Komisyjny projekt ustawy o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych

UZASADNIENIE

W związku ze stale wzrastającym zainteresowaniem turystów aktywnym
wypoczynkiem nad wodami oraz rosnącym zainteresowaniem inwestorów rozwojem
infrastruktury rekreacyjnej, niezbędne jest podjęcie działań mających na celu
maksymalne zapewnienie warunków bezpieczeństwa osób pływających, kąpiących się i
uprawiających sporty wodne. To państwo powinno również zapewnić system
informacyjny ostrzegający przed zagrożeniami nad wodą poprzez określenie systemu
oznaczeń, zasad korzystania

z obszarów wodnych.
Dotychczasowe uregulowania prawne w zakresie bezpieczeństwa nad wodami nie
uwzględniają różnic związanych ze specyfiką obszarów wodnych oraz pomijają
konieczność uregulowania kwestii dotyczących określenia podmiotów odpowiedzialnych
za zapewnienie warunków bezpieczeństwa osób pływających, kąpiących się i
uprawiających sporty wodne.
Ustawa ma na celu określenie warunków bezpieczeństwa osób pływających,
kąpiących się, uprawniających sporty i rekreację na wodach oraz obowiązki osób
prawnych
i fizycznych, a także jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej
prowadzących nad wodą działalność w zakresie kultury fizycznej lub korzystających
z obszarów wodnych, obiektów i urządzeń nad wodami.
Ustawa wskazuje podmioty odpowiedzialne za zapewnienie warunków
bezpieczeństwa
i przypisuje odpowiedzialność władzom lokalnym i dyrekcjom parków narodowych,
odpowiednio do posiadanych już kompetencji, uznając, że są to podmioty, które najlepiej
znają specyfikę danego terenu.
Ustawa wprowadza szereg koniecznych uregulowań wskazujących miedzy innymi
na podmioty odpowiedzialne za zapewnienie stałej wodnej służby ratowniczej i określeni
regulaminu bezpieczeństwa dla danego kąpieliska, pływalni i parku wodnego. Ponadto
ustawa wskazuje nie tylko na odpowiedzialność za bezpieczeństwo spoczywającą
na podmiotach prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie rekreacji nad wodami,
ale także na osobach fizycznych pływającym, kąpiącym się i uprawiającym sporty wodne.
W ten sposób dookreślono zasadę, że osoby fizyczne korzystają z obszarów wodnych,
obiektów
i urządzeń nad wodami na własne ryzyko i własną odpowiedzialność. Przepisy ustawy
wskazują wyraźnie, że korzystanie z obszarów wodnych, a w szczególności kąpielisk,
pływalni, parków wodnych oraz terenów przyległych, przeznaczonych do kąpieli, pływania
oraz uprawiania turystyki wodnej, rekreacji ruchowej i sportu na wodach, w stanie po
użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości, o których mowa w art. 46 ust. 2 ustawy z
dnia
26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi),
albo pod wpływem środków odurzających, o których mowa w art. 4 pkt 26 ustawy z dnia
29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, jest niedozwolone.
Regulacja nie jest objęta prawem Unii Europejskiej.






Ocena skutków wprowadzenia ustawy

1. Zakres podmiotowy ustawy.
Ustawa dotyczy osób pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne, a także
osób prawnych i fizycznych oraz jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości
prawnej prowadzących nad wodą działalność w zakresie kultury fizycznej i turystyki.
Ustawa będzie miała wpływ na funkcjonowanie Wodnego Ochotniczego Pogotowia
Ratunkowego, Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW), organów jednostek
samorządu terytorialnego, administracji parków narodowych i krajobrazowych, urzędów
morskich oraz urzędów żeglugi śródlądowej.

2. Wpływ przepisów ustawy na dochody i wydatki budżetu państwa i sektora publicznego.
Szacuje się, że wejście w życie ustawy spowoduje dodatkowe wydatki z budżetu państwa
głównie w zakresie realizacji przez IMGW nowych zadań.

3. Wpływ regulacji ustawowych na rynek pracy.
Wejście w życie rozporządzenia nie spowoduje skutków związanych z rynkiem pracy.

4. Wpływ ustawy na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki
Wejście w życie ustawy nie będzie miało wpływu na konkurencyjność gospodarki.

5. Wpływ regulacji ustawowych na sytuację i rozwój regionów.
Wejście w życie ustawy przyczyni się do zwiększenia warunków bezpieczeństwa osób
kąpiących się i uprawiających sporty wodne, co w dalszej perspektywie może przełożyć
się na rozwój turystyki w regionach.

