Poselski projekt ustawy o zakazie zapłodnienia pozaustrojowego i manipulacji ludzką informacją genetyczną

art. 29 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza
dentysty (tekst jednolity: Dz.U. z 2002 r. Nr 21, poz. 152 ze zm.).

Art. 12
1. Dokonywanie ingerencji w genom gamety żeńskiej lub męskiej
dopuszczalne jest jedynie wtedy, gdy ma na celu badania naukowe.
2. Gamety, w których dokonano zmiany genomu w związku z realizacją
badań naukowych, nie mogą być wykorzystywane w celach
prokreacyjnych, a po zakończeniu tych badań są niszczone.
3. Na dokonanie ingerencji określonej w ust. 1 konieczne jest uzyskanie
zgody Prezesa Urzędu d.s. Biomedycyny, a w przypadku, gdy
ingerencja ta ma charakter eksperymentu także pozytywnej opinii
właściwej komisji bioetycznej w trybie określonym w ustawie z dnia 5
grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jednolity:
Dz.U. z 2002 r. Nr 21, poz. 152 ze zm.).

Art. 13
1. Zakazane są wszelkie praktyki eugeniczne.
2. Nikt nie ponosi odpowiedzialności cywilnej za urodzenie, pochodzenie
lub charakterystykę genetyczną człowieka.
3. Nieważne są zobowiązania przeciwne.

Art. 14
1. Każdy ma prawo do poznania informacji genetycznej uzyskanej z jego
ciała.
2. Każdy ma prawo do wyrażenia i cofnięcia zgody na przechowywanie i
wykorzystanie odłączonych części jego ciała, w szczególności
pobranych do badań genetycznych.
3. Nieważne są zobowiązania przeciwne.
5 
 
 
Art. 15
1. Nikt nie może być zobowiązany do uczestnictwa w badaniach
genetycznych lub do wyrażenia zgody na badania genetyczne osób
pozostających pod jego pieczą albo do ujawnienia wyników tych badań.
2. Badania genetyczne są dopuszczalne w celach leczniczych i tylko w
interesie tego, na kim te badania są przeprowadzane.
3. Badania genetyczne można przeprowadzić w celach naukowych po
uzyskaniu zgody Prezesa Urzędu d.s. Biomedycyny, a w przypadku, gdy
badania mają charakter eksperymentu także pozytywnej opinii
właściwej komisji bioetycznej w trybie określonym w ustawie z dnia 5
grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jednolity:
Dz.U. z 2002 r. Nr 21, poz. 152 ze zm.).
4. Badania genetyczne można przeprowadzić także w innym ustawowo
określonym celu, jeżeli ustawa reguluje tryb i zasady przeprowadzenia
tych badań.
5. Badania genetyczne można przeprowadzić na embrionie oraz innych
osobach niezdolnych do wyrażenia zgody wtedy, gdy nie są związane z
jakimkolwiek ryzykiem dla dóbr osobistych badanego.
6. Badania genetyczne może przeprowadzić wyłącznie uprawniony lekarz.
7. Tylko uprawniony lekarz może prowadzić poradnictwo genetyczne.
8. Badania genetyczne i poradnictwo genetyczne prowadzi się
w wyspecjalizowanych jednostkach działających na podstawie ustawy z
dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. z 1991 r.
Nr 91, poz. 408 ze zm.), które uzyskały zezwolenie Prezesa Urzędu ds.
Biomedycyny.
9. Listę jednostek upoważnionych oraz listę wydanych zezwoleń wraz z
wyszczególnieniem czynności, na które zostały wydane publikuje się w
Centralnym Rejestrze Biomedycznym.
6 
 
