółdzielni socjalnych, które na użytek ustawy o
zatrudnieniu socjalnym zostały ograniczone do spółdzielni socjalnych tworzonych przez
osoby prawne.
Zamiany zawarte w art. 1 pkt 1 lit. b oraz art. 1 pkt 3, jak również w art. 2, dotyczy działań
związanych ze wspieraniem aktywności zawodowej uczestników centrów integracji
społecznej oraz uczestniczących w zajęciach klubów integracji społecznej, przez powiatowe
urzędy pracy. Nieprecyzyjnie zapisy uniemożliwiają obecnie m.in. faktyczne podjęcie
aktywności w formie spółdzielni socjalnej. Jednym z istotnych elementów jest kwestia statusu
uczestników, którzy zostają wykreśleni z rejestru bezrobotnych, a tym samym nie mogą się
następnie ubiegać np. o dotację z Funduszu Pracy. Dlatego też proponuje się doprecyzować
zapisy, umożliwiając uczestnikom posiadającym status poszukującego pracy, otrzymanie
możliwości wsparcia na utworzenie spółdzielni, bez potrzeby fikcyjnej rejestracji w
powiatowym urzędzie pracy jako osoba bezrobotna. Służą temu zmiany zarówno w
przepisach o zatrudnieniu socjalnym (zmiany dotyczące definicji oraz ), jak również zmiany
w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - poprzez umożliwienie
otrzymania wsparcia w postaci jednorazowych środków na podjęcie działalności
gospodarczej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związane
z podjęciem tej działalności z Funduszu Pracy (o których mowa a w art. 46 ust. 1 pkt 2
powyżej przytoczonej ustawy) osobom poszukującym pracy realizującym indywidualny
program zatrudnienia socjalnego.
Projekt nowelizacji przepisów określonych w art. 1 pkt 4 i 5, dotyczy działalności Klubów
Integracji Społecznej, które są uzupełnieniem systemu świadczenia usług reintegracji
społecznej i zawodowej. Kluby, to trwały łącznik pomiędzy instytucjami pomocy społecznej a
publicznymi służbami zatrudnienia, szczególnie w kontekście ich funkcjonowania na
obszarze gmin, których możliwości finansowe nie pozwalają na utworzenie „większych"
instytucji reintegracji społecznej i zawodowej. Według raportów OECD kluby integracji
społecznej stały się w okresie 2004-2009 ważnym ogniwem w sieci podmiotów ekonomii
społecznej, poszerzając ofertę usług pomocowych dla osób zaliczanych do kategorii
zagrożonych wykluczeniem społecznym. To również ważny lokalny partner dla powiatowych
urzędów pracy przy realizacji kontraktów socjalnych. Niektóre z nich zostały wyróżnione
przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej w ramach promocji dobrych praktyk
przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu oraz współpracy z powiatowymi urzędami pracy
(np. kluby w Zamościu, Janowie Lubelskim, Byczynie, Połczynie Zdroju, Pabianicach,
Kamieniu Pomorskim, Koziegłowach).
W klubach integracji społecznej można organizować zgodnie z przepisami ustawy o
zatrudnieniu socjalnym programy rynku pracy: prace społecznie użyteczne lub roboty
publiczne. Wiele organizacji pozarządowych (stowarzyszeń), prowadzących kluby integracji
społecznej było również miejscem odbywania staży, najczęściej przez bezrobotnych
absolwentów szkół o kierunkach humanistycznych (np. socjologia, psychologia,
resocjalizacja, pedagogika). Liczba stażystów przekraczała niejednokrotnie liczbę
pracowników zatrudnionych w organizacjach pozarządowych (np. księgowy, pracownik
socjalny), pełniąc wiodące role „zawodowe" z uwagi na posiadane kwalifikacje zawodowe w
organizacji specjalistycznych zajęć dla bezrobotnych uczestników klubów integracji
społecznej. Zmiana przepisów w zakresie odbywania staży, jaka miała miejsce po 20 sierpnia
2009 r. bardzo „mocno" ograniczyła możliwości do organizowania staży w organizacjach
pozarządowych, szczególnie w odniesieniu do małych miejscowości (np. w gminach
wiejskich). Proponowana zmiana, rozszerza katalog instrumentów rynku pracy, jakie mogą
być stosowane w obszarze usług reintegracji społecznej i zawodowej. Zmiana ta pozwoliłaby
organizować staże w tych organizacjach pozarządowych, które dysponując klubem integracji
społecznej byłby w stanie zapewnić wyższy poziom zajęć reintegracji społecznej
(instruktorzy zajęć - stażyści o odpowiednim profilu kwalifikacyjnym) jak również
wzmocnić jakość segmentu zajęć reintegracji zawodowej, przy jednoczesnym tworzeniu
nowych miejsc „pracy lub stażu". Proponowana zmiana przyczyniła by się do stworzenia
nowych możliwości we współpracy powiatowych urzędów pracy z instytucjami
prowadzącymi kluby integracji społecznej, szczególnie w odniesieniu do obszarów wiejskich
i wiejsko-miejskich.
Elementem uzupełniającym jest stworzenie rejestru klubów integracji społecznej prowadzonej
przez wojewodów na podobnych zasadach jak rejestr centrów integracji społecznej.
Zmiany zawarte w art. 3, porządkują kwestię korelacji przepisów o spółdzielniach socjalnych
oraz o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, umożliwiając działalność
nieodpłatną statutową spółdzielniom socjalnym. Obecny zapis wymusza w realizacji zadań
publicznych każdorazowe pobieranie opłat, co w przypadku udziałów w konkursach różnicuje
sytuację organizacji pozarządowych i spółdzielni socjalnych.
Zmiany z art. 1 pkt 5 oraz art. 3 pkt 3 dotyczące zarówno przepisów zatrudnienia socjalnego
jak i spółdzielczości socjalnej, tworzą system monitorowania zarówno funkcjonowania
podmiotów zatrudnienia socjalnego jak i spółdzielczości socjalnej. Jest to o tyle istotne z
uwagi na fakt, że obie te formy aktywnej integracji są wspierane ze środków Unii
Europejskiej, co wymaga analizy efektywności i adekwatności działań.
Projekt nie rodzi skutków budżetowych.
Przedmiot projektowanej regulacji jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