6. Konsultacje społeczne.
W ramach konsultacji społecznych, projekt ustawy powinien być przekazany Instytutowi
Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW), Wodnemu Ochotniczemu Pogotowiu
Ratunkowemu (WOPR), Polskiemu Towarzystwu Turystyczno-Krajoznawczemu (PTTK),
a także Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Stosownie do dyspozycji
płynącej z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 roku o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414) projekt ustawy powinien być
opublikowany.


Warszawa, 14 września 2010 r.
BAS-WAPEiM-1360/10

Pan
Grzegorz Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
o zgodności komisyjnego projektu ustawy o bezpieczeństwie osób
przebywających na obszarach wodnych (przedstawiciel wnioskodawców:
poseł Paweł Orłowski) z prawem Unii Europejskiej

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r. Nr 5, poz.
47, ze zm.) sporządza się następującą opinię:

I.
Przedmiot projektu ustawy

Przedmiotem komisyjnego projektu ustawy o bezpieczeństwie osób
przebywających na obszarach wodnych jest regulacja warunków
bezpieczeństwa osób przebywających na obszarach wodnych, w tym
uprawiających formy kultury fizycznej oraz regulacja obowiązków osób
fizycznych i prawnych związanych z zachowaniem bezpieczeństwa osób
przebywających na obszarach wodnych. Projekt nakłada obowiązek świadczenia
niektórych usług z zakresu organizowania pomocy oraz ratowania osób, które
uległy wypadkowi lub są narażone na niebezpieczeństwo utraty życia lub
zdrowia na wodach, na dwa stowarzyszenia: Wodne Ochotnicze Pogotowie
Ratunkowe i Mazurską Służbę Ratowniczą.
Ustawy nie będzie się stosowało m.in. do uprawiania sportów
motorowych, żeglarstwa, płetwonurkowania oraz innych sportów związanych ze
współzawodnictwem i rekreacją ruchową.
Projektowana ustawa jest nową regulacją. Projekt nie przewiduje zmian w
innych ustawach. Projekt nie precyzuje terminu wejścia w życie ustawy.


II.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
ustawy
Kwestia bezpieczeństwa osób przebywających na obszarach wodnych
zasadniczo pozostaje poza zakresem regulacji prawa Unii Europejskiej. Należy
jednak zwrócić uwagę na przepis art. 106 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej. Zgodnie z tym przepisem, przedsiębiorstwa zobowiązane do
zarządzania usługami świadczonymi w ogólnym interesie gospodarczym lub

2
mające charakter monopolu skarbowego podlegają normom Traktatów,
zwłaszcza regułom konkurencji, w granicach, w jakich ich stosowanie nie
stanowi prawnej lub faktycznej przeszkody w wykonywaniu poszczególnych
zadań im powierzonych. Rozwój handlu nie może być naruszony w sposób
pozostający w sprzeczności z interesem Unii.
Zakres stosowania przepisu art. 106 ust. 2 TfUE może zostać
doprecyzowany przez Komisję Europejską, która zgodnie z art. 106 ust. 3 TfUE
jest uprawniona do kierowania do państw członkowskich stosownych dyrektyw
lub decyzji, dotyczących m.in. szczegółowych zasad udzielania pomocy
publicznej przedsiębiorstwom zobowiązanym do zarządzania usługami
świadczonymi w ogólnym interesie gospodarczym. Decyzją taką jest decyzja
Komisji 2005/842/WE z dnia 28 listopada 2005 r. w sprawie stosowania art. 86
ust. 2 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa w formie rekompensaty z
tytułu świadczenia usług publicznych przyznanej pewnym przedsiębiorstwom
świadczącym usługi w ogólnym interesie gospodarczym (Dz. Urz. UE L 312 z
29.11.2005 r., s. 67; dalej: decyzja).
W preambule (motywy 3 i 4) do decyzji zwrócono uwagę, że art. 106
TfUE stanowi, że przedsiębiorstwa zobowiązane do zarządzania usługami
świadczonymi w ogólnym interesie gospodarczym lub mające charakter
monopolu skarbowego podlegają postanowieniom TfUE, zwłaszcza regułom
konkurencji. Artykuł 106 ust. 2 TfUE pozwala jednak na odstępstwo od
postanowień Traktatu, jeśli spełnionych jest kilka warunków. Po pierwsze, musi
istnieć akt nałożenia zobowiązania, w którym państwo powierza
odpowiedzialność za wykonywanie pewnych zadań przedsiębiorstwu. Po drugie,
nałożenie zobowiązań musi dotyczyć usług świadczonych w ogólnym interesie
gospodarczym. Po trzecie, odstępstwo musi być konieczne do wykonywania
powierzonych zadań i proporcjonalne do tego celu (warunek zwany dalej
„wymogiem konieczności”). Wreszcie, rozwój handlu nie może być naruszony
w sposób pozostający w sprzeczności z interesem Unii Europejskiej. W swoim
wyroku z dnia 23 lipca 2003 r. w sprawie C-280/00 Altmark Trans GmbH i
Regierungspräsidium Magdeburg przeciwko Nahverkehrsgesellschaft Altmark
GmbH Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że rekompensata z tytułu
świadczenia usług publicznych nie stanowi pomocy państwa w rozumieniu art.
87 Traktatu (obecnie: art. 107 TfUE), jeśli spełnione są równocześnie cztery
warunki. Po pierwsze, przedsiębiorstwo będące beneficjentem musi
wywiązywać się z zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych, a
zobowiązania te muszą być jasno zdefiniowane. Po drugie, wyznaczniki, na
podstawie których wyliczana jest rekompensata, muszą zostać wcześniej
ustanowione w obiektywny i przejrzysty sposób. Po trzecie, wysokość
rekompensaty nie może przekraczać kwoty niezbędnej do pokrycia całości lub
części kosztów poniesionych w trakcie wywiązywania się ze zobowiązań z
tytułu świadczenia usług publicznych, przy uwzględnieniu odpowiednich
wpływów i rozsądnego zysku. Wreszcie, w przypadku gdy wyboru