10. Zezwolenie na prowadzenie badań genetycznych i poradnictwa
genetycznego może uzyskać zakład opieki zdrowotnej, który:
1) zatrudnia odpowiednią liczbę uprawnionych lekarzy,
2) posiada zaplecze techniczne gwarantujące bezpieczeństwo
zdrowotne osobom poddanym badaniom,
3) posiada procedury ochrony odłączonych części ciała ludzkiego oraz
pozyskanej informacji genetycznej.
11. Minister właściwy do spraw zdrowia określi w drodze rozporządzenia,
po uzyskaniu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej, warunki uzyskania
zezwolenia, uwzględniając:
1) kwalifikacje lekarza uprawnionego do prowadzenia badań
genetycznych oraz poradnictwa genetycznego, mając na uwadze
konieczność posiadania niezbędnej wiedzy z zakresu genetyki lub
dziedzin pokrewnych,
2) szczegółowe wymagania, jakie musi spełnić zakład opieki
zdrowotnej, by uzyskać zezwolenie na prowadzenie badań
genetycznych oraz poradnictwa genetycznego, mając na uwadze
warunki sanitarne oraz procedury ochrony informacji genetycznej,
a także szczególne procedury ochrony embrionów i innych osób
niezdolnych do wyrażenia zgody na badania.

Art. 16
1. Tworzy się Centralny Rejestr Biomedyczny.
2. Centralny Rejestr Biomedyczny gromadzi informacje dotyczące
embrionów, gamet, poważnych przypadków reakcji szkodliwych dla
zdrowia oraz poważnych przypadków szkodliwości dla zdrowia
związanych z użyciem gamet, a także inne informacje określone w
ustawie.
7 
 
3. Centralny Rejestr Biomedyczny jest prowadzony przez Prezesa Urzędu
d.s. Biomedycyny.
4. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z Ministrem
Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres
gromadzonych w Rejestrze informacji, sposób jego prowadzenia oraz
udostępniania tych informacji, mając na względzie możliwość
prowadzenia Rejestru w formie elektronicznej, aktualny stan wiedzy
medycznej, zagrożenia dla życia i zdrowia ludzkiego związane z
kriokonserwacją embrionów i gamet, a także treść prawa Unii
Europejskiej.

ROZDZIAŁ III
WARUNKI OBROTU GAMETAMI

Art. 17
1. Obrót gametami jest dopuszczalny na zasadach określonych w ustawie.
2. Nie jest dopuszczalne pobieranie lub wykorzystywanie do celów
prokreacyjnych gamet pochodzących od osób nieżyjących.

Art. 18
1. Obrót gametami, w szczególności pobieranie, przechowywanie,
kriokonserwowanie, testowanie, sterylizowanie, przeszczepianie i
udostępnianie gamet w celu zastosowania u ludzi, jest dopuszczalny
tylko w wyspecjalizowanych jednostkach działających na podstawie
ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U.
z 1991 r. Nr 91, poz. 408 ze zm.), które uzyskały zezwolenie Prezesa
Urzędu ds. Biomedycyny na określone czynności obrotu gametami.
8 
 
2. Jednostkę, która uzyskała zezwolenie wskazane w ust. 1 uważa się za
bank gamet.
3. Zezwolenie Prezesa Urzędu d.s. Biomedycyny nie jest wymagane na
zabieg lekarski pobrania gamet w celu bezpośredniego ich użycia w
procedurze zapłodnienia wewnątrzustrojowego, jeżeli dawca z biorcą
pozostają w związku małżeńskim.

Art. 19
Nikt nie może być zobowiązany wbrew swojemu sumieniu do udziału
w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji.

Art. 20
1. Jednostka, która uzyskała zezwolenie Prezesa Urzędu d.s. Biomedycyny
na obrót gametami może pobrać gamety od dawcy, jeżeli:
1) pobranie zostało poprzedzone niezbędnymi badaniami lekarskimi w
celu ograniczenia ryzyka zaistnienia poważnego przypadku reakcji
szkodliwej dla zdrowia oraz poważnego przypadku szkodliwości
dla zdrowia,
2) dawca gamet został przed wyrażeniem zgody szczegółowo
pisemnie poinformowany o celu i wszelkich ryzykach zdrowotnych
oraz prawnych związanych z zabiegiem zapłodnienia
wewnątrzustrojowego,
3) dawca ma pełną zdolność do czynności prawnych i wyraził
pisemną zgodę na pobranie, przechowywanie, kriokonserwowanie,
testowanie i przetwarzanie gamet.
2. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia
szczegółowy zakres badań lekarskich dawców i biorców gamet mając na
względzie konieczność zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego
dawcy i biorcy, aktualny stan wiedzy medycznej, zagrożenia zdrowotne
9