Warszawa, 22 marca 2011 r.
BAS-WAPEiM-581/11


Pan
Grzegorz Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej komisyjnego projektu
ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu socjalnym oraz niektórych innych
ustaw (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Tadeusz Tomaszewski)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r. Nr 5, poz.
47, ze zmianami) sporządza się następującą opinię:

1.
Przedmiot projektu ustawy
Projekt przewiduje zmianę ustaw: z dnia 13 czerwca 2003 r. o
zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. Nr 122, poz. 1143, ze zmianami), z dnia 20
kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z
2008 r. Nr 69, poz. 514, ze zmianami) oraz z dnia 27 kwietnia 2006 r. o
spółdzielniach socjalnych (Dz. U. Nr 94, poz. 651, ze zmianami).
Proponowane zmiany dotyczą m.in.: definicji ustawowych, podmiotów
uprawnionych do utworzenia centrum integracji społecznej, stosowania ustawy
o zatrudnieniu socjalnym do osób uczestniczących w klubie integracji
społecznej, podmiotów uprawnionych do prowadzenia klubów integracji
społecznej i zasad rejestracji tych klubów, przyznawania osobom poszukującym
pracy środków na podjęcie działalności gospodarczej.
Projekt zawiera przepis przejściowy. Proponowana ustawa ma wejść w
życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

2.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
ustawy
Ze względu na przedmiot projektu ustawy należy wskazać
rozporządzenie Komisji (WE) nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie
stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L 379 z
28.12.2006 r., str. 5).

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej


Projekt zakłada refundowanie pracodawcy, przez okres co najmniej 12
miesięcy, części wynagrodzenia wypłaconego osobie uczestniczącej w klubie
integracji społecznej, która jest zatrudniona u tego pracodawcy (art. 1 pkt 3
projektu w zakresie proponowanego art. 16 ust. 2 i 3 ustawy o zatrudnieniu
socjalnym). Zastosowanie miałby art. 16 ust. 5b ustawy o zatrudnieniu
socjalnym, przewidujący udzielanie refundacji jako pomocy de minimis zgodnie
z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1998/2006. Zaproponowane brzmienie art.
16 ust. 2 i 3 ustawy nie budzi wątpliwości z punktu widzenia zgodności z
prawem Unii Europejskiej.
Rozporządzenie (WE) nr 1998/2006 stanowi, że pomoc
nieprzekraczająca pułapu 200 000 euro w okresie trzech kolejnych lat nie
wpływa na handel między państwami członkowskimi lub nie zakłóca bądź nie
grozi zakłóceniem konkurencji, a zatem nie podlega przepisom art. 107 ust. 1
Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (motyw ósmy preambuły oraz art.
2 rozporządzenia).onadto rozporządzenie określa szczegółowe warunki, jakie
muszą spełniać środki przyznawanej przez państwo pomocy de minimis. Każdy
indywidualny przypadek przyznania pomocy de minimis jest oceniany z punktu
widzenia zgodności z rozporządzeniem. Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że
gdy państwo zamierza przyznać podmiotowi pomoc de minimis, pisemnie
powiadamia ten podmiot o przewidzianej kwocie pomocy oraz o jej charakterze
de minimis, podając wyraźne odniesienie do rozporządzenia, jego tytuł oraz
adres publikacyjny w Dzienniku Urzędowym UE (art. 3 ust. 1 rozporządzenia).
Artykuł 2 projektu przewiduje stosowanie art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy o
promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy do poszukujących pracy,
realizujących indywidualny program zatrudnienia socjalnego. Artykuł 46 ust. 1
pkt 2 ustawy przewiduje możliwość przyznania bezrobotnemu jednorazowo
środków na podjęcie działalności gospodarczej. Na podstawie przepisów art. 46
ust. 6 i 6a zostały wydane rozporządzenia określające m.in. szczegółowe
warunki i tryb przyznawania bezrobotnemu ze środków Funduszu Pracy
jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej, na założenie lub
przystąpienie do spółdzielni socjalnej.godnie z tymi rozporządzeniami
przyznawane środki stanowią pomoc de minimis w rozumieniu przepisów prawa
UE, w tym rozporządzenia (WE) nr 1998/2006.
Proponowana regulacja przewiduje stosowanie do poszukujących pracy,
realizujących indywidualny program zatrudnienia socjalnego, przepisu ustawy
umożliwiającego przyznawanie środków bezrobotnemu. Projekt nie zawiera
jednak przepisów odpowiadających artykułowi 46 ust. 6 i 6a ustawy, nie tworzy
więc podstawy prawnej wydania aktów wykonawczych określających warunki i

1 Zgodnie z art. 107 ust. 1 TfUE, wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu
zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez
sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem
wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi.
2 Dz. U. z 2009 r. Nr 62, poz. 512 oraz Dz. U. z 2010 r. Nr 30, poz. 155.

2