Poselski projekt ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

2
II.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
ustawy
Kwestie przystąpienia do Unii Europejskiej reguluje art. 49 Traktatu o
Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE C 83 z 30 marca 2010 r., s. 13). Zgodnie z tym
przepisem, każde państwo europejskie, które szanuje wartości, o których mowa
w artykule 2 Traktatu, i zobowiązuje się je wspierać, może złożyć wniosek o
członkostwo w Unii. O wniosku tym informuje się Parlament Europejski i
parlamenty narodowe. Państwo ubiegające się o członkostwo kieruje swój
wniosek do Rady, która stanowi jednomyślnie po zasięgnięciu opinii Komisji
oraz po otrzymaniu zgody Parlamentu Europejskiego, udzielonej większością
głosów jego członków. Brane są pod uwagę kryteria kwalifikacji uzgodnione
przez Radę Europejską. Warunki przyjęcia i wynikające z tego przyjęcia
dostosowania w Traktatach stanowiących podstawę Unii są przedmiotem
umowy między państwami członkowskimi a państwem ubiegającym się o
członkostwo. Umowa ta podlega ratyfikacji przez wszystkie umawiające się
Państwa, zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.
Wystąpienie z Unii Europejskiej uregulowane jest w art. 50 Traktatu o
Unii Europejskiej. Zgodnie z tym przepisem, każde państwo członkowskie
może, zgodnie ze swoimi wymogami konstytucyjnymi, podjąć decyzję o
wystąpieniu z Unii. Przepis ten określa także procedurę występowania z Unii
Europejskiej.
Należy także zwrócić uwagę na szereg przepisów Traktatu o Unii
Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE C 83
z 30 marca 2010 r., s. 47), które przyznają parlamentom narodowym
kompetencje do wyrażania opinii, sprzeciwu lub zaskarżania do Trybunału
Sprawiedliwości Unii Europejskiej aktów ustawodawczych Unii Europejskiej.
Są to w szczególności: art. 12 Traktatu o Unii Europejskiej w zw. z art. 6 i 8
dołączonego do Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej i Traktatu Protokołu (nr 2) w sprawie stosowania zasad
pomocniczości i proporcjonalności oraz art. 81 ust. 3 TfUE lub art. 48 ust. 7
TUE.


III. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Stosownie do art. 5 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej, Unia działa
wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych jej przez państwa
członkowskie w Traktatach do osiągnięcia określonych w nich celów. Wszelkie
kompetencje nieprzyznane Unii w Traktatach należą do państw członkowskich.
Przyznanie Unii konkretnych kompetencji nie ogranicza autonomii
organizacyjnej i proceduralnej państwa członkowskiego. Państwa mogą
swobodnie decydować o strukturze, kompetencjach i trybie działania organów
państwowych nawet wówczas, gdy wiąże się to z implementacją prawa

3
unijnego (por. wyrok w sprawie International Fruit Company przeciwko
Produktschap voor Groenten en Fruit z 15 grudnia 1971 r., sprawy 51-54/71).
Jak wskazano w punkcie II niniejszej opinii kwestie przystąpienia do Unii
Europejskiej i wystąpienia z niej są regulowane w prawie Unii Europejskiej.
Instytucje te uregulowane są Traktacie o Unii Europejskiej wyłącznie z punktu
widzenia prawa unijnego i wyraźnie odsyłają do krajowych porządków
konstytucyjnych, które uzupełniają regulacje wstępowania i występowania z
Unii Europejskiej na płaszczyźnie prawa krajowego.
Przepisy prawa Unii Europejskiej przyznające Sejmowi i Senatowi prawo
wyrażania na forum Unii Europejskiej opinii, sprzeciwów oraz zaskarżania
aktów prawnych Unii Europejskiej nie wykluczają krajowych regulacji
dotyczących tych działań (przepis art. 8 przywoływanego Protokołu nr 2 nawet
wprost odsyła do krajowych porządków prawnych).
Należy uznać, że proponowana nowelizacja Konstytucji RP stanowi
uzupełnienie – na gruncie prawa krajowego – unijnej regulacji dotyczącej
wstąpienia do Unii Europejskiej i wystąpienia z niej oraz dotyczącej uprawnień
parlamentów narodowych.

IV. Konkluzje
Poselski projekt ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
nie narusza prawa Unii Europejskiej.
Szef Kancelarii Sejmu

Lech Czapla




Warszawa, 6 grudnia 2010 r.

BAS-WAPEiM-2176/10

Pan
Grzegorz Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie stwierdzenia, czy poselski projekt ustawy o zmianie Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Karol
Karski) jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej w
rozumieniu art. 95a Regulaminu Sejmu


Poselski projekt ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
przewiduje uchylenie art. 90 Konstytucji oraz dodanie nowego rozdziału Xa
zatytułowanego: Przekazanie kompetencji organizacji międzynarodowej lub
organowi międzynarodowemu. Postanowienia proponowanego rozdziału
określają warunki i tryb przekazania kompetencji organów władzy państwowej
w niektórych sprawach organizacji międzynarodowej lub organowi
międzynarodowemu oraz tryb podejmowania decyzji o wystąpieniu z takiej
organizacji lub o odstąpieniu od przekazania kompetencji. Projekt reguluje także
tryb wskazywania kandydatów do pełnienia funkcji w organizacjach
międzynarodowych lub organach międzynarodowych w sytuacjach, w których
umowa międzynarodowa lub akt wydany na jej podstawie przyznaje Polsce
takie prawo. Projekt przewiduje przyjęcie ustawy, która określałaby zasady
współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z
członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej, której
Polska przekazała kompetencje organów władzy państwowej w niektórych
sprawach. Proponowana nowelizacja Konstytucji reguluje także zasady
wykonywania przez Sejm i Senat kompetencji polegających na wyrażeniu opinii
lub sprzeciwu albo zaskarżeniu aktu prawnego organizacji międzynarodowej,
jeżeli kompetencje te wynikają z ustroju organizacji międzynarodowej, której
Polska przekazała kompetencje organów władzy państwowej w niektórych
sprawach.
Poselski projekt ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
nie narusza prawa Unii Europejskiej.

2
Projekt nie jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej w
rozumieniu art. 95a Regulaminu Sejmu.


Szef Kancelarii Sejmu

Lech Czapla