3
przedsiębiorstwa mającego wywiązywać się ze zobowiązań z tytułu świadczenia
usług publicznych nie dokonuje się zgodnie z procedurą udzielania zamówień
publicznych, która pozwoliłaby na wybór oferenta świadczącego te usługi za
cenę najkorzystniejszą dla danej społeczności, poziom rekompensaty należy
określić na podstawie analizy kosztów, jakie poniosłoby typowe, dobrze
zarządzane przedsiębiorstwo dysponujące odpowiednimi środkami transportu.
Decyzja wskazuje kategorie pomocy państwa, które – na określonych w
jej treści warunkach – uznaje za zgodne ze wspólnym rynkiem. Pomoc państwa
w formie rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych, spełniająca
warunki określone w decyzji, jest zgodna ze wspólnym rynkiem i jest zwolniona
z obowiązku zgłoszenia określonego w art. 108 ust. 3 TfUE (art. 3 decyzji).
Zwolnienie z wymogu uprzedniego zgłoszenia w przypadku niektórych usług
świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym nie wyklucza jednak
możliwości zgłaszania przez państwa członkowskie konkretnego programu
pomocy (motyw 21 preambuły do decyzji). Warto wskazać, że zgodnie z
decyzją, wysokość rekompensaty nie może przekraczać kwoty niezbędnej do
pokrycia całości lub części kosztów poniesionych w trakcie wywiązywania się z
zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych, przy uwzględnieniu
odpowiednich wpływów i rozsądnego zysku (art. 5 decyzji). Rekompensata
przewyższająca kwotę konieczną do pokrycia kosztów poniesionych przez dane
przedsiębiorstwo nie jest konieczna do wykonywania usług świadczonych w
ogólnym interesie gospodarczym i w konsekwencji stanowi pomoc państwa
niezgodną ze wspólnym rynkiem, która powinna zostać zwrócona (motyw 12
preambuły do decyzji i art. 6 decyzji). Rekompensaty z tytułu świadczenia usług
publicznych, które nie wchodzą w zakres decyzji, podlegają obowiązkowi
uprzedniego zgłaszania i mogą zostać zakwalifikowane przez Komisję jako
sprzeczne ze wspólnym rynkiem (punkt 2 Wspólnotowych ram 2005/C 297/04
dotyczących pomocy państwa w formie rekompensaty z tytułu świadczenia
usług publicznych, Dz. Urz. UE C 297 z 29.11.2005 r., s. 4).

Przy ocenie zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej
należy uwzględnić także rozporządzenie Rady (WE) nr 659/1999 z dnia 22
marca 1999 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu
WE (Dz. Urz. WE L 83 z 27.03.1999), które precyzuje tryb notyfikowania
Komisji Europejskiej projektowanej pomocy publicznej.

III. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Przepisy projektu ustawy (art. 6) przewidują udzielanie dotacji celowych
lub podmiotowych wspierających działalność zmierzającą do zapewnienia
bezpieczeństwa osobom przebywającym na obszarach wodnych, w tym dotacji
przeznaczonych na zapewnienie gotowości jednostek Wodnego Ochotniczego
Pogotowia Ratunkowego oraz utrzymanie baz ratunkowych.