Rządowy projekt ustawy o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina

2) przedsiębiorców zwolnionych z obowiązku prowadzenia rejestru przychodu

i rozchodu wyrobów winiarskich, o którym mowa w art. 36 rozporządzenia nr 436/2009;
3) sposobu prowadzenia rejestru przychodu i rozchodu wyrobów winiarskich,

o którym mowa w art. 36 rozporządzenia nr 436/2009, informacji

o stwierdzeniach ewentualnych przypadkowych zmian objętości produktów oraz
ewentualnym przeznaczaniu wyrabianych produktów winiarskich na potrzeby własne
przedsiębiorcy;
4) maksymalnej wydajności winogron uzyskiwanej z jednego hektara uprawy winorośli.
Maksymalna wydajność winogron zostanie określona przy uwzględnieniu informacji
o ilości zebranych winogron i wyrabianego z nich wina zgromadzonych przez Agencję.
Z uwagi na to, iż wyrób wina z winogron pozyskanych z upraw winorośli położonych
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przeznaczonego do wprowadzenia do obrotu,
został wznowiony w 2008 r. po kilkudziesięcioletniej przerwie, ustalenie maksymalnego
plonu winogron nie jest obecnie możliwe. Wymaga to dokonania oceny obejmującej
kilka lat gospodarczych, przy uwzględnieniu warunków klimatycznych. Ustalenie
maksymalnej wydajności wina z hektara uprawy winorośli zapewni także ograniczenie
możliwości wyrobu wina z upraw winorośli innych niż wymienione w zgłoszeniu.
W celu wprowadzenia ujednoliconego dokumentu w art. 43 projektowanej ustawy
zawarto odesłanie do art. 24 ust. 2 lit. a rozporządzenia nr 436/2009

w zakresie wzoru dokumentu towarzyszącego transportowi wina wyrobionego na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej.
W art. 44 – 47 projektowanej ustawy zapewniono skuteczność stosowania
rozporządzenia Komisji (WE) nr 607/2009 z dnia 14 lipca 2009 r. ustanawiającego niektóre
szczegółowe przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady (WE) nr 479/2008 w odniesieniu
do chronionych nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych, określeń tradycyjnych,
etykietowania i prezentacji niektórych produktów sektora wina (Dz. Urz. UE L 193
z 24.07.2009, str. 60, z późn. zm.). Przepisy te określają warunki, których spełnienie pozwala
na podawanie na etykietach wina bez chronionej nazwy pochodzenia lub chronionego
oznaczenia geograficznego, roku wyrobu tego wina (wina rocznikowe) lub nazwy odmiany
winorośli (wina odmianowe). Zgodnie z art. 118z ust. 2 lit. a rozporządzenia nr 1234/2007
państwa członkowskie są obowiązane do określenia w przepisach krajowych zasad
certyfikacji takich win. Certyfikacja odbywa się na koszt zgłaszającego się przedsiębiorcy.
Projektowana ustawa powierza realizację zadań związanych z certyfikacją tych win
wojewódzkim inspektorom jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Zadania

13
związane z oceną odmian winorośli oraz ustaleniem ilości winogron przeznaczanych do
wyrobu win objętych certyfikacją, na wniosek wojewódzkiego inspektora jakości handlowej
artykułów rolno-spożywczych, wykonywać będzie właściwy terytorialnie wojewódzki
inspektor ochrony roślin i nasiennictwa.
W art. 48 projektowanej ustawy określono zasady uznawania organizacji społecznych
za organizacje reprezentujące prowadzących wyrób wina. Przepisy Unii Europejskiej
określają zadania i obowiązki tych organizacji oraz upoważniają państwa członkowskie do
określenia minimalnych wymagań w zakresie liczby członków zrzeszonych w jednej
organizacji oraz minimalną wielkość wina wyrobionego łącznie przez jej członków.
Projektowana ustawa upoważnia ministra właściwego do spraw rynków rolnych do
uznawania oraz kontroli organizacji społecznych uznanych za organizację producentów oraz
organizacji branżowych w rozumieniu rozporządzenia nr 1234/2007.
W art. 49 pkt 1 projektowanej ustawy określono wymagania dla organizacji
producentów. Wyrób wina z winogron pozyskanych z upraw winorośli położonych na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej został wznowiony w 2008 r. po kilkudziesięcioletniej
przerwie. W roku gospodarczym 2008/2009 wino przeznaczone do wprowadzenia do obrotu
wyrabiało 28 przedsiębiorców, którzy zadeklarowali wyrób ok. 410 hektolitrów wina. W roku
gospodarczym 2009/2010 wyrób wina zadeklarowało 22 przedsiębiorców, szacując ją na ok.
424 hektolitry. Z uwagi na powyższe projektowana ustawa określa minimalną ilość członków
wynoszącą 10 oraz minimalną wielkość wyrobu na 10 % ogólnej wielkości wyrobu wina.
Projektowana ustawa w art. 49 pkt 2 określa wymagania dla uznania organizacji
międzybranżowych, które mogą zrzeszać wyrabiających wino oraz prowadzących obrót
hurtowy.

Rozdział 6 projektowanej ustawy określa tryb zgłaszania nazw wyrobów winiarskich
w celu objęcia ich ochroną jako nazw pochodzenia albo oznaczeń geograficznych zgodnie
z przepisami rozporządzenia nr 1234/2007. Projektowana ustawa określa zasady oceny
wniosków na poziomie krajowym oraz zadania i właściwość organów w tym zakresie,
zapewniając skuteczność stosowania prawa Unii Europejskiej. Rozwiązania te są nowe
w prawie polskim, ponieważ do tej pory nie istniały przepisy pozwalające na ochronę nazw
wyrobów winiarskich ze względu na ich pochodzenie. Projektowane rozwiązania są
wzorowane na istniejących już przepisach w zakresie rejestracji i ochrony nazw pochodzenia
i oznaczeń geograficznych produktów rolnych i środków spożywczych, tj. ustawy z dnia
17 grudnia 2004 r. o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków

14
spożywczych oraz o produktach tradycyjnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 10, poz. 68,
z późn. zm.) oraz oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, tj. ustawy z dnia
18 października 2006 r. o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie
oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych (Dz. U. Nr 208, poz. 1539, z późn. zm.).
Projektowana ustawa upoważnia ministra właściwego do spraw rynków rolnych do
przyjmowania i oceny wniosków o objęcie ochroną nazw wyrobów winiarskich jako
chronionych nazw pochodzenia albo chronionych oznaczeń geograficznych oraz
przekazywania tych wniosków Komisji Europejskiej. Wniosek, zgodnie z przepisami
rozporządzenia nr 1234/2007, może dotyczyć tylko jednego wyrobu winiarskiego i składany
jest przez grupę określoną w art. 118e rozporządzenia nr 1234/2007. W procesie oceny
wniosków na poziomie krajowym, minister właściwy do spraw rynków rolnych zasięga opinii
organizacji reprezentujących przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą
w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich. Opinie te są istotne, ponieważ
zapewniają obiektywne i rzetelne rozpatrywanie wniosku o objęcie ochroną. Następnie,
uwzględniając wymagania określone w art. 118b i 118c rozporządzenia nr 1234/2007 oraz
opinie tych organizacji, podejmuje decyzję co do zasadności przekazania Komisji
Europejskiej wniosku o objęcie ochroną.
W projekcie ustawy przewidziano, zgodnie z wymaganiem nałożonym na władze
państw członkowskich przez art. 118f ust. 3 rozporządzenia nr 1234/2007, możliwość
wniesienia zastrzeżeń do wniosku o objęcie nazwy wyrobu winiarskiego jako chronionej
nazwy pochodzenia albo chronionego oznaczenia geograficznego. Odpowiednie podanie do
wiadomości wniosku, w celu umożliwienia składania zastrzeżeń w trakcie krajowego etapu
procedowania nad wnioskiem o objęcie ochroną, jest zapewnione przez publikację danych
dotyczących wniosku.
Zastrzeżenie do wniosku o objęcie ochroną może złożyć do ministra właściwego do
spraw rynków rolnych osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna
nieposiadająca osobowości prawnej zamieszkała lub posiadająca siedzibę na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, mająca uzasadniony interes. Zastrzeżenie to może zostać złożone
w terminie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia w dzienniku urzędowym ministra właściwego do
spraw rynków rolnych danych i informacji dotyczących wniosków o objęcie ochroną. Ten
instrument służy zabezpieczeniu interesów wszystkich przedsiębiorców, których wniosek
o objęcie ochroną może dotyczyć, tym bardziej że przedsiębiorcy z państwa, z którego
pochodzi wniosek o objęcie ochroną, nie mogą składać sprzeciwów w trakcie postępowania
na szczeblu Unii Europejskiej.

15
Zgłoszone zastrzeżenia są również przekazywane organizacjom reprezentującym
przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą w zakresie wyrobu lub rozlewu
wyrobów winiarskich w celu uzyskania ich opinii co do zasadności zastrzeżenia.
Przyznanie ochrony tymczasowej nazwom, dla których wnioski o objęcie ochroną
zostały pozytywnie zweryfikowane na poziomie krajowym i przekazane Komisji Euro-
pejskiej, zapewnia skuteczność stosowania przepisów art. 118f ust. 7 rozporządzenia
nr
1234/2007, które pozwalają, by państwa członkowskie nieposiadające krajowego
prawodawstwa w zakresie ochrony nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych wyrobów
winiarskich, na zasadach przejściowych przyznawały ochronę takim nazwom, ograniczoną do
terytorium tego państwa członkowskiego. Tymczasowa ochrona krajowa jest przyznawana
nazwom wyrobów winiarskich od przekazania Komisji Europejskiej wniosku o objęcie
ochroną. Ochrona ta wygasa z dniem dokonania wpisu nazwy wyrobu winiarskiego do
rejestru chronionych nazw pochodzenia oraz chronionych oznaczeń geograficznych lub z
dniem odmowy przez Komisję Europejską dokonania takiego wpisu. Nazwy podlegające
ochronie będą wpisywane na listę tymczasowej ochrony krajowej prowadzoną przez ministra
właściwego do spraw rynków rolnych. Lista będzie jawna.
Projektowana ustawa przewiduje, że tylko przedsiębiorcy wyrabiający wyrób
winiarski zgodnie ze specyfikacją przekazaną Komisji Europejskiej będą mogli używać
nazwy podlegającej ochronie tymczasowej. Natomiast wyroby winiarskie wyrabiane
niezgodnie ze specyfikacją nie będą mogły być oznaczane w obrocie nazwą podlegającej
krajowej ochronie tymczasowej:
1) nawet wtedy, gdy takie użycie nie ma na celu wskazywania pochodzenia
geograficznego wyrobów winiarskich oraz wtedy, gdy rzeczywiste miejsce
wytworzenia wyrobów winiarskich jest wskazane;
2) nawet przy użyciu wyrażeń „w stylu”, „rodzaju”, „przy użyciu metody”, „tak jak
produkowane w”, „imitacja” lub „podobne”;
3) w oryginalnym brzmieniu albo w tłumaczeniu;
4) z innym mylącym lub fałszywym odniesieniem do miejsca pochodzenia, właściwości
lub podstawowych cech wyrobu winiarskiego na opakowaniu wewnętrznym lub
zewnętrznym, w materiale reklamowym lub dokumentach odnoszących się do danego
wyrobu;
5) w zakresie innych praktyk mogących wprowadzić w błąd co do prawdziwego
pochodzenia wyrobu.

16
W rozporządzeniu nr 1234/2007 w zakresie kontroli urzędowej oraz tzw. kontroli
zgodności procesu wyrobu ze specyfikacją zostały wprowadzone rozwiązania przyjęte
wcześniej w zakresie kontroli nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych produktów
rolnych i środków spożywczych, tj. rozporządzenie Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca
2006 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych
i środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 93 z 31.03.2006, str. 12, z późn. zm.), oraz oznaczeń
geograficznych napojów spirytusowych, tj. rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady
(WE) nr 110/2008 z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji,
etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych oraz uchylające
rozporządzenie Rady (EWG) nr 1576/89 (Dz. Urz. UE L 39 z 13.02.2008, str. 16,
z późn. zm.). Kontrola ta może być przeprowadzana przez jeden lub kilka właściwych
organów odpowiedzialnych za kontrolę urzędową lub jeden lub kilka organów kontrolnych
działających jako jednostki certyfikujące wyroby winiarskie. Rozporządzenie nr 1234/2007
dopuszcza zatem przeprowadzanie kontroli zarówno przez państwowe inspekcje kontrolne,
jak i prywatne podmioty – jednostki certyfikujące. Zgodnie z projektowaną ustawą Główny
Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych będzie organem kontrolującym
podmioty odpowiedzialne za przeprowadzanie kontroli zgodności procesu wyrobu ze
specyfikacją. Bezpośrednio za kontrolę zgodności procesu wyrobu ze specyfikacją
odpowiedzialne mają być natomiast jednostki certyfikujące oraz wojewódzcy inspektorzy
jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Przypisanie odpowiedzialności za kontrolę
zgodności procesu wyrobu ze specyfikacją wojewódzkim inspektorom jakości handlowej
artykułów rolno-spożywczych jest podyktowane troską o zapewnienie powszechnej
dostępności usług kontrolnych wszystkim przedsiębiorcom zainteresowanym
przeprowadzaniem takiej kontroli. Jednoczesne funkcjonowanie wojewódzkich inspektoratów
jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych i prywatnych jednostek certyfikujących –
szczególnie po wejściu w życie projektowanej ustawy – zagwarantuje, że każdy
zainteresowany kontrolą przedsiębiorca będzie mógł skorzystać z usług świadczonych przez
te podmioty. Upoważnienie do przeprowadzania kontroli procesu wyrobu ze specyfikacją
oprócz prywatnych jednostek certyfikujących, także państwowych organów kontrolnych, jest
ponadto niezmiernie ważne z punktu widzenia zagwarantowania przedsiębiorcom dostępności
i niewygórowanych cen usług kontrolnych, co jest istotne na etapie tworzenia się rynku
wyrobów winiarskich posiadających chronione nazwy pochodzenia albo chronione
oznaczenia geograficzne. Należy zaznaczyć, że zgodnie z prawem Unii Europejskiej koszty

17