Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług i ustawy o transporcie drogowym

Ponadto, oprócz zmian związanych z rozszerzeniem pojęcia systemy gazowe oraz ze
szczególnym uregulowaniem w zakresie dostaw i importu energii cieplnej lub chłodniczej
przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej, w art. 22 ust. 1 pkt 5 i 6 ustawy (art. 1
pkt 6) dostosowano pojęcia w zakresie miejsca świadczenia przy dostawie towarów do zmian
w zakresie miejsca świadczenia usług. Ustawą z dnia 23 października 2009 r. o zmianie
ustawy o podatku od towarów i usług wprowadzono nową definicję podatnika na potrzeby
przepisów dot. miejsca świadczenia usług. Zgodnie z art. 28a ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy ilekroć
jest mowa o podatniku rozumie się przez to podmioty, które wykonują samodzielnie
działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą
odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności,
z uwzględnieniem art. 15 ust. 6.
W związku z doprecyzowaniem pojęcia systemy gazowe oraz wprowadzeniem
regulacji w zakresie miejsca świadczenia usług dostaw i importu energii cieplnej lub
chłodniczej analogicznych do gazu i energii elektrycznej w projekcie przewiduje się zmiany
w art. 28l ustawy (art. 1 pkt 7 projektu), tj. w przypadku świadczenia na rzecz podmiotów
niebędących podatnikami, mających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub miejsce
zwykłego pobytu poza terytorium Wspólnoty, usług polegających na zapewnieniu dostępu do
systemu gazowego, systemu energii elektrycznej, sieci dystrybucji energii cieplnej lub
chłodniczej lub transportu lub przesyłu przez te systemy lub sieci, a także świadczenie innych
usług bezpośrednio z nimi związanych – miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie
podmioty te posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu.
Oprócz zmian związanych z rozszerzeniem pojęcia systemy gazowe oraz ze
szczególnym uregulowaniem w zakresie dostaw i importu energii cieplnej lub chłodniczej
przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej, które zostały omówione powyżej
w art. 45 ust. 1 pkt 10 ustawy, uwzględniono również import gazu przywożonego na
statkach. Gaz importowany za pośrednictwem statków ma właściwości identyczne jak gaz
importowany za pośrednictwem gazociągów i po regazyfikacji jest przeznaczony do
transportu za pośrednictwem gazociągów. Zwolnienie od podatku powinno mieć również
zastosowanie do importu dokonywanego za pośrednictwem statków, jeżeli gaz zostanie
wprowadzony do systemu gazowego (art. 1 pkt 10 projektu ustawy).

Ad. 2. W zakresie zmian dotyczących prawa do odliczenia podatku naliczonego od
zakupu samochodów oraz paliwa wykorzystywanego do ich napędu (art. 1 pkt 11 i 12

6

projektu ustawy) konsekwencją wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia
22 grudnia 2008 r. w sprawie C-414/07 Magoora sp. z o.o., dotyczącego interpretacji
przepisów szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie
harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych –
wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku
(Dz. Urz. WE L 145 z 13.06.1977, str. 1, z późn. zm.) w zakresie prawa do odliczenia
podatku naliczonego z tytułu nabycia paliwa wykorzystywanego do napędu niektórych
pojazdów samochodowych jest zmiana zasad odliczania podatku naliczonego z tytułu nabycia
lub importu niektórych pojazdów samochodowych (objętych ww. wyrokiem) oraz nabycia
usług, zgodnie z umową najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym
charakterze, których przedmiotem są te pojazdy samochodowe. TSUE, rozpatrując w ww.
wyroku z dnia 22 grudnia 2008 r. sprawę mającą za przedmiot wniosek o wydanie orzeczenia
w trybie prejudycjalnym w przedmiocie interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania
polskich przepisów dotyczących możliwości odliczania podatku od towarów i usług
naliczonego przy zakupie paliwa do samochodu wykorzystywanego dla celów działalności
gospodarczej, przyznając Rzeczypospolitej Polskiej prawo do zachowania istniejących do
dnia 30 kwietnia 2004 r. wyłączeń prawa do odliczenia w tym zakresie, zakwestionował
dokonane po tym dniu rozszerzenie zakresu wcześniej stosowanych wyłączeń. Uwzględniając
tezy ww. wyroku, Minister Finansów wydał w dniu 13 lutego 2009 r. interpretację ogólną
Nr PT3/812/4/15/CZE/09/185 (Dz. Urz. Min. Fin. Nr 3, poz. 27), wyjaśniając, w jakim
zakresie przysługuje podatnikom prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupu
samochodów oraz paliwa wykorzystywanego do ich napędu. W świetle ww. interpretacji
prawo to przysługuje, co do zasady, w przypadku gdy:
1) przepisy ustawy o podatku od towarów i usług obowiązujące od dnia 1 maja 2004 r.
umożliwiają(-ły) odliczenie podatku,
2) przepisy ustawy o podatku od towarów i usług obowiązujące od dnia 1 maja 2004 r.
uniemożliwiają(-ły) odliczenie podatku, ale przepisy o podatku od towarów i usług
obowiązujące na dzień 30 kwietnia 2004
r. umożliwiały odliczenie podatku,

tj. w przypadku pojazdów samochodowych, w odniesieniu do których na podstawie
homologacji producenta lub importera dla danego typu pojazdu samochodowego
bezspornie wynika, że nie jest to samochód osobowy i dopuszczalna ładowność tego
pojazdu wynosi powyżej 500 kg.
Do ogłoszenia ww. wyroku, zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług, przy
nabyciu samochodów osobowych (również tych z „kratką”) odliczenie podatku od towarów

7

i usług przysługiwało tylko w ograniczonym zakresie, tj. 60 % kwoty podatku na fakturze, nie
więcej jednak niż 6 tys. zł (przy nabyciu paliwa wykorzystywanego do napędu takich
samochodów odliczenie podatku w ogóle nie przysługiwało). Obecnie podatnicy podatku od
towarów i usług mają prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego przy zakupie
pojazdów samochodowych z tzw. „kratką”, tj. pojazdów samochodowych, innych niż
osobowe, o dopuszczalnej ładowności powyżej 500 kg i dopuszczalnej masie całkowitej
nieprzekraczajacej 3,5 tony oraz paliwa do takich samochodów. Natomiast w przypadku
samochodów osobowych w dalszym ciągu obowiązuje ograniczenie odliczenia do 60 %
kwoty podatku na fakturze, nie więcej niż 6 000 zł oraz brak odliczenia paliwa do napędu
takich samochodów.
W wyniku ww. wyroku TSUE na rynku motoryzacyjnym nastąpiła szybko
przyrastająca podaż szeregu modeli samochodów noszących cechy samochodów osobowych,
które ze względu na uzyskaną homologację ciężarową i określoną dopuszczalną ładowność
(samochody z tzw. „kratką”) pozwalają na pełne odliczenie podatku od towarów i usług
(zarówno z tytułu nabycia samochodu, jak i zakupu paliwa wykorzystywanego do ich
napędu). Tym samym doszło do zróżnicowania pod względem podatkowym samochodów,
które konstrukcyjnie i funkcjonalnie są niemal identyczne. Potrzeba dokonania zmian
w ustawie wynika z tego, że stosowane obecnie zasady rozliczania podatku od towarów
i usług od pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej
3,5 tony (i paliwa do nich) innych niż samochody osobowe wynikają jedynie z interpretacji
ogólnej Ministra Finansów Nr PT3/812/4/15/CZE/09/185, będącej konsekwencją wyroku
TSUE w sprawie C-414/07. Konieczne stało się zatem dokonanie określonych zmian
w przepisach tak, aby kwestie dotyczące odliczania podatku były określone w przepisach
ustawy. W sytuacji, gdy – z uwagi na uwarunkowania budżetowe – brak jest możliwości
przyznania pełnego prawa do odliczenia podatku od towarów i usług przy nabyciu
samochodów osobowych (odliczenie takie wiązałoby się również z koniecznością
zapewnienia odpowiednich środków na kontrolę jednostkowego wykorzystania takich
pojazdów) Rzeczpospolita Polska złożyła do Komisji Europejskiej wniosek o uzyskanie
derogacji na stosowanie szczególnego środka stanowiącego odstępstwo od art. 26 ust. 1 lit. a
oraz art. 168 dyrektywy Rady 2006/112/WE w zakresie ograniczenia w odliczaniu podatku
naliczonego od niektórych pojazdów samochodowych nią objętych oraz braku konieczności
rozliczania podatku od towarów i usług w przypadku wykorzystywania tych pojazdów do
celów prywatnych. Projekt stosownej decyzji „derogacyjnej” Komisja Europejska
przedstawiła 7 czerwca 2010 r. Rada przyjęła ww. decyzję w dniu 27 września 2010 r.

8

Oprócz wniosku o derogację Rzeczpospolita Polska wystąpiła do Komisji
Europejskiej o konsultację, na podstawie art. 177 oraz art. 398 ww. dyrektywy, w zakresie
wyłączenia podatnikom podatku VAT prawa do odliczenia podatku VAT od zakupu paliwa
wykorzystywanego do napędu niektórych pojazdów samochodowych. Rozwiązanie to w dniu
30 września 2009 r. było przedmiotem konsultacji z Komitetem ds. VAT w Unii Europejskiej,
co stanowi wymóg formalny jego wprowadzenia. Konieczność dokonania zmian w ustawie
VAT wiąże się więc również z koniecznością uwzględnienia w przepisach wniosku (decyzji),
o które Rzeczpospolita Polska wystąpiła.
Zmiany w ustawie (art. 1 pkt 12 projektu) mają celu objęcie od dnia 1 stycznia 2013 r.
prawem do pełnego odliczenia pojazdy samochodowe o dopuszczalnej ładowności powyżej
500 kg, w odniesieniu do których na podstawie świadectwa homologacji producenta lub
importera dla danego typu pojazdu samochodowego wynika, że nie jest to samochód
osobowy. Pojazdy te korzystały bowiem z prawa do takiego odliczenia przed przystąpieniem
Polski do Unii Europejskiej, tj. do dnia 30 kwietnia 2004 r. na podstawie przepisu art. 25
ust. 1 pkt 2 i 3a ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz
o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50, z późn. zm.) oraz § 10 rozporządzenia
Ministra Finansów z dnia 22 marca 2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów
ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 27, poz. 268,
z późn. zm.). Zaproponowane rozwiązania będą również uwzględniać regulacje,
zmniejszające ograniczenia w odliczaniu podatku naliczonego od ww. pojazdów
samochodowych, które zostały wprowadzone dnia 1 maja 2004 r. oraz po tej dacie.
Projekt przewiduje zmiany o charakterze odbiurokratyzowującym polegające na
likwidacji obowiązku przedkładania zaświadczeń oraz informowania o zmianach objętych
tymi zaświadczeniami, o których mowa w obecnym brzmieniu ust. 5a i 5b art. 86 ustawy.
W tym zakresie projekt przewiduje również odejście od sankcji w kształcie określonym
w ust. 5c i określa, że w przypadku gdy w pojeździe, dla którego wydano zaświadczenie,
o którym mowa w ust. 5 zostały wprowadzone zmiany, w wyniku których pojazd nie spełnia
wymagań, o których mowa w ust. 4 pkt 1 – 4 – podatnik obowiązany jest do skorygowania
dokonanego odliczenia.
Z uwagi na zakres proponowanych zmian w art. 86 zdecydowano o wykreśleniu
obecnie obowiązujących regulacji zawartych w art. 86 ust. 3 – 7a oraz dodanie przepisu
art. 86a (art. 1 pkt 11 lit. a i b oraz pkt 12 projektu), w którym kompleksowo zostaną
uregulowane zasady odliczania podatku naliczonego w zakresie nabywania samochodów
osobowych oraz innych pojazdów samochodowych. Dodany przepis uwzględnia zarówno

9

stan prawny, obowiązujący w ww. zakresie przed przystąpieniem Rzeczypospolitej Polskiej
do Unii Europejskiej, jak również uregulowania, zmniejszające ograniczenia w odliczaniu
podatku naliczonego, które zostały wprowadzone do systemu podatku od towarów i usług
dnia 1 maja 2004 r. i po tej dacie. Zachowano ograniczenie w zakresie prawa do odliczenia
60 % kwoty podatku określonej na fakturze, nie więcej niż 6 tys. zł, w odniesieniu do
samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, o masie całkowitej
nieprzekraczającej 3,5 tony (ust. 1 dodawanego art. 86a). Ograniczenie to nie będzie
miało zastosowania w odniesieniu do pojazdów i sytuacji wskazanych w ust. 2 nowego
przepisu, tj.:
– pojazdów, o których mowa w obecnym art. 86 ust. 4 pkt 1 – 4 i 6,
– wszystkich pojazdów specjalnych, w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym,
– innych
niż wskazanych wcześniej pojazdów samochodowych, w których ilość miejsc
(siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:
a) 1 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 425 kg,
b) 2 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 493 kg,
c) 3 lub więcej – jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 500 kg,
– przypadków, gdy odprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie samochodów (pojazdów),
wymienionych w ust. 1 dodawanego przepisu, na podstawie umowy najmu, dzierżawy,
leasingu lub innych umów o podobnym charakterze stanowi przedmiot działalności
podatnika.
Dopuszczalna ładowność pojazdów oraz ilość miejsc (siedzeń), o których mowa powyżej,
będzie określana na podstawie wyciągu ze świadectwa homologacji lub odpisu decyzji
zwalniającej z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji, wydawanych zgodnie

z przepisami prawa o ruchu drogowym. Pojazdy, które w wyciągu ze świadectwa
homologacji lub w odpisie ww. decyzji nie będą miały określonej dopuszczalnej ładowności
lub liczby miejsc, dla celów odliczenia podatku naliczonego będą uznawane za samochody
osobowe (ust. 3 dodawanego przepisu). Nadal spełnienie wymagań dla pojazdów
samochodowych wskazanych w dodawanym art. 86a kwalifikujących się, zgodnie z art. 86a
ust. 2 pkt 1 – 4, na „pełne odliczenie VAT” będzie potwierdzało dodatkowe badanie
techniczne przeprowadzone przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzone
zaświadczeniem wydanym przez tę stację oraz dowodem rejestracyjnym pojazdu,
zawierającym właściwą adnotację o spełnieniu tych wymagań (ust. 4 nowego artykułu).
W przypadku jednak gdy w pojeździe, dla którego wydano ww. zaświadczenie zostaną
wprowadzone zmiany, w wyniku których pojazd nie spełnia wymagań, o których mowa